pytania_srebrna.pdf

PION

EDUKACJI

AAAA

Koı jest partnerem czþowieka i powinien byę traktowany zgodnie z zasadami humanizmu, kultury i etyki.

NaleŇy unikaę przypisywania koniowi ludzkich cech postrzegania i pojmowania Ļwiata, jak rwnieŇ

instrumentalnego i brutalnego traktowania zwierzħcia. Tylko prba zrozumienia jego psychiki i sposobu

postrzegania, doprowadzi do partnerskiej wspþpracy ze zwierzħciem.

Potrzeba ruchu naleŇy do podstawowych potrzeb psychofizycznych konia i musi byę codziennie

zaspakajana. MoŇna to czynię poprzez uŇytkowanie konia pod siodþem lub w zaprzħgu, a takŇe poprzez

zapewnienie naturalnego ruchu na wybiegu lub pastwisku. W ostatecznoĻci moŇna korzystaę z maszyny

do stħpowania (karuzela), ktra jednak nie zastħpuje naturalnego ruchu z uwagi na nudħ.

cccc

W naturalnych warunkach koı porusza siħ przez wiħkszoĻę doby, odpowiada to ok. 16 godzinom stħpa.

Taki sposb odŇywiana siħ wynika z niewielkiej pojemnoĻci ŇoþĢdka (przeciħtnie ok. 12Î15 l) i doĻę

szybkiej, jak na roĻlinoŇercħ, przemiany materii.

ccc

W stadzie koni panuje ĻciĻle ustalona hierarchia, w ktrej osobniki podporzĢdkowane wykonujĢ wolħ

osobnikw dominujĢcych. W procesie szkolenia, koı powinien akceptowaę czþowieka jako dominujĢcego

czþonka swojego stada, a wykonywanie jego woli powinno byę dla niego naturalnym odruchem.

NajwaŇniejsza jest jednak umiejħtnoĻę przekazywania swojej woli i poleceı w sposb zrozumiaþy dla

koni.

Koı jest zwierzħciem stadnym i potrzeba kontaktu z innymi koımi jest bardzo silnĢ cechĢ jego psychiki.

Dlatego, naleŇy umoŇliwiaę koniom wzajemne kontakty w stajniach (aŇurowe przegrody, otwarte grne

drzwi boksw itd.) oraz na wybiegach.

Konie, ktre dþugi czas przebywajĢ samotnie, nudzĢ siħ i ma to negatywny wpþyw na ich psychikħ.

Rezultatem nudy mogĢ byę rŇne naþogi stajenne (tkanie, þykawoĻę, wħdrowanie po boksie, gryzienie

derki, drewna itd.) oraz niebezpieczne dla innych koni i ludzi narowy, generalnie przejawiajĢce siħ

rŇnymi formami agresji.

ccc

Ze wzglħdu na inny, niŇ u czþowieka, stosunek pola powierzchni ciaþa do masy, koı ma caþkiem inne

potrzeby i odczucia termiczne. Konie nie odczuwajĢ zimna w taki sposb, jak ludzie i bardzo dobrze

czujĢ siħ nawet przy ujemnych temperaturach. Dlatego wiele osb popeþnia bþħdy przegrzewajĢc konie

zimĢ przez nakþadanie zbyt ciepþych derek i nie zapewniajĢc wentylacji stajni. Konie sĢ bardziej wraŇliwe

na upaþy, dlatego powinny mieę moŇliwoĻę chowania siħ w cieniu oraz mieę staþy dostħp do wody, by

zapobiec przegrzaniu i odwodnieniu organizmu.

Konie muszĢ otrzymywaę pasze najlepszej jakoĻci z powodu duŇej wraŇliwoĻci przewodu

pokarmowego na procesy gnilne i fermentacyjne, majĢce zwiĢzek z nieodpowiedniĢ jakoĻciĢ paszy, a

takŇe z uwagi na zapewnienie zwierzħtom naleŇytej iloĻci mikro i makro elementw mineralnych oraz

witamin. ZnajdujĢ siħ one tylko w dobrych paszach oraz dodatkach uzupeþniajĢcych.

Stajnia powinna byę dobrze wentylowana (przewietrzana), ale bez przeciĢgw. Powinna zapewniaę

naturalne zmiany temperatury zwiĢzane z porami roku, jednak musi byę dobrze izolowana cieplnie,

aby chronię zwierzħta przed temperaturami skrajnymi. Z uwagi na potrzebħ zapewnienia staþego

dostħpu konido wodypitnejtemperatura nie powinna spadaę poniŇej 0 C. Stajnia powinna byę dobrze

oĻwietlona Ļwiatþem naturalnym, a boksy dla koni winny zapewniaę im dostatecznĢ przestrzeı Î

minimum ok. 10 mč.

Obserwowaę naleŇy: oczy, uszy, nozdrza, wargi, ogon, koıczyny, gþos, pocenie siħ i ruch. Pozwoli to

rozpoznaę nastrj konia, stan jego zdrowia i samopoczucia oraz relacje pomiħdzy koımi w stadzie,

a takŇe zinterpretowaę zachowanie siħ konia wobec czþowieka.

ccccc

Do komunikacji w stadzie koniom sþuŇy przede wszystkim ámowa ciaþaÑ, a wiħc zachowanie i mimika,

sþuŇĢce do wzajemnego przekazywania informacji.

Gþos jest jednym z mniej istotnych czynnikw wzajemnego kontaktu, do wzajemnego porozumienia

sþuŇy przede wszystkim mimika, j ámowĢ ciaþaÑ, ktrymi koı potrafi wyrazię swojĢ dominacjħ,

podporzĢdkowanie, agresjħ, apatiħ, a takŇe przekazaę szereg innych informacji. UmiejħtnoĻę

odczytywania najwaŇniejszych komunikatw z mimiki i zachowania konia jest bardzo waŇne dla

prawidþowego szkolenia i wychowania zwierzħcia, jak rwnieŇ bezpieczeıstwa czþowieka.

Charakterystyczne ákþapanieÑ pyskiem jest oznakĢ podporzĢdkowania i ulegþoĻci wobec starszych

i silniejszych czþonkw stada Î Ņrebak ámwiÑ w ten sposb: ájestem maþy i sþaby, nie rb mi krzywdyÑ

RŇnica ta wynika przede wszystkim z osadzenia oczu w czaszce Î u czþowieka oczy osadzone sĢ z

przodu, a pola widzenia obu oczu pokrywajĢ siħ. Natomiast u konia oczy osadzone sĢ po bokach

gþowy. KĢt widzenia jest bardzo szeroki, ale pole widzenia obuocznego stosunkowo wĢskie, gdyŇ pola

widzenia kaŇdej z gaþek ocznych pokrywajĢ siħ tylko w niewielkim zakresie.Ponadto budowa samej

gaþki ocznej jest nieco inna, niŇ ludzkiej, co sprawia, Ňe konie widzĢ inaczej niŇ ludzie.

Jest to stosunkowo wĢski obszar na wprost gþowy konia, gdzie pola widzenia obu gaþek ocznych

pokrywajĢ siħ, dajĢc ostry i przestrzenny obraz. Przestrzenne, obuoczne widzenie jest bardzo pomocne

przy ocenie odlegþoĻci od przeszkody.

cccc

Koı znacznie lepiej widzi w ekstremalnych warunkach oĻwietleniowych Î bardzo silnym Ļwietle

sþonecznym oraz w mroku. Koı jednak wolniej adaptuje siħ do zmiany warunkw Ļwietlnych.

W ciemnoĻci koı widzi conajmniej dwukrotnie lepiej niŇ czþowiek. Koı dostrzega wyraŅnie poruszajĢce

siħ przedmioty, przedmioty nieruchome sĢ dla niego trudniej zauwaŇalne. Prawdopodobnie koı

dostrzega wħŇszĢ paletħ barw, niŇ czþowiek, najgorzej postrzegajĢc kolory czerwony i niebieski.

Martwe pole widzenia, czyli obszar, wokþ zwierzħcia, w ktrym koı nic nie widzi, znajduje siħ

bezpoĻrednio przed nim, poniŇej nosa, oraz w wĢskim obszarze bezpoĻrednio za nim Î kĢt pola

martwego widzenia wynosi ok. 30°

Tak, koı ze schylonĢ gþowĢ ma peþny, panoramiczny obraz przed sobĢ i jednooczne, mniej ostre pole

widzenia po bokach i do tyþu. Tak wiħc, pomimo schylenia gþowy, koı dostrzega kaŇdy ruch

w promieniu ok. 330° wokþ siebie.

Koı, jako zwierzħ z natury pþochliwe, reaguje przestrachem na wszelkie nieoczekiwane bodŅce

zewnħtrzne. ReakcjĢ na przestrach jest ucieczka, lub instynktowna, odruchowa obrona, w razie

niemoŇnoĻci ucieczki. Stwarza to bezpoĻrednie zagroŇenie dla bezpieczeıstwa czþowieka

znajdujĢcego siħ blisko konia.

Celem tych zasad jest unikanie niebezpieczeıstwa i ryzyka wypadkw podczas pracy z koımi oraz

budowanie zaufania pomiħdzy czþowiekiem a koniem.

ccccc

SzczeglnĢ ostroŇnoĻę naleŇy zachowaę podczas pracy i kontaktu z klaczami ze Ņrebiħtami, w porze

karmienia, zbliŇajĢc siħ do konia w niecodziennym stroju, w pracy z ogierami i z átrudnymiÑ koımi oraz

zawsze wobec obcych koni.

ccc

Jest to indywidualny dla kaŇdego zwierzħcia obszar bezpoĻredniej bliskoĻci, o promieniu ok. 3 m. W

obszarze tym konie tolerujĢ jedynie zaprzyjaŅnione zwierzħta, lub wþasne potomstwo (tylko klacze).

Przekroczenie tego dystansu u obcych koni moŇe spowodowaę reakcjħ ucieczki bĢdŅ obrony.

Dystans ucieczki jest to minimalna odlegþoĻę od konia, przy ktrej toleruje on obecnoĻę zagroŇenia.

ccccc

Klacze najczħĻciej kopiĢ Î bijĢc zadnimi koıczynami. Ogiery na ogþ bija przednimi koıczynami, czħsto

wspinajĢc siħ, a takŇe atakujĢc zħbami.

ccc

Czþowiek wchodzĢcy do boksu lub stanowiska konia przekracza jego odlegþoĻę krytycznĢ, wchodzi

w strefħ bezpieczeıstwa zwierzħcia. Dlatego, nawet wchodzĢc do znanego sobie konia, naleŇy

zachowaę ostroŇnoĻę i nie kierowaę siħ rutynĢ

WyprowadzajĢc konia ze stanowiska i prowadzĢc go w rħku, czħsto wchodzimy w jego martwe pole

widzenia, co moŇe stanowię przyczynħ przestraszenia siħ konia lub np. nieumyĻlnego nastĢpienia

przez konia na naszĢ stopħ. StĢd koniecznoĻę zachowania szczeglnej ostroŇnoĻci.

Najbezpieczniej jest w pobliŇu þopatki konia oraz tuŇ przy biodrze konia, moŇliwie blisko zwierzħcia.

Znajdujemy siħ tam poza zasiħgiem jego koıczyn.

Obszarami dominacji nazywamy strefy leŇĢce przed koniem, po jego bokach i za nim, w ktrych

pojawienie siħ innych osobnikw ma znaczenie dla ich przyporzĢdkowania w hierarchii stada.

Obszar najwiħkszej dominacji znajduje siħ przed zwierzħciem, na wprost jego gþowy. ZajmujĢ tam

miejsce osobniki dominujĢce, np. klacz wobec swojego Ņrebaka. W zwiĢzku z tym tam teŇ powinien iĻę

czþowiek prowadzĢc konia w rħku Î tak, by koı miaþ nos na wysokoĻci rħki prowadzĢcego.

ccc

Obszar ten mogĢ zajmowaę zarwno osobniki dominujĢce, jak i podporzĢdkowane, niemniej pozycja ta

wczeĻniej musi byę ugruntowana. Dlatego czþowiek, ktry znajduje siħ za koniem bħdzie uznany przez

konia za przewodnika, pod warunkiem, Ňe wypracowaþ on swoja pozycjħ w obszarze najwiħkszej

dominacji.

Ze wzglħdw bezpieczeıstwa naleŇy absolutnie unikaę prowadzenia naraz wiħcej, niŇ jednego konia,

gdyŇ czþowiek nie jest w stanie zachowaę wwczas nad nimi kontroli.

Kolec jest to specjalne ogþowie z metalowym elementem stanowiĢcym rodzaj kieþzna z pierĻcieniem

do przypiħcia linki, sþuŇĢce do prowadzenia koni szczeglnie pobudliwych, np. ogierw.

Ogþowie wystawowe sþuŇy do prowadzenia i prezentacji koni. Skþada siħ z paska na nos i þaıcuszka

przebiegajĢcego pod ŇuchwĢ, z przymocowanym uwiĢzem. NaprħŇenie uwiĢzu powoduje zaciĻniħcie

þaıcuszka i paska wokþ nosa i tym samym poskromienie niespokojnego konia.

Wypuszczanie koni na wybieg lub pastwisko jest czynnoĻciĢ obciĢŇonĢ duŇym ryzykiem. Staramy siħ je

zmniejszyę wykrħcajĢc hacele oraz nakþadajĢc koniowi ochraniacze na nogi. Osoba wyprowadzajĢca

musi znaę reakcje koni, takie jak zniecierpliwienie przy otwieraniu bramy pastwiska oraz czħste

wierzganie w chwili puszczenia konia przez prowadzĢcego. Nie naleŇy prowadzię wiħcej, niŇ jednego

konia, a wypuszczajĢc go Î uwaŇaę, by nie znaleŅę siħ w zasiħgu jego tylnych kopyt. NaleŇy rwnieŇ

stosowaę, w miarħ potrzeby, dodatkowe poskromienie prowadzonego konia poprzez przeciĢgniħcie

linki przymocowanej do kantara przez nos konia Î umoŇliwia to lepsze panowanie i kontrolħ nad

zwierzħciem

Wħzeþ bezpieczeıstwa jest to sposb wiĢzania uwiĢzu, ktry umoŇliwia szybkie odwiĢzanie silnie

naprħŇonej linki jednym pociĢgniħciem wolnego koıca.

Konie czħsto dookoþa drzewa, niebezpiecznie skracajĢc uwiĢz. Tak skrcona linka moŇe przestraszyę

konia i spowodowaę tzw. áodsadzenie siħÑ konia powodujĢc uraz potylicy i karku. Czħste jest takŇe

zsuniħcie siħ uwiĢzu, co moŇe spowodowaę zaplĢtanie siħ konia.

Koı powinien byę uwiĢzany na kantarze Î nigdy na ogþowiu sþuŇĢcym do jazdy. Pomiħdzy dwoma

drzewami naleŇy przeciĢgnĢę naprħŇony kawaþek liny, a dopiero do takiej poziomo zamocowanej liny

przymocowaę uwiĢz. NaleŇy zachowaę przy tym moŇliwie duŇe, bezpieczne odstħpy pomiħdzy koımi,

jeŇeli wiĢŇemy ich kilka.

ccc

Naukħ tħ naleŇy rozpoczynaę jak najwczeĻniej, przyzwyczajajĢc do podnoszenia ng juŇ kilkudniowego

Ņrebaka. Powoduje to utrwalenie tej umiejħtnoĻci i bezproblemowĢ obsþugĢ konia.

ccc

NajpowaŇniejszym bþħdem jest gwaþtowne i nieoczekiwane zþapanie konia za pħcinħ bez

wczeĻniejszego uprzedzenia konia gþosem i dotykiem. PostħpujĢc prawidþowo naleŇy dotykajĢc konia

przesunĢę rħkħ od þopatki lub biodra wzdþuŇ koıczyny w dþ do pħciny. Niebezpiecznym bþħdem jest

rwnieŇ nieprawidþowe ustawienie siħ osoby podnoszĢcej nogħ. Zawsze naleŇy staę z boku, na

wysokoĻci biodra lub þopatki, blisko konia, poza zasiħgiem jego kopyt.

ccc

Podstawowym celem jest usuniħcie brudu ze skry konia, ale takŇe oglny masaŇ, pobudzajĢcy

ukrwienie oraz drobiazgowa kontrola caþej powierzchni ciaþa konia. Pozwala to zlokalizowaę

skaleczenia, pasoŇyty, otarcia itp. Czyszczenie i pielħgnacja stanowi takŇe istotny element budowania

psychicznej wiħzi pomiħdzy czþowiekiem a koniem.

Ogon konia najlepiej rozplĢtywaę i rozczesywaę palcami, gdyŇ unikamy w ten sposb wyrywania

dþugich wþosw, ktre dþugo odrastajĢ.

Do usuwania zaklejek najlepiej stosowaę gumowe. Nie wolno stosowaę do tego celu metalowego

zgrzebþa!

Kopyta konia naleŇy myę codziennie, po kaŇdej jeŅdzie. Co najmniej raz w tygodniu podeszwħ i koronki

naleŇy natþuĻcię smarem do kopyt.

ccc

Ze wzglħdw higienicznych innej gĢbki naleŇy uŇywaę do pielħgnacji pyska i gþowy, innej do

czyszczenia okolic odbytu i narzĢdw pþciowych. NaleŇy uŇywaę wilgotnej gĢbki do mycia i przetarcia

miħkkich, nieowþosionych partii ciaþa.

ccc

Konia naleŇy w miarħ moŇliwoĻci uwiĢzywaę na dwch uwiĢzach, aby mieę zapewniony swobodny

dostħp do kaŇdej ze stron.

BandaŇe chroniĢ przed urazami, tak podczas transportu, jak i podczas jazdy. SĢ teŇ wykorzystywane

do zapobiegania kontuzjom w stajni, szczeglnie w takiej, w ktrych koı przebywa czasowo (np. na

zawodach). W praktyce weterynaryjnej bandaŇe stosuje siħ w ochronie skaleczeı, w skrħceniach,

nadwyrħŇeniach, obrzħkach, a takŇe przy okþadach do przytrzymywania Ļrodkw medycznych.

NajczħĻciej stosowane sĢ bandaŇe flanelowe, bandaŇe z rzepami (elastyczne) oraz ocieplajĢce owijki.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: