Meyendorf J., Malzenstwo.pdf
(
397 KB
)
Pobierz
5127879 UNPDF
Tytuł oryginału:
Marriage: An Orthodox Perspective
,
Crestwood, New York 1975
c
°
Copyright for the Polish translation by Krzysztof Le±niewski
Redaktor: Małgorzata Wróblewska
Na okładce:
„Go±cinno±¢ Abrahama i Sary”, Muzeum Bizantyjskie, Ateny
ISBN 83–901221–4–6
Publikacja ukazała si¦ dzi¦ki pomocy Prawosławnego Ko±cioła Grecji
Wydawca: Prawosławna Diecezja Lubelska i Chełmska
Wydrukowano w Grecji
±ci
5
1 Wacław Hryniewicz:John Meyendor — teo-
log i ekumenista
Z Ks. prof. Johnem Meyendorem (1926–1992) spotkałem si¦ po raz pierwszy 20 lat
temu, na pocz¡tku pa¹dziernika 1975 roku na Fordham University i w Prawosławnym
Seminarium Teologicznym ±w. Włodzimierza w Nowym Jorku. Do dzi± pozostał mi
w pami¦ci „Dzie« Prawosławnej Edukacji”(Orthodox Education Day), 4 pa¹dzier-
nika 1975 roku. Dzie« ten gromadzi wielu prawosławnych pasterzy z całego kraju
i z zagranicy. Kiedy prosiłem o spotkanie pod koniec mojego pobytu w Kanadzie
i Stanach Zjednoczonych, Profesor Meyendor zach¦cił mnie, abym przyjechał do
Seminarium w ten wła±nie dzie«. Rozpoczyna si¦ on ka»dego roku uroczyst¡ Li-
turgi¡, a potem wypełniony jest wykładami, spotkaniami i dyskusjami na aktualne
tematy. Dzi¦ki temu mogłem by¢ na spotkaniu z Profesorem i bra¢ udział w nie-
zwykle o»ywionej dyskusji, jaka wywi¡zała si¦ potem na temat sytuacji prawosławia
w ówczesnym ZSRR. Pami¦tam, »e ks. Meyendor łagodził zbyt surowe s¡dy, prze-
strzegał przed ch¦ci¡ pot¦piania hierarchii, zach¦cał do umiaru i wczucia si¦ w trudn¡
sytuacj¦ wierz¡cych. To było moje pierwsze spotkanie ze znanym ju» wówczas na
arenie mi¦dzynarodowej prawosławnym teologiem, historykiem i ekumenist¡.
Po raz drugi spotkali±my si¦ po latach we Florencji w 1989 r., podczas mi¦dzy-
narodowego sympozjum z okazji 550. rocznicy unijnego soboru florenckiego (1438–
1439). Była to niezwykła okazja do wielu dyskusji i szczerej wymiany pogl¡dów.
Wieloletni kontakt listowny nie zast¡pi nigdy bezpo±redniego kontaktu z człowie-
kiem, którego si¦ czyta, ceni i szanuje. Profesor Meyendor pozostał w mej pami¦ci
takim, jakim widziałem go po raz ostatni we Florencji — człowiekiem m¡drym,
otwartym, »yczliwym, uwa»nym, skromnym, wra»liwym i bezpo±rednim.
Urodził si¦ 17 lutego 1926 r. w podparyskiej miejscowo±ci Neuilly-sur-Seine, w
której na emigracji zamieszkali jego rodzice, wywodz¡cy si¦ z arystokratycznego rodu
nadbałtyckich Niemców. Po uko«czeniu gimnazjum kształcił si¦ w Instytucie Teolo-
gii Prawosławnej ±w. Sergiusza w Pary»u, Ecole Practique des Hautes- Etudes oraz
na Sorbonie, gdzie w 1958 r. zdobył doktorat na podstawie rozprawy o ±w. Grze-
gorzu Palamasie, arcybiskupie Tesaloniki (+1359). W nast¦pnym roku opublikował
jego tekst „Triad”w obronie hezychastów, wraz z przekładem francuskim (
Defense
des saints hesychastes
t. 1–2, Louvain 1959, wyd. 2, 1973), a tak»e syntetyczne
dzieło słu»¡ce jako wprowadzenie do my±li tego bizantyjskiego teologa (
Introduc-
6
tion a l’etude de Gregoire Palamas
, Paris 1959; skrócony przekład ang.:
A Study
of Gregory Palamas
, London 1964). Były to pionierskie dzieła, otwieraj¡ce nowe
perspektywy zrozumienia XIV-wiecznej duchowo±ci i teologii bizantyjskiej.
W 1959 r. młody naukowiec przyj¡ł ±wi¦cenia kapła«skie i przeniósł si¦ do Pra-
wosławnego Seminarium ±w. Włodzimierza w Crestwood koło Nowego Jorku, gdzie
został wykładowc¡ historii Ko±cioła i patrologii. Wykładał równie» w o±rodku bada«
bizantyjskich Uniwersytetu Harwardzkiego w Dumbarton Oaks (Washington D.C.)
i w Fordham University, a okazyjnie równie» w Columbia University oraz w Union
Theological Seminary. Ponadto był przewodnicz¡cym Prawosławnego Towarzystwa
Teologicznego w Ameryce (Orthodox Theological Society of America) oraz Amery-
ka«skiego Stowarzyszenia Patrologów (American Patristics Association).
Pasj¡ jego »ycia była praca badawcza i dydaktyczna. Swoim uczniom wpajał
przekonanie o doniosło±ci intelektualnego i duchowego ±wiadectwa prawosławia w ±wie-
cie współczesnym, zwłaszcza w Ameryce. Był jedn¡ z trzech znakomitych postaci,
obok G. Florovsky’ego i A. Schmemanna, które nadały nowy dynamizm ameryka«-
skiemu prawosławiu. Wszyscy trzej byli kolejno dziekanami (faktycznie rektorami)
Prawosławnego Seminarium ±w. Włodzimierza. To oni utrwalili kulturowe i akade-
mickie zwi¡zki pomi¦dzy Pary»em a Nowym Jorkiem, które przyczyniły si¦ do odro-
dzenia prawosławnego chrze±cija«stwa na kontynencie ameryka«skim. Wraz z nimi
przeniesione zostało duchowe i naukowe do±wiadczenie zgromadzone w paryskim
Instytucie ±w. Sergiusza przez takie osobisto±ci rosyjskiego prawosławia, jak S. Buł-
gakow, N. Afanasjew, A. Kartaszow, biskup Kasjan (Biezobrazow), V. Zienkovsky,
archimandryta Kiprian (Kern). Ci wybitni teologowie i historycy byli na emigracji
przedstawicielami i kontynuatorami rosyjskiej kultury chrze±cija«skiej.
Jedn¡ z głównych trosk Meyendora było zespolenie duchowych i intelektual-
nych sił Ko±cioła prawosławnego rozproszonych w diasporze. D¡»enie to przy±wie-
cało mu ju» wcze±niej. W 1952 r. był jednym ze współzało»ycieli i pierwszym se-
kretarzem generalnym mi¦dzynarodowej federacji ruchów młodzie»y prawosławnej
„Syndesmos”. W Stanach Zjednoczonych wytrwale d¡»ył, pomimo przeszkód, do
zjednoczenia ró»nych etnicznych jurysdykcji prawosławnych. Był jednym z głów-
nych inspiratorów projektu utworzenia Ko±cioła Prawosławnego w Ameryce (Or-
thodox Church in America — OCA), któremu w 1970 r. Patriarchat Moskiewski
nadał status Ko±cioła autokefalicznego (przedtem nosił on nazw¦ Rosyjskiego Ko-
±cioła Prawosławnego w Północnej Ameryce). Przez długi czas ks. Meyendor stał na
czele wydziału do spraw zewn¦trznych relacji tego Ko±cioła; reprezentował go w Ko-
mitecie Naczelnym wiatowej Rady Ko±ciołów oraz na zgromadzeniach ogólnych.
Przez osiem lat (1967–1975) był moderatorem Komisji „Wiara i ustrój”. Krytycz-
nie oceniał działalno±¢ wiatowej Rady Ko±ciołów, zarzucaj¡c jej przede wszystkim
zej±cie z drogi powa»nych debat teologicznych na rzecz zaanga»owania politycznego
w walce z rasizmem i niesprawiedliwo±ci¡ społeczn¡. Krytyczne stanowisko zajmował
7
równie» w stosunku do uczestnictwa prawosławnych w Narodowej Radzie Ko±cio-
łów Chrze±cija«skich (National Council of Christian Churches), wytykaj¡c jej brak
zainteresowania stanowiskiem prawosławia i spraw¡ jedno±ci wszystkich chrze±cijan.
Brał czynny udział w pracach narodowej komisji w Stanach Zjednoczonych, cho¢
ze wzgl¦du na swoje zaanga»owanie w Ko±ciele Prawosławnym w Ameryce nie zo-
stał członkiem Mi¦dzynarodowej Komisji Mieszanej do dialogu teologicznego mi¦dzy
Ko±ciołem prawosławnym i Ko±ciołem rzymskokatolickim.
Dla jako±ci prac tej Komisji była to niew¡tpliwa strata, cz¦sto odczuwana w ostat-
nich latach, tym bardziej, »e w swoich pracach profesor Meyendor dawał cz¦sto
wyraz swojej gł¦bokiej wizji katolicko±ci Ko±cioła. Był uwa»nym i krytycznym ob-
serwatorem Ko±cioła rzymskokatolickiego. Nie krył swojej sympatii dla katolików
i niektórych instytucji ko±cielnych, a zarazem potrafił z cał¡ szczero±ci¡ mówi¢ słowa
prawdy. Wykazywał, i» wielka Tradycja chrze±cija«ska uznaje pierwsze«stwo stolicy
rzymskiej, w w¡tpliwo±¢ poddaje jednak pó¹niejsze formy rozwoju prymatu biskupa
rzymskiego. Poszukiwa¢ nale»y zatem zdrowych zasad eklezjologicznych, które od-
słoniłyby na nowo istotn¡ tre±¢ wi¦tej Tradycji, przytłoczonej cz¦sto tradycjami
czysto ludzkimi. Tak wła±nie pojmował swoj¡ rol¦ jako teolog i historyk, widz¡c
w swych badaniach niezb¦dne narz¦dzie poszukiwania autentycznej teologii jedno±ci
Ko±cioła.
Za swoj¡ rozległ¡ działalno±¢ naukow¡ i ekumeniczn¡ ks. Meyendor otrzymał
trzy doktoraty honoris causa w ró»nych instytucjach wyznaniowych: na katolickim
uniwersytecie Notre Dame, w General Theological Seminary Ko±cioła Episkopal-
nego oraz w Akademii Duchownej w Sankt Petersburgu (ówczenym Leningradzie).
W 1977 r. wybrany został na członka korespondenta Akademii Brytyjskiej. Patriar-
cha Aleksy II odznaczył go w 1991 r. orderem ±w. Włodzimierza. W ostatnich la-
tach »ycia podró»ował kilkakrotnie do Rosji z odczytami i wykładami. Przemawiał
w cerkwiach, udzielał wywiadów telewizyjnych, spotykaj¡c si¦ z wielkim uznaniem
w kraju, gdzie w ci¡gu minionych dziesi¦cioleci oskar»ano go o wrog¡ propagand¦
wobec sowieckiego re»imu.
John Meyendor był jednym z grona najwybitniejszych współczesnych teologów
prawosławnych. Spo±ród jego głównych dzieł, obok ju» wspomnianych, wymieni¢
nale»y:
The Orthodox Church: Yesterday and Today
(1963),
Christ in Eastern Chri-
stian Thought
(1969),
Byzantine Theology
(1973),
Marriage: An Orthodox Perspec-
tive
(1970, 1975),
Byzantium and the Rise of Russia
(1981, 1989),
Imperial Unity and
Christian Divisions: The Church 450–680 A.D.
(1989). Przez wiele lat był wydawc¡
kwartalnika
St. Vladimir’s Theological Quarterly
oraz miesi¦cznika
The Orthodox
Church
. Publikowane w tych i innych pismach artykuły zostały wydane kilkakrot-
nie w formie ksi¡»kowej:
Orthodoxy and Catholicity
(1966),
Byzantine Hesychasm:
Historical, Theological and Social Problems
(1974),
Living Tradition
(1978),
The By-
zantine Legacy in the Orthodox Church
(1981),
Catholicity and the Church
(1983),
8
Witness to the World
(1987),
Vision of Unity
(1987).
Pisma Meyendora zostały przeło»one na szereg j¦zyków. On sam pisał po fran-
cusku, angielsku i po rosyjsku. Czytelnikowi polskiemu jego twórczo±¢ jest nadal
mało znana. W przekładzie J. Prokopiuka ukazała si¦ przed 11 laty
Teologia Bizan-
tyjska
(Warszawa 1984). Z tym wi¦kszym uznaniem nale»y powita¢ szkice o mał-
»e«stwie, przeło»one przez dra Krzysztofa Le±niewskiego.
Ks. Profesor Meyendor nie był jedynie teoretykiem teologii mał»e«stwa. Jego
przemy±lenia poparte s¡ równie» konkretnymi do±wiadczeniami »yciowymi. Wraz
z mał»onk¡ Mari¡ wychowali czworo dzieci: dwóch synów (Paul i Serge) oraz dwie
córki (Elisabeth i Anna).
Refleksje nad mał»e«stwem w perspektywie prawosławnej przybli»aj¡ szereg za-
gadnie« niezwykle aktualnych. Autor opowiada si¦ zdecydowanie za rozumieniem
mał»e«stwa w jego ±cisłych zwi¡zkach z Eucharysti¡, z tajemnic¡ Chrystusa i ta-
jemnic¡ człowieka stworzonego na obraz i podobie«stwo Boga. Czytelnik zapozna si¦
dzi¦ki temu studium z wielowiekow¡ m¡dro±ci¡ Ko±cioła prawosławnego w odniesie-
niu do tak trudnych spraw »yciowych, jak kolejne mał»e«stwa, mał»e«stwa mieszane,
rozwód, planowanie rodziny, mał»e«stwo duchownych i celibat. Prawosławie podkre-
±la warto±¢ i sakramentaln¡ godno±¢ trwałego mał»e«stwa chrze±cija«skiego. Kiedy
stwierdza jednak, »e nie da si¦ go utrzyma¢ przy pomocy rozporz¡dze« prawno-kano-
nicznych, okazuje miłosierdzie słabym ludziom ze wzgl¦du na ich zbawienie i dobro
duchowe.
Kiedy w marcu 1995 r. przez tydzie« spotykałem si¦ z profesorami i prowadziłem
wykłady w Seminarium ±w. Włodzimierza w Nowym Jorku, odczułem wyra¹ny brak
obecno±ci Johna Meyendora. Zmarł na raka trzustki, 22 lipca 1922 r. w Montre-
alu, podczas wakacji w Kanadzie, w wieku lat 66. Krótko przedtem zrezygnował z
pełnionych funkcji, zamierzaj¡c po±wi¦ci¢ si¦ bez reszty pracy badawczej. Opodal
seminaryjnej cerkwi, tu» przy ikonie Bogurodzicy–Hodigitrii (Wskazuj¡cej Drog¦
— Chrystusa), na tablicy z imionami i nazwiskami dziekanów Seminarium wid-
niej¡ daty pełnienia przez niego tej funkcji w latach 1984–1992. Składam hołd Jego
pami¦ci, »yczliwo±ci i przyja¹ni, które przekraczaj¡ granice wyznaniowe i narodowo-
±ciowe.
6 czerwca 1995
Wacław Hryniewicz OMI
9
Plik z chomika:
Rozniste
Inne pliki z tego folderu:
V. L. Menze, Justinian and the Making of the Syrian Orthodox Church, Oxford 2008, s. 327.pdf
(2118 KB)
V. A. Kivelson, R. H. Greene, Orthodox Russia Belief and Practice Under the Tsars, PSU 2003, s. 305.pdf
(3083 KB)
Tadrous Y. Malaty, Introduction to the Coptic Orthodox Church.pdf
(1494 KB)
Rosja i krzyż - Andrzej Grajewski - o prawosławiu i percepcji religii w Rosji w XX wieku.txt
(234 KB)
Mowa obrazów - I. Spidlik, M. I. Rupnik - teologia.txt
(175 KB)
Inne foldery tego chomika:
Duchowość
Patrologia
Teologia katolicka
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin