Rozumowanie dedukcyjne:
· modus ponens - sposób potwierdzający przez potwierdzenie - tautologia rachunku zdań mówiąca, że jeśli uznajemy prawdziwość poprzednika prawdziwej implikacji, to musimy uznać też prawdziwość jej następnika:
· modus tollens - sposób zaprzeczający przy pomocy zaprzeczenia– wnioskowanie logiczne, reguła logiki mówiąca, że jeśli zaakceptujemy że z X wynika Y, oraz że Y jest fałszywe, to musimy zaakceptować też fałszywość X.
· negacja koniunkcji jest równoważna alternatywie negacji
Kolejne stadia metody naukowej:
Fakty-> teorie-> przewidywania-> fakty
Zasady racjonalności:
· Słaba - Zasada intersubiektywności
o Intersubiektywna komunikowalność
o Intersubiektywna sprawdzalność (kontrolowalność)
· Mocna – zasada racjonalnego przekazywania przekonań
Co charakteryzuje poznanie naukowe?
· jest intersubiektywne
· jest powtarzalne
· ma idealizacyjny charakter
Warunki poprawnej konstrukcji zmiennej:
· formalne
o rozłączność – jednej osobie przysługuje tylko jedna wartość
o adekwatność
§ wyczerpywalność – każdej osobie musi być przypisana jakaś wartość
§ wyłączność – wartości zmiennej mogą być przypisane tylko tym osobom, które ta zmienna obejmuje swoim zasięgiem
· treściowy – kryterium wyodrębniania wartości musi być trafne
Schemat:
1. Problem, hipoteza
2. Struktura zmiennych
3. Operacjonalizacja zmiennych
4. Model badawczy (badawczy lub korelacyjny)
5. Dobór próby
6. Model statystyczny
7. Akceptacja/ odrzucenie hipotez
8. Ocena, interpretacja, generalizacja
Trafność zewnętrzna: zakres wyników
· Warunki od których zależy:
o wyniki mogą być podstawą do formułowania uogólnień na całą populację
o problem reprezantywności warunków w których przeprowadzono badanie
o czy zmienne zoperacjonalizowane nie zniekształcają rzeczywistych zmiennych
o problem czasu w jakim było przeprowadzane badanie
· czynniki zakłócające:
o Interakcja selekcji z postępowaniem eksperymentalnym
o Interakcja warunków badania z postępowaniem eksperymentalnym
o Interakcja historii z postępowaniem eksperymentalnym
o Interakcja pretestu Y z postępowaniem eksperymentalnym
Obserwacja> ex post facto > quasi- eksperyment > eksperyment terenowy > eksperyment laboratoryjny
Trafność wewnętrzna – precyzja badania
· historia
· dojrzewanie
· selekcja
· testowanie
· instrumentacja (np. zmiana narzędzi, wrażliwość ankieterów)
· regresja statystyczna
· utrata osób badanych
eksperyment laboratoryjny > eksperyment terenowy > quasi- eksperyment > ex post facto > obserwacja
Interakcja „badacz-OB” (Rosenthal)
· efekt Pigmaliona
· efekt Galatei (efekt pozytywnych oczekiwań)
· efekt Golema (efekt negatywnych oczekiwań)
· badania Orne’a (wskazówki sugerujące hipotezę badawczą)
· Lęk przed oceną
· Status motywacyjny osoby badanej
Czynniki pośredniczące w powstaniu OIB:
· Klimat – badacz jest „milszy” dla osób z grupy „+”
· Sprzężenie zwrotne – poświęcają więcej uwagi
· Wkład – więcej wymaga
· Wydajność – stwarza więcej okazji do wykazania się
Usprawiedliwienie okłamywania uczestników badania:
· cel badania jest bardzo ważny i nie można go osiągnąć w inny sposób
· nie wpłynie to na osłabienie zaufania do badacza (gdyż będzie później wyjawiony prawdziwy cel)
· uczestnicy mogą w każdym momencie wycofać się z udziału w badaniu
· uczestnicy mogą wycofać swoje wyniki po zakończeniu badania
· badacz ponosi pełną odpowiedzialność za wywołanie i zneutralizowanie efektów stresu powstałego na skutek uczestnictwa w badaniu
Statystyka
Estymatory dla próby
Parametry dla populacji
średnia
Y
μ
wariancja
s2
σ2
Współczynnik korelacji
r
ρ
Zmienna zależna: Y
Zmienna niezależna: X
- główna (Xg)
- uboczna (Xu)
- zakłócająca (Xz)
Obciążony estymator: we wzorze n
Nieobciążony estymator: we wzorze n-1
Miara precyzji badania empirycznego: wariancja wewnątrzgrupowa wyrażona jako % wariancji całkowitej
Badania eksperymentalne – zmienne manipulacyjnie
Badania korelacyjne – zmienne klasyfikacyjne
„Bez randomizacji nie ma manipulacji” J
Eksperyment jedno-jednozmiennowy – badacz manipuluje jedną zmienną niezależną główną, dwuwartościową, która oddziałuje na jedną zmienną zależną; nawiązuje do kanonu jednej różnicy (Mill)- na podstawie indukcji eliminacyjnej, eksperyment „wszystko albo nic”
Dodatkowe wady: 1. mocne założenie o liniowej zależności; 2. nie można testować hipotez mówiących o wpływie interakcji
Kontrola zmiennych ubocznych (Xu):
- ustalenie stałej wartości lub stałego podzakresu wartości danej zmiennej ubocznej dla osób z obu grup
- wyeliminowanie na drodze analizy statystycznej:
- analiza korelacji cząstkowej i semicząstkowej
- analiza kowariancji
Randomizacja jest akceptowaną formą kontroli zmiennych niezależnych zakłócających (Xz)
Grupy zależne albo 2 razy pomiar u tych samych osób albo: są to grupy złożone z różnych grup ale są one w tym sensie zależne, że do każdej osoby z jednej grupy dobierana jest osoba ja najbardziej do niej podobna (zabieg doboru parami)
Statystyczna kontrola efektu pretestu: współczynnik korelacji semicząstkowej
Plan Solomona – czterogrupowy z dwiema grupami eksperymentalnymi i dwiema kontrolnymi
1 grupa: Pretest Y(1) --> X --> Posttest Y(1)
2 grupa: Pretest Y (2) --------> Postetest Y(2)
3 grupa: X --> Posttest Y(3)
4 grupa Postetst Y(4)
Analiza danych: ANOVA i ANCOVA
Test
Kiedy stosujemy
Założenia
Ho
Chi2 (χ2)
Dane nominalne, niezależne
McNemara
Dane nominalne, zależne
mimi_mimi66