Ohme R.K - Podprogowe informacje mimiczne.pdf

(1407 KB) Pobierz
384228986 UNPDF
RAFAŁ KRZYSZTOF OHME
PODPROGOWE
MIMICZNE
WYDAWNICTWO INSTYTUTU PSYCHOLOGII PAN
SZKOŁA WYŻSZA PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ
WARSZAWA 2003
INFORMACJE
384228986.001.png
Rafał Krzysztof Ohme
PODPROGOWE
INFORMACJE MIMICZNE
UJĘCIE PSYCHOLOGII
EKSPERYMENTALNEJ
W
WYDAWNICTWO J
INSTYTUTU PSYCHOLOGII PAN
SZKOŁA WYŻSZA PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ
WARSZAWA 2003
Wydanie książki dofinansowała
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
Recenzenci:
prof. dr hab. Maria Jarymowicz
prof. dr hab. Dariusz Doliński
Projekt okładki
Cezary Biele
Redakcja: Zofia Jurkowlaniec
© Copyright by Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN
Warszawa 2003
Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel.: (22) 517-9916
[I-DRUK S.C. Warszawa, ul. Buńczuk 7B
SPIS TREŚCI
Wstęp
7
POSZUKIWANIE NEURONALNEGO PROCESORA
TWARZY
Jak mózg widzi twarz
15
Przetwarzanie informacji mimicznych
16
Neuronalne struktury rozpoznawania mimiki
29
Uwagi końcowe
37
Podsumowanie
43
PERCEPCJA PODPROGOWYCH INFORMACJI
MIMICZNYCH
Jak bada się ekspresje mimiczne w psychologii
49
Metody tradycyjne
49
Metody mniej tradycyjne
61
Opis własnych metod
67
Badania eksperymentalne
77
Czy potrafimy odczytać znak ekspresji?
78
Czy potrafimy odczytać kategorie ekspresji?
85
Dyskusja ogólna wyników
'
121
Ograniczenia w interpretacji
121
Podsumowanie ustaleń
123
Kontekst teoretyczny wyników
128
Uwagi końcowe
133
Nowy paradygmat badawczy.
133
Interdyscyplinarne implikacje wyniku
137
„Inteligencja" przetwarzania podprogowego
138
Zakończenie — Renesans nieświadomości
143
Bibliografia
147
WSTĘP
Ludzka twarz jest wyjątkowa. Jest obiektem adoracji artystów, wi-
dzów i dorastającej młodzieży. Jest obiektem atencji policjantów,
wyborców, pracodawców, rodziców i dzieci. Jest obiektem analiz nau-
kowców (łączących atencję z adoracją).
Twarz to centrum wysyłania społecznych sygnałów o uczuciach
i myślach, niezbędnych do rozwoju i spójności grupy. Jako gatunek
posiadamy zatem wyborną łatwość zapamiętywania twarzy oraz ich
niemal natychmiastowego rozpoznawania (nawet po trzydziestu la-
tach niewidzenia potrafimy rozpoznać twarze osób, które znaliśmy).
Twarz przyciąga uwagę — nie wiadomo dlaczego nagle przenosimy
wzrok i napotykamy wpatrujące się w nas oczy innego człowieka.
Trafne rozpoznanie ekspresji twarzy stanowi szczyt umiejętności per-
cepcyjnych.
Badania eksperymentalne wykazują, że twarz jako pierwsza wyod-
rębniana jest z chaosu prezentowanych bodźców. Nic, nawet najbar-
dziej wymyślna figura, rysunek zwierzęcia czy rośliny, nie jest tak
sprawnie rozpoznawane i zapamiętywane, jak zdjęcie twarzy. Setkom
— w sumie podobnych do siebie twarzy — z łatwością przypisujemy
odrębne tożsamości (pewnie dla rozrywki skrupulatni badacze wyli-
czyli, iż możliwe jest 100 20 0 niepowtarzalnych konfiguracji twarzy
homo sapiens). Twarz jest też istotnym jawnym i utajonym źródłem
społecznych sądów. Przykładowo, wierzymy, że mężczyzna o kwadra-
towym podbródku potrafi bronić swoich racji, a kobietę o pełnych
ustach cechuje namiętny charakter. Kiedyś fizjonomiści stawiali po-
dobne diagnozy niejako „naukowo", wiadomo jednak, że czyni to
praktycznie każdy z nas (często bezwiednie).
Zgłoś jeśli naruszono regulamin