Moduł 4.pdf

Organizacja pracy pielęgniarki

Wstęp

1. Teoretyczne podstawy sprawnego działania

2. Działanie zorganizowane

3. Zasady organizacji pracy

4. Organizowanie i planowanie indywidualnej pracy pielęgniarskiej

5. Procespielęgnowania jako metoda i swoisty plan pracy pielęgniarki

Wstęp

W module tym słuchacze zapoznają się z teoretycznymi podstawami organizacji

pracy, pojęciami z zakresu sprawnego działania oraz możliwościami zastosowania

cyklu organizacyjnego w działalności pielęgniarskiej. Zostaną także omówione

zagadnienia dotyczące nowoczesnej metody pracy pielęgniarskiej, jaką jest proces

pielęgnowania oraz problematyka organizacji indywidualnej pracy pielęgniarskiej.

Organizacja pracy pielęgniarki

1. Teoretyczne podstawy sprawnego działania

Już w czasach prehistorycznych istniały zjawiska związane z organizacją pracy,

ponieważ zawsze istniał rodzaj pracy, której człowiek samodzielnie nie mógł

wykonać i wzywał do pomocy inne osoby. Grupy łowców czy zbieraczy na ogół

uznawały jednego lub kilku przywódców, odpowiedzialnych za powodzenie całej

społeczności, którym były posłuszne. W miarę rozwoju społeczeństw organizacja

pracy stawała się coraz bardziej skomplikowana. Jednakże próby opracowania teorii

i zasad zarządzania nią są stosunkowo młode — właściwie dopiero rewolucja

przemysłowa XVIII i XIX wieku wywołała potrzebę bardziej systematycznego

podejścia do tych spraw.

Prekursorzy teoretycznych podstaw naukowej organizacji pracy:

1. Frederick Winslow Taylor (1856–1915) — Amerykanin, zatrudniony jako inżynier

w stalowni. Jego obserwacje i badania metod pracy dotyczyły podziału czynności

na poszczególne ruchy i wyeliminowania ruchów zbędnych oraz usprawniania

pozostałych. Jako pierwszy odkrył cykl organizacyjny, polegający na

wyodrębnieniu szeregu kolejnych etapów w każdym działaniu organizacyjnym.

W 1903 r. wydał dzieło pt. Zarządzanie warsztatem wytwórczym .

2. Karol Adamiecki (1866–1933) — profesor Politechniki Warszawskiej, zajął się

badaniem pracy w kategorii pracy zespołowej, widząc największe rezerwy

w niewykorzystanej pracy ludzi i maszyn, spowodowanej brakiem harmonii w ich

działaniu. Do największych jego osiągnięć można zaliczyć opracowanie

harmonogramu, czyli wykresu obrazującego przebieg i powiązanie

poszczególnych czynności występujących w procesie pracy oraz ogłoszenie

opracowania pt. O zasadach organizacji pracy zbiorowej .

3. Henri Fayol (1841–1925) — Francuz, autor dzieła Administracja przemysłowa

i ogólna , uważany za pierwszego teoretyka nauki kierowania. Był autorem cyklu

kierowniczego składającego się z pięciu etapów (przewidywanie, organizowanie,

rozkazywanie, koordynowanie, kontrolowanie).

Organizacja pracy pielęgniarki

Pod wpływem poglądów trzech wymienionych klasyków zaczęły powstawać różne

prądy i szkoły zmierzające do usprawnienia procesu pracy. Zastosowanie

klasycznego podejścia do problemów organizacji pracy nie do końca przyniosło

rezultaty — nie zdołano osiągnąć maksymalnej wydajności i pełnej harmonii

w miejscu pracy.

Nową jakość do rozwoju podstaw organizacji wnieśli przedstawiciele szkoły

behawioralnej, zakładającej, że znaczącą rolę w procesie pracy odgrywają ludzie.

Behawioryści wnieśli wiele do zrozumienia motywacji jednostki, zachowań

grupowych, stosunków międzyludzkich w pracy i znaczenia pracy dla ludzi. Nadal

dostarczają nowych poglądów na tak ważne sprawy, jak przywództwo, rozstrzyganie

konfliktów, zdobywanie i wykorzystanie władzy, zmiany organizacyjne

ikomunikowanie się. Do przedstawicieli tego nurtu można zaliczyć: Eltona Mayo,

Abrahama Harolda Maslowa, Adama Sarapatę, Janusza Reykowskiego, Jolantę

Kulpińską i wielu innych.

Najnowsze trendy w zakresie organizacji i zarządzania rozwinęły tzw. podejście

systemowe, dążące do traktowania organizacji jako jednorodnego, celowego

systemu, składającego się ze wzajemnie powiązanych części. Zakłada ono, że

działania każdej części organizacji wpływają na funkcjonowanie pozostałych

elementów. Teoria systemów zwraca uwagę na dynamiczny i wzajemnie powiązany

charakter organizacji i zadań kierownika.

Warto również zwrócić uwagę na tzw. podejście sytuacyjne, podkreślające istotę

doboru odpowiednich metod w określonej sytuacji, które przyczynią się do

osiągnięcia celów organizacji.

W związku z rozwojem jednej z młodszych dyscyplin naukowych, jakim jest

cybernetyka (nauka o sterowaniu), zaczął rozwijać się także kierunek cybernetyczo-

matematyczny. Przedstawiciele tego kierunku wykorzystują zdobycze cybernetyki

i współczesnej matematyki, tworzą zręby ilościowej teorii organizacji i zarządzania.

Organizacja pracy pielęgniarki

Kolejnym nurtem związanym z organizacją, jest prakseologia — teoria praktyki,

teoria „dobrej roboty”. Jej twórcą był wielki filozof, profesor Tadeusz Kotarbiński

(1886–1981). Założeniem prakseologii jest wyciąganie jak najbardziej ogólnych

wniosków z obserwowanych faktów. W rozprawie Traktat o dobrej robocie

Kotarbiński zawarł miedzy innymi teoretyczne podstawy sprawnego działania, na

które składają się: cechy, warunki i wytyczne sprawnego działania.

Do podstawowych cech sprawnego działania można zaliczyć:

1. Skuteczność działania — działanie skuteczne to takie działanie, które

doprowadza do osiągnięcia zamierzonego celu. Skuteczność działania można

ocenić po wykonaniu określonych czynności i dopiero wtedy stwierdzić, czy

zamierzony cel został zrealizowany. Na etapie planowania można zastanowić się,

jakie ewentualne działania pozwolą — w sposób najbardziej racjonalny —

osiągnąć zaplanowane cele. Aby działać skutecznie, należy w sposób odpowiedni

sformułować cel oraz właściwie go przekazać do wiadomości wszystkich

uczestników działań. W zależności od sposobu sformułowania, cele można

podzielić na niestopniowalne (np. gdy celem jest umycie 6 szklanek, to umycie 4

nie jest osiągnięciem celu) oraz stopniowalne (takie, które można osiągnąć przez

realizację celów pośrednich, np. gdy ktoś zamierza ukończyć studia wyższe,

zaliczenie każdego roku zbliża go do osiągnięcia celu podstawowego). Ważnymi

elementami prowadzącymi do realizacji zamierzonych celów są: odpowiedni

dobór sposobu działania oraz dobór środków, które uczynią działanie

skutecznym.

2. Ekonomiczność działania — nie wystarczy osiągnąć zaplanowane cele, aby

działanie uznać za sprawne, ponieważ nie mniej istotnym czynnikiem jest jego

ekonomiczność, rozumiana jako właściwy stosunek do siebie poszczególnych

skutków tego działania. Działanie jest ekonomiczne, jeżeli stosunek wyniku

użytecznego do kosztu jest większy od jedności, nieekonomiczne — jeżeli

stosunek, o którym mowa jest mniejszy od jedności. Wynik użyteczny działania —

to wszystkie pozytywnie oceniane przez podmiot działający skutki działania,

zarówno zamierzone, jak i niezamierzone, powstałe w czasie działania. Koszt

działania to poniesione przez działającego wszelkie straty w działaniu.

Ekonomiczność działania, albo inaczej zasada racjonalnego gospodarowania,

Organizacja pracy pielęgniarki

została sformułowana w dwóch równoważnych aspektach: oszczędnościowym

i wydajnościowym. Oszczędność w działaniu polega na tym, aby określony

stopień realizacji celu osiągnąć minimalnym kosztem. Wydajność działania

sprowadza się do dążenia, aby przy danym koszcie osiągnąć maksymalnie

użyteczny wynik.

3. Korzystność — stanowi swoistego rodzaju uzupełnienie cechy skuteczności, przy

zastosowaniu której bierze się pod uwagę wszystkie elementy, zarówno efektów,

jak i nakładów, a więc tym samym wszystkie zamierzone i niezamierzone skutki

działania. Miarą korzystności lub niekorzystności działania jest więc wielkość

korzyści lub straty.

Do cech uzupełniających skuteczność działania zaliczyć można:

1. Cechy dotyczące efektów działania:

a) dokładność — polegająca na tym, aby efekt działania był jak najbardziej

zgodny ze wzorcem,

b) udatność — występująca wtedy, gdy efekty dodatkowe uzupełniają efekt

główny i podwyższają jego wartość,

c) czystość — polegająca na unikaniu w efektach działań aspektów ujemnych.

2. Cechy dotyczące sposobów działania:

a) prostota — polega na eliminacji chaosu i zagmatwania,

b) pewność — polega na wierze, że nakłady dadzą spodziewane efekty,

c) ostrożność — polega na unikaniu nakładów, które obarczone są dużym

ryzykiem w osiągnięciu skuteczności,

d) śmiałość — polega na podejmowaniu nakładów, w których istnieje

prawdopodobieństwo skuteczności,

e) energiczność — polega na włożeniu w działanie wszystkich istniejących

możliwości.

3. Cechy dotyczące całości działań:

a) racjonalność rzeczowa zachodzi wówczas, gdy działanie jest zgodne

z obiektywnie istniejącym stanem wiedzy, z prawdą obiektywną,

b) racjonalność metodologiczna ma miejsce wtedy, gdy działanie jest zgodne

z wiedzą posiadaną przez działającego na temat obiektywnej rzeczywistości.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: