METODOLOGIA TWORZENIA I WDRAŻANIA STANDARDÓW I PROCEDUR
W AKADEMICKIM SZPITALU KLINICZNYM WE WROCŁAWIU
Numer referencyjny: II A/1 /05
Liczba kopii:80
Data ustanowienia: 25.04.2005 r.
Data wprowadzenia:
Słowa kluczowe: standard, procedura, algorytm, instrukcja
Adresat: pracownicy ASK opracowujący procedurę, standard, algorytm, instrukcję
Miejsce zastosowania: Wszystkie komórki organizacyjne ASK udzielające świadczeń medycznych
Deklaracja:
1. Wszystkie nowopowstałe dokumenty (standard, procedura, algorytm, instrukcja ) będą tworzone wg podobnego schematu.
2. Wszystkie nowopowstałe dokumenty ( standard, procedura, algorytm, instrukcja ) będą przechodziły przez Dział Jakości Usług Medycznych w celu nadania numeru referencyjnego w Księdze Jakości.
Materiał zebrała: mgr Iwona Bystryk, Załącznik nr 1 opracowała mgr Dorota Milecka
Literatura:
1. pod red. A. Piątek: Standardy opieki pielęgniarskiej w praktyce, przewodnik metodyczny, Warszawa 1999
2. Metodyka dochodzenia do standardów szczegółowych opracowane przez Szpital Wojewódzki w Koszalinie
3. Budowa i wdrażanie standardów, kurs dokształcający organizowany przez G.B. Management
4. Pod red. W. Ciechanowicz Pielęgniarstwo Ćwiczenia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
Zatwierdzone przez:
Dyrektor Szpitala: .........................................
1. Definicja
Donabedian
Zbiór wymagań, norm, który określa uzgodniony, możliwy do zrealizowania poziom wykonywania praktyki pielęgniarskiej, jaki został ustalony w celu zapewnienia jakości opieki pielęgniarskiej, podstaw kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek oraz inspirowania kierunków rozwoju naukowego. A. Piątek
W pielęgniarstwie standard to system kryteriów i oceny znajdujący zastosowanie w dążeniach zmierzających do podnoszenia poziomu jakości pielęgnowania. Jest to wzór, model działań w odniesieniu do określonej osoby (grupy osób). Służy do oceny jakości opieki pielęgniarskiej i w sposób pośredni wpływa na zapewnienie jakości opieki. Powinien być zaopatrzony w punktację, która ułatwi ocenę poziomu opieki.
Standard powinien odznaczać się następującymi cechami:
- trafność
- zrozumiałość
- mierzalność
- odnoszący się do zachowań ludzi
- osiągalność
Standard opieki może zawierać zobowiązanie do stosowania określonych algorytmów i procedur postępowania (stanowiących załączniki do standardu).
2. Budowa
Koszulka:
1. Numer referencyjny standardu – indeks systemu (który w kolejności i kiedy powstał)
2. Liczba kopii
3. Temat – obszar (kategoria) opieki, do którego wliczono standard
4. Grupa opieki – pacjenci (personel), do których stosuje się standard
5. Adresat - kogo dotyczy standard
6. Jednostka – miejsce zastosowania standardu
7. Oświadczenie standardowe – cel standardu, jasna i zwięzła definicja poziomu doskonałości, który ma być osiągnięty
8. Data ustanowienia – data powstania standardu
9. Data wprowadzenia standardu – od kiedy standard funkcjonuje
10. Data ewaluacji – data przeglądu, oceny funkcjonowania standardu
11. Tworzący standard – osoba, która spisuje standard i zajmuje się jego wprowadzeniem
12. Odpowiedzialny za monitorowanie standardu – osoba, która dokonuje oceny funkcjonowania standardu
13. Zatwierdzenie – podpisy dyrektora szpitala, pielęgniarki naczelnej, osób czuwających nad prawidłowym funkcjonowaniem standardu
Treść standardu:
1. Kryteria struktury – wskaźniki umożliwiające ocenę warunków technicznych i organizacyjnych oraz niezbędnych zasobów, umożliwiają odpowiedź na pytanie co musi być zapewnione do osiągnięcia standardu
2. Kryteria procesu – mierniki określające działania oraz interakcje między osobami dostarczającymi opiekę / usługę a osobami z niej korzystającymi, dają odpowiedź na pytania: co trzeba robić i jak trzeba robić, aby osiągnąć standard
3. Kryteria wyniku – mierniki określające rezultat końcowy dostarczonej opieki / usługi, daje odpowiedź na pytanie: co chcemy osiągnąć za pomocą standardu
4. Narzędzie kontrolne (arkusze ewidencji, arkusze kontroli, kwestionariusze ankiety)
5. Materiały dodatkowe: tabele, procedury, algorytmy, instrukcje
6. Literatura
7. Załącznik zapoznania się pracowników ze standardem
8. Załącznik: lista uwag, wniosków o funkcjonowaniu standardu
3. Metodologia tworzenia i wdrażania standardu
1. Wybór obszaru działań – na jakim obszarze działań potrzebna jest poprawa jakości świadczonych usług
2. Wybór zakresu działań – gdzie występuje problem
3. Identyfikowanie i opis problemu
4. Analiza problemu
5. Określenie celu
6. Określenie sposobu postępowania – opracowanie standardu w oparciu o kryteria struktury, procesu i wyniku
7. Określenie narzędzia pomiaru
8. Realizacja i pomiar stopnia osiągnięcia standardu
9. Interpretacja wyników pomiaru
10. Identyfikacja obszarów do działań korygujących
11. Opracowanie planu działania
12. Podjęcie działania
13. Ponowna ocena rezultatów
14. Weryfikacja standardu
2. Procedura
Unormowany przepisami, zwyczajami sposób prowadzenia danej sprawy; tok; tryb; przebieg postępowania. Procedura podaje sposób postępowania pielęgniarskiego.
2. Metryczka procedury zawiera:
1. Numer referencyjny procedury – indeks systemu (który w kolejności i kiedy powstał)
3. Temat – obszar (kategoria) opieki, do którego wliczono procedurę
4. Grupa opieki – pacjenci (personel), do których stosuje się procedura
5. Adresat - kogo dotyczy procedura, kto realizuje procedurę
6. Jednostka – miejsce zastosowania procedury
7. Oświadczenie – cel procedury, jasna i zwięzła definicja poziomu doskonałości, który ma być osiągnięty
8. Data ustanowienia – data powstania procedury
9. Data wprowadzenia procedury – od kiedy standard funkcjonuje
10. Data ewaluacji – data przeglądu, oceny funkcjonowania procedury
11. Tworzący procedurę – osoba, która spisuje procedurę i zajmuje się jego wprowadzeniem
12. Zatwierdzenie – podpisy dyrektora szpitala, pielęgniarki naczelnej, osób czuwających nad prawidłowym funkcjonowaniem procedury
3. Budowa i cechy:
Ustalając procedurę należy uwzględnić następujące jej elementy:
1. metryczkę
2. definicję
3. cel procedury
4. zakres działania (obszar, jakiego dotyczy)
5. zadania i kompetencje pielęgniarki /położnej
6. przygotowanie sprzętu
7. przygotowanie chorego
8. przebieg wykonania (opis czynności kolejno przebiegających)
9. załączniki (instrukcje, algorytmy)
10. referencje (piśmiennictwo)
Procedura ułatwia wykonanie czynności wskazując na obowiązujące zasady, metodę i technikę, zalecaną organizację pracy podczas wykonania. Procedura nie zawiera punktacji.
Może być przygotowana na bazie lokalnej, tworzą ją pracownicy danego zakładu / oddziału. Ważną cechą procedury jest dostosowanie jej zapisów do warunków lokalnych.
Warunkiem powodzenia stosowania procedury jest właściwe jej opracowanie, w oparciu o przyjęte zasady postępowania, oraz umiejętne ich zastosowanie przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje umożliwiające dostosowanie procedur do indywidualnych cech odbiorcy usługi.
Zarówno procedury jak algorytmy ułatwiają wprowadzenie zapisów standardów, poprawność wykonania zadania, pomagają w opanowaniu umiejętności, są krótkie i łatwe do przyswojenia.
3. Instrukcja – zbiór przepisów ustalających sposób postępowania w danej dziedzinie; dokładne pouczenie; wskazówka; rozporządzenie; polecenie.
4. Algorytm – schemat, przepis wykonania zadania, plan kolejnych czynności z opisem sposobu wykonania i wynikiem, jaki należy otrzymać. Suma kolejnych cząstkowych wyników daje w rezultacie poprawny wynik całego działania.
Może być przedstawiany za pomocą schematów, rysunków tzw. grafów. Ułatwia sprawdzenie poprawności wykonania, pomaga w opanowaniu umiejętności. Są to wytyczne oparte na uznanych i udokumentowanych metodach postępowania.
Cechy algorytmu to:
- szczegółowość
- niezawodność
- stałość
- niezależność od subiektywnych sądów.
Warunkiem w zastosowaniu jest wybór odpowiedniego algorytmu do wykonywanej czynności. Algorytm jest wykorzystywany w procesie uczenia się, w kształtowaniu i doskonaleniu umiejętności.
Załącznik nr 1.
Relacje między zasadą postępowania, procedurą, algorytmem,
instrukcją, standardem
Nazwa pojęcia
Istota
Wykorzystanie, zastosowanie
Zasada postępowania
Obowiązująca reguła postępowania wyznaczająca racjonalny sposób postępowania
Obowiązuje przy wykonywaniu zadań
i rozwiązywaniu problemów zawodowych
Procedura postępowania
Znormalizowany sposób postępowania z planem postępowania
nozoko