Plan terapii jąkania dzieci przedszkolnych
Terapia dziecka jąkającego się różni się od metod stosowanych u dorosłych. Przedszkolak nie jest jeszcze w stanie zrozumieć i wykonać skomplikowanych ćwiczeń. Tu sprawdza się terapia poprzez zabawę.
Przy zdiagnozowaniu u dziecka jąkania wczesnodziecięcego, pierwszą instrukcją dla rodziców powinno być zwolnienie ich mowy. Często zdarza się, iż jest to główna przyczyna powodująca bloki u dziecka. Rodzice mówią zbyt szybko i zbyt nerwowo. Powinni do dziecka zwracać się spokojnie, powoli, wyraźnie i twarzą w twarz.
Jeżeli okaże się to niewystarczające, można rozpocząć pracę terapeutyczną obejmującą:
· ograniczenie czasu spędzanego przez dziecko przed telewizorem, komputerem oraz innymi urządzeniami z ekranem;
· logorytmika;
· mowa śpiewna;
· bajki relaksacyjne;
· zabawy z dzieckiem na dywanie z zabawkami (zabawy tematyczne);
· rozmowa opiekunów z dzieckiem terapeutyczną mową;
· opowiadanie ilustracji przez dziecko, pełnymi zdaniami;
· zabawowa forma ćwiczeń oddechowych;
· dodatkowe (ewentualne) ruchy ręką na słowo.
Przykłady ćwiczeń logorytmicznych:
· „Koci, koci łapci” – dzieci ilustrują treść rymowanki: „Koci, koci, łapci, pojedziem do babci (klaszczą w dłonie), babcia da nam kaszki (układają dłonie na kształt miseczki z kaszką), a dziadek okraski” (zacierają rączki) – 3 lata;
· „Chodzi mucha po suficie” – dzieci leżąc na plecach, wypowiadają w różnym tempie tekst, poruszając przy tym rączkami i nogami tak, jakby chodziły na czworaka: „Chodzi mucha po suficie, a czy wy tak potraficie? – NIE, Bęc!!!” – 4 lata;
· „Moja Ulijanko” – dzieci ilustrują ruchem treść znanej im piosenki – 5 lat;
· „Rysowane piosenki” – /plansze ze znakami graficznymi/ - dzieci śpiewając, rysują znaki graficzne ilustrujące znane piosenki, bądź wodzą palcem po takich znakach (metoda Bon Départ). Nie wolno ruchów wykonywać w powietrzu – 6 lat.
Kolejnym z etapów jest relaksacja. Dla dzieci przedszkolnych powinna ona mieć charakter zabawowy, treści dostosowane do możliwości intelektualnych dziecka. Dzieci bardzo lubią słuchać bajek. Zamiast czytać dziecku do snu standardową bajkę, można wykorzystać tekst bajki relaksacyjnej. Znaleźć takie bajki można w książce Marii Molickiej „Bajkoterapia”. Pracować nad napięciem mięśniowym można również przy pomocy treningu Jacobsona, jednak tekst relaksacji jest zbyt trudny dla małych dzieci. Barbara Kaja przedstawiła wersję tej terapii właśnie dla młodych odbiorców.
Zabawy na dywanie za pomocą zabawek, którymi dziecko lubi się bawić, np. lalki, auta, misie itp. Zabawy takie powinny być tematyczne, dotyczyć konkretnych sytuacji, np. zabawa w sklep, lekarza, przedszkole. Postaciami są zabawki a dziecko i opiekun mówią do siebie mową terapeutyczną.
Przykłady ćwiczeń oddechowych dla dzieci:
· „Gorąca zupa”, dzieci układają ręce na kształt głębokiego talerza. Dmuchają na „gorącą zupę” ciągłym strumieniem powietrza;
· „Wzdychanie”, dziecko siada wygodnie i kładzie ręce na udach, prowadzący prosi, aby dziecko wyobraziło sobie, że jest bardzo zmęczone, każe mu nabrać powietrze głęboko do płuc, zatrzymać wydech przez chwilę, pochylić się do przodu, rozluźnić i pozwolić aby powietrze wypłynęło jednym długim westchnieniem „ahhhh...”;
· Stojąc dziecko wciąga powietrze nosem i prostuje się, przykucając, wydmuchuje powietrze przez usta i wstaje;
· Dziecko nadmuchuje balonik, wypuszcza z niego powietrze, łapie oddech i ponownie dmucha w ustnik balonika. Potem dmucha ale nie wypuszcza już powietrza, po wydechu zaciska ustnik, bierze wdech i dmucha dalej, powtarza tak długo, aż osiągnie odpowiednią wielkość balonika.
Ćwiczenia oddechowe dzieci wykonują 2 razy dziennie po 2 minuty (nie przedłużać czasu, aby nie doprowadzić do ryzyka omdlenia).
BIBLIOGRAFIA:Chęciek M., Jąkanie. Diagnoza, terapia, program, Kraków 2007.Dell C.W. Jr., Terapia jąkania u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Podręcznik dla logopedów, Kraków 2008.Kaja B., Zarys terapii dziecka, Bydgoszcz 1995,Molicka M., Bajkoterapia, Poznań 2002.Paul - Cavalier F.J., Wizualizacja: od obrazu do działania, Poznań 1996.Siek S., Relaks i autosugestia, Warszawa 1986.Vopel K.W., Podróże w nieznane. Dzieci bez stresu, Kielce 2000.
bamajabastu