POZIOM ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH MŁODZIEŻY SZKÓŁ SREDNICH A ICH WARTOSCI ŻYCIOWE.pdf

Wstęp .......................................................................................................... ......3

Rozdział I

Specyfika funkcjonowania psychofizycznego młodzieży w wieku 16-18

lat

1.1 Adolescencja – okres dojrzewania w życiu człowieka………………………5

1.2 Rozwój fizyczny ……………………………………………………..……....6

1.3 Funkcjonowanie emocjonalno – społeczne ............................................ ....11

1.4 Funkcjonowanie poznawcze ................................................................... ....15

1.5 Kształtowanie osobowości ............................................................................ .... 18

Rozdział II

Zagadnienia teoretyczne dotyczące agresji

2.1 Pojęcie agresji ................................................................................................ .... 21

2.2 Teorie agresji .......................................................................................... ....25

2.3 Rodzaje i przyczyny przejawiania agresji ................................................... .... 29

2.4 Rozmiary i skutki agresji......................................................................... ....42

Rozdział III

Zagadnienia teoretyczne dotyczące wartości

3.1 Pojęcie i koncepcje wartości .................................................................... ....46

3.2.Klasyfikacja wartości .............................................................................. ....50

3.3 System wartości .............................................................................................. .... 55

Rozdział IV

Metodologia badań pedagogicznych

4.1 Cel, przedmiot i problemy badawcze ...................................................... ....61

4.2 Charakterystyka metod, technik i narzędzi badawczych.......................... ....62

4.2.1 Sondaż diagnostyczny jako metoda badań zastosowana do zbadania

poziomu agresji młodzieży.............................................................. ....64

4.2.2 Kwestionariusz SWS jako metoda badań zastosowana do poznania

systemu wartości młodzieży ......................................................... ....66

4.3 Opis terenu i osób badanych .................................................................. ....68

Rozdział V

Analiza wyników badań empirycznych

5.1 Poziom i struktura agresji wśród młodzieży na podstawie wyników badań

5.1.1 Rozumienie zjawiska agresji przez młodzież ............................... ....71

5.1.2 Obecność agresji w szkole w opinii uczniów i ich poczucie

bezpieczeństwa .......................................................................... ....72

5.1.3 Rozmiary agresji wśród młodzieży .............................................. ....74

5.1.4 Uczeń jak świadek przemocy i agresji ......................................... ....75

5.1.5 Uczeń jako ofiara przemocy i zachowań agresywnych ................... ....78

5.1.6 Uczeń jako sprawca przemocy..................................................... ....81

5.1.7 Przekonania, stereotypy uczniów na temat agresji i przemocy ..... ....85

5.1.8 Miejsca na terenie szkoły, w których dochodzi do agresji ............ ....86

5.1.9 Osoby, do których ofiary przemocy zwróciłyby się o pomoc ……...... 88

5.1.10 Świadomość młodzieży na temat istnienia instytucji zajmujących się

przeciwdziałaniem przemocy i udzielaniem pomocy ofiarom

agresji ............................................................................................... .... 89

5.1.11 Sposoby zapobiegania agresji w szkole podane przez uczniów ... .... 90

5.2 System wartości młodzieży szkół średnich na podstawie wyników badań....92

Zakończenie ............................................................................................... ....96

Bibliografia ................................................................................................ .. 100

Spis tabel .................................................................................................... .. 103

Spis wykresów ........................................................................................... .. 104

Spis rysunków ........................................................................................... .. 105

Aneks ................................................................................................................... . 106

Wstęp

Przemoc i agresja są zjawiskami, którym poświęca się coraz więcej uwagi

zarówno w pracach naukowych jak i w środowisku masowego przekazu. Dzieje

się tak z powodu ich skali i drastyczności. Zjawisko agresji i przemocy

jest obecnie jednym z bardziej niepokojących problemów. Zjawisko to pojawia

się dziś nie tylko w świecie ludzi dorosłych, lecz coraz częściej także wśród

dzieci i młodzieży. Z przyczyn oczywistych budzi to duże zaniepokojenie

społeczne. Powszechnie słyszy się, że młodzi ludzie są coraz bardziej agresywni

i sami coraz częściej stają się ofiarami lub świadkami agresji i przemocy.

dzisiejszych

czasach

przemoc

staje

się

instrumentem

osiągania

zamierzonych celów. Sprawcy nie postrzegają swoich zachowań jako zła,

a ewentualnie winią za swoje postępowanie obarczają innych. Najczęściej

świadomość istnienia problemu agresji mają ofiary lub osoby zagrożone nią.

Przemoc i agresja przeniknęły do codziennego życia. Są obecne w środowisku

rodzinnym, zakładach pracy, placówkach opiekuńczo - wychowawczych,

a nawet w szkołach. Coraz więcej czynów przestępczych dokonywanych jest

na terenie szkoły, a więc w placówkach, które zostały powołane do kształcenia

i wychowania. Rejestr zagrożeń ciągle wzrasta, a skala zjawiska przybiera coraz

większe

rozmiary.

Dawniej

zjawisko

agresji

szkole

występowało

sporadycznie.

Obecnie

przemoc

rozprzestrzenia

się

niebywale

szybko

i przyjmuje najróżniejsze oblicza. Może być gwałtem, nadużyciem siły wobec

słabszych. Może być przejawem brutalności, arogancji lub przyjąć formę presji

psychicznej.

We współczesnym świecie, w którym istnieje mnóstwo sprzecznych ze sobą

idei i światopoglądów, młodzi ludzie szczególnie potrzebują wartości, aby życie

ich i innych ludzi nie straciło ludzkiego charakteru. Młodzież potrzebuje wartości

dla swojego zdrowego rozwoju, normalnego, prawidłowego funkcjonowania

w życiu dorosłym, a nawet dla dawania sobie rady z problemami dnia

codziennego. Przekazywanie młodzieży wartości wynikających z godności

człowieka

jest

skarbem

nieodzownym

prawidłowego

współżycia

w społeczeństwie, do kształtowania szacunku dla samego siebie i swojego

zdrowia. Brak odpowiedniego systemu wartości uniemożliwia, bowiem życie

zgodne ze swoimi aspiracjami i możliwościami.

Niniejsza praca stanowi próbę oceny sytuacji, jaką panuje wśród uczniów

szkół

średnich.

Problem

ten

ukażę

świetle

literatury

pedagogicznej,

socjologicznej, psychologicznej oraz w świetle własnych badań empirycznych.

Interesujące mnie zagadnienie ukazałam w niniejszej pracy w V dopełniających

się rozdziałach.

Celem pracy jest przedstawienie problemów dotyczących zjawiska agresji

występującego w środowisku szkolnym, wykazanie stopnia zależności poziomu

agresji od rodzaju wartości, jakie wyznaje młodzież. Próbowano znaleźć w niej

odpowiedzi na wiele bardzo istotnych pytań dotyczących tego problemu.

Temat mojej pracy brzmi: ”Poziom zachowań agresywnych młodzieży

szkół średnich a ich wartości życiowe”.

Pierwszy

rozdział

poświęcony

został

specyfice

funkcjonowania

psychofizycznego młodzieży w wieku 16-18 lat.

Drugi rozdział przedstawia i opisuje podstawy teoretyczne zjawiska

agresji, definicje, rodzaje i jej skutki.

W rozdziale trzecim zawarte są treści dotyczące wartości i systemu

wartości tj. pojęcie i koncepcje wartości, klasyfikacja wartości, system wartości.

W rozdziale czwartym omówione zostały: cel, przedmiot i problemy

badawcze jak również metody badań pedagogicznych oraz opis terenu i osób

badanych.

Rozdział piąty poświęcony jest omówieniu wyników badań.

W zakończeniu przedstawiono wnioski końcowe wynikające z pracy.

Praca zawiera także bibliografię, spis tabel, wykresów i rysunków oraz

aneks.

Rozdział I

Specyfika funkcjonowania psychofizycznego młodzieży w wieku 16 -18 lat

1.1 Adolescencja – okres dojrzewania w życiu człowieka

Adolescencja

–

łacińskiego

adolescera

znaczy

wzrastanie

ku dojrzałości. Adolescencja jest okresem przemian w życiu człowieka, które

z dzieciństwa prowadzą go ku dorosłości. Po stabilnym okresie dzieciństwa, jest

to czas intensywnych przemian, którym podlega większość procesów rozwoju

zarówno biologicznych, psychologicznych i jak społecznych 1 .

Płaszczyzna biologiczna inaczej fizjologiczna dotyczy zmian w budowie

i czynnościach dorastającego ciała, co jest związane z odpowiednią gospodarką

hormonalną. Z kolei przemiana psychologiczna dotyczy przede wszystkim

procesów

emocjonalnych,

poznawczych

jak

również

rozumienia

norm

moralnych. Jeżeli zaś chodzi o płaszczyznę społeczną to ma tutaj miejsce nowy

charakter relacji z dorosłymi i rówieśnikami oraz podejmowanie nowych zadań

i ról społecznych.

W adolescencji człowiek uzyskuje dwie zdolności istotne dla jego

dalszego

rozwoju:

zdolność

dawania

nowego

życia

oraz

zdolność

do samodzielnego kształtowania własnej osobowości. Rozwój każdej z tych

zdolności przypada na różny wiek i rozdziela okres adolescencji na dwie fazy,

które w przybliżeniu oddziela 16 rok życia.

Fazę pierwszą określa się jako wczesną adolescencję, czyli wiek dorastania,

który rozpoczyna się z osiągnięciem 11/12 roku życia i trawa do 15/16 roku

życia. Druga faza zwana jako późną adolescencję, czyli wiek młodzieńczy, okres

ten trwa od 16/17 roku życia do 20/23 roku życia 2 .

Adolescencja to okres wyraźnej ewolucji obejmujący całą sferę życia

młodego człowieka, dlatego też psychologowie określają ten etap rozwoju jako

najtrudniejszy i najbardziej złożony, mający decydujący wpływ na dalsze losy

I. Obuchowska, Drogi dorastania i psychologia rozwoju okresu dorastania dla rodziców i wychowawców ,

Warszawa 1999, s. 23.

2 E. B. Hurlok, Rozwój młodzieży , Warszawa 1987, s. 10.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: