Narażenia transportowe
Transport = załadunek + przewóz + wyładunek+…
Ładunek jest narażony na różnego rodzaju zmiany (korozja, zabrudzenie, zmiana barwy) i uszkodzenia będące skutkiem oddziaływań (tzw. narażeń) zewnętrznych.
Źródła narażeń w transporcie:
· Klimatyczne – są to związane z klimatem zjawiska fizyczne takie jak zmiany temperatury i wilgotności powietrza, promieniowanie słoneczne, wiatr, deszcz, szron, lód, śnieg, grad, mgła, zanieczyszczenia atmosfery
· Mechaniczne – występują w postaci statycznych lub dynamicznych obciążeń (uderzenia, drgania), które mogą doprowadzić so uszkodzenia ładunku lub opakowania (zginanie, złamanie, zgniecenie, stłuczenie)
· Biologiczne (biotyczne) – są wynikiem działania żywych organizmów takich jak bakterie, grzyby pleśniowe, owady, gryzonie, ptaki
· Inne – zalanie wodą, piasek, kurz, zanieczyszczenia
Podatność transportowa ładunków
Właściwości ładunku wpływają na:
· Bezpieczeństwo transportu
· Dobór środków transportowych, maszyn ładunkowych i urządzeń magazynowych
· Sposób wykonywania prac przeładunkowych
· Normy technologiczne dla prac przeładunkowych
· Sposób zabezpieczenia ładunków podczas transportu
· Trasę przewozu i zasady ruchu pojazdu po drogach publicznych
· Oznakowanie pojazdu i ładunku
· Wymagane uprawnienia dla kierowców
· Wymagane dokumenty przewozowe
· Czas i koszty transportu
· Wysokość stawek za przewóz oraz usługi przeładunkowe
· Zużywanie środków transportowych (opony, elementy zawieszenia, itp.) i przeładunkowych
Podatność transportowa – stopień odporności na warunki i skutki transportu
Wyróżniamy następujące rodzaje podatności transportowej:
· Naturalna
· Techniczna
· Ekonomiczna
Podatność naturalna wynika z fizycznych, chemicznych oraz biologicznych cech i właściwości ładunków, decyduje o stopniu oddziaływania ładunku na środek transportowy i otoczenie oraz odwrotnie. Naturalne właściwości ładunku wynikają przede wszystkim z jego stanu skupienia, gęstości, gęstości nasypowej, temperatury topnienia, krzepnięcia, wrzenia, własności mechanicznych (wytrzymałość, twardość, sprężystość, plastyczność)
Niekorzystne cechy fizyko-chemiczne ładunków:
· Wrażliwość na wstrząsy i uderzenia
· Wrażliwość na długotrwałość transportu
· Wrażliwość na wilgotność i temperaturę otoczenia
· Szkodliwość dla zdrowia ludzkiego
· Ujemne oddziaływanie na inne ładunki
· Podatność na wchłanianie i wydzielanie zapachów
· Podatność na samozapalenie i wybuch
· Podatność na rozsypanie, wylewanie i wyparowanie
Podatność techniczna wynika z mas, objętości, kształtu ładunku. Można ją zwiększać poprzez stosowanie opakowań transportowych, które ułatwiają:
1) Mechanizację prac przeładunkowych – podatność przeładunkowa
2) Rozmieszczenie i mocowanie ładunku na pojeździe – podatność przewozowa
Wysoka podatność przeładunkowa nie jest jednoznaczna z wysoką podatnością przewozową. Niektóre ładunki mogą mieć wysoką podatność przeładunkową a niska przewozową lub odwrotnie.
Podatność ekonomiczna to odporność ładunków na warunki przemieszczenia, wynikające z wartości ładunku.
KLASYFIKACJA ŁADUNKÓW
Podstawowe kryteria klasyfikacji ładunków:
· Stan skupienia i postać
· Podatność transportowa
· Sposób, materiał i rodzaj opakowania,
· Sposób przeładunku
Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) – 30.09.1957 Genewa
OPAKOWANIA TRANSPORTOWE
Zadania opakowania:
· Zabezpieczenie ładunku przed narażeniami klimatycznymi, mechanicznymi i biologicznymi oraz przed ubytkami naturalnymi
· Ochrona użytkownika przed szkodliwym działaniem opakowanego produktu (przed zabrudzeniem, zatruciem, zalaniem, otwarciem przez dzieci…)
· Ochrona otoczenia przed szkodliwym działaniem opakowanego produktu (pożar, skażenie, wybuch)
· Ułatwianie składowania, przemieszczania i kompletowania produktów w czasie ich wytwarzania, magazynowania, transportu (przewóz, przeładunek), sprzedaży i użytkowania
· Zabezpieczenie ładunku przed kradzieżą lub zgubieniem w czasie składowania, przewozu, przeładunku
· Informowanie o właściwościach produktu i ładunku, poprzez umieszczanie na opakowaniu takich informacji jak masa i wymiary ładunku, zawartość opakowania, producent (nadawca), odbiorca ładunku, sposób obchodzenia się z ładunkiem
Zależnie od spełnianych funkcji, opakowania dzieli się na:
· Jednostkowe – zawierają poszczególne sztuki produktu lub porcje wyrobu np. pudełka, paczki, puszki, butelki
Mogą osłaniać produkt całkowicie (ampułki, butelki, pudełka, puszki, słoje) lub częściowo (siatki, tacki)
Chronią produkty przed ubytkami ilościowymi i jakościowymi, jednak nie stanowią dostatecznej ochrony przed narażeniami w czasie transportu i magazynowania.
· Zbiorcze – łączą ustaloną liczbę sztuk produktu lub opakowań jednostkowych w większą całość np. pudła kartonowo, skrzynki, pojemniki, owinięcia foliowe (zgrzewki) częściowo chronią przed narażeniami transportowymi.
· Transportowe – są to opakowania zewnętrzne przystosowane do transportu i przechowywania produktów w opakowaniach jednostkowych, zbiorczych lub luzem. Mogą osłaniać produkt całkowicie (beczki, bębny, butle, kanistry, pojemniki i skrzynie zamknięte, worki) lub częściowo (klatki, kosze, częściowe owinięcia, pojemniki skrzyniowe i skrzynie ażurowe, szpule i worki siatkowe)
Jednostki ładunkowe:
· Pakietowe
· Paletowe
· Kontenerowe
· Pojemniki transportowe
· Nadwozia wymienne
· Naczepy przystosowane do transportu kombinowanego
· Naczepy systemu bimodalnego
Zwykle 40-75% całkowitych kosztów transportu przypada na prace przeładunkowe.
Jednostka ładunkowa – utworzona jest z określonej liczby mniejszych jednorodnych lub niejednorodnych produktów, opakowanych lub nie opakowanych, uformowana w sposób zapewniający:
· Niezmienną podatność transportową ładunku
· Mechanizację prac ładunkowych (wzrost wydajności tych prac zmniejszenie wysiłku fizycznego pracowników, poprawa warunków bezpieczeństwa pracy)
· Ochronę ładunku przed narażeniami transportowymi
· Zmniejszenie kosztów transportu
Korzyści ze stosowania jednostek ładunkowych:
· Zmniejszenie czasochłonności i pracochłonności przeładunków, a więc wpływa na koszty i czas transportu,
· Efektywność wykorzystania środków transportowych (przyspieszenie ich rotacji)
· Zmniejszenie liczby uszkodzeń ładunków
· Lepsze wykorzystanie powierzchni ładunkowej środków transportowych i magazynów (dopasowanie wymiarów i możliwość piętrzenia), a w przypadku kontenerów nawet eliminację magazynów w punktach styku różnych rodzajów transportu
· Uproszczenie i ograniczenie ewidencji i kontroli
· Oszczędność opakowań np. eliminację opakowania transportowego poprzez zastosowanie zabezpieczenia jednostki ładunkowej
Oznakowanie ładunków:
Szczegółowe wytyczne znakowania opakowań transportowych podane są w normach:
PN-EN ISO 780:2001 Opakowania. Graficzne znaki manipulacyjne
PN-85/O-79252 Opakowania transportowe z zawartością. Znaki i znakowanie. Wymagania podstawowe.
W PN-85/O-79252 wyróżnione cztery grupy znaków:
1) Znaki zasadnicze – informują o zawartości opakowania i odbiorcy
2) Znaki informacyjne – opisują niektóre cechy ładunku np. jego masę, wymiary gabarytowe, oraz nadawcę
3) Znaki ostrzegawcze (inaczej znaki niebezpieczeństwa) – wskazują cechy ładunków niebezpiecznych, a tym samym informacja o szczególnych środkach ostrożności podczas przechowywania i transportu takich ładunków
4) Znaki manipulacyjne – określają sposób postępowania (obchodzenia się) z ładunkiem podczas przechowywania i transportu
Wskaźniki monitorujące warunki transportu:
· Wskaźnik wstrząsu (etykieta Shock Watch)
· Wskażnik przechyłu (etykieta Tilt Watch)
· Wskaźnik temperatury pokazuje także przez jaki okres czasu produky był narażony na działanie szkodliwej (zbyt wysokiej lub zbyt niskiej) temperatury (etykiety Warm Mark i Cold Mark)
· Wskaźnik świeżości produktów spożywczych (np. etykiety Fresh Tag, do monitorowania świeżości ryb i ich przetworów).
MATERIAŁY NIEBEZPIECZNE: wybuchowe, ciekły zapalny, stały zapalny, stały samozapalny, wytwarzający z wodą gazy palne, utleniający, trujący, zakaźny, radioaktywny, żrący, różne niebezpieczne, gaz palny, gaz niepalny i nietrujący, trujący.
Organizacja przeewozu ładunku jest uzależniona od wielu czynników, np.:
- rodzaj ładunku i jego cechy, określające podatność transportową, z czego wnika konieczność stosowania określonych środków transportowych i maszyn przeładunkowych
- warunki techniczne i organizacyjne w miejscach załadunku i rozładunku
- trasę przejazdu i warunki jazdy pojazdu
- wymagany już możliwy czas wykonania przewozu
Jakość usług transportowych wg formuły 6W:
1. właściwy towar
2. we właściwej ilości
3. o właściwiej jakości
4. we właściwym czasie
5. we właściwe miejsce
6. po właściwych kosztach
Bezpieczeństwo ładunku= bezpieczeństwo ilościowe + bezp. Jakościowe
Bezp. ilościowe – zapewnienie nienaruszalności stanu ilościowego (srodki transportowe, zabezpieczenia ładunku)
Nadawca- nieczytelny lub nietrwały adres – zagubienie ładunku lub długotrwałe zaleganie w magazynach
Niewłaściwe opakowanie ładunku, uszkodzenie opakowania, uszkodzenie lub zgubienie ładunku
Przewoźnik – zabezpieczenie ładunku
Bezp. jakościowe- dostarczenie ładunku w stanie odpowiadającym stanowi nadania (np. zmiana zapachu, popsucie prod. Spoż. Zamoczenie papieru)
Nadawca- opakowanie lub odpowiednie przygotowanie ładunku (zamrożenie, konserwacja, suszenie, wędzenie)
Przewoźnik- zapewnienie warunków przewozu (np. temperatura)
DOBRZE ZABEZPIECZONY ŁADUNEK:
1. ładunek nie może przekraczać dopuszczalnej masy całkowitej lub ładunkowej pojazdu
2. ładunek na pojeździe należy umieścić tak aby:
- nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków na drogę
- nie naruszał stateczności pojazdu
- nie utrudniał kierowania pojazdem
- nie ograniczał widoczności drogi, nie zasłaniał świateł, urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych, lub innych znaków
3. ładunek umieszczony na pojeździe powinien być zabezpieczony przed zmianą położenia lub wywołaniem nadmiernego hałasu. Nie może on mieć odrażającego wyglądu lub wydzielać odrażającej woni.
4. Urządzenia służace do mocowania ładunku powinny być zabezpieczone przed rozluźnianiem się, swobodnym zwisaniem lub spadnięciem podczas jazdy
5. ładunek sypki może być umieszczony tylko w szczelnej skrzyni ładunkowej, zabezpieczonej dodatkowo odpowiednimi zasłonami uniemożliwiającymi wysypanie się go
OGRANICZENIA WYMIAROWE Z ŁADUNKIEM:
- ładunek wystający poza boczne płaszczyzny obrysu pojazdu może być umieszczony tylko w taki sposób, aby całkowita szerokość pojazdu z ładunkiem nie przekraczała 2,55m a przy szerokości pojazdu 2,55 nie przekraczała 3m, jednak warunkiem umieszczenia ładunku tak aby z jednej strony nie wystawał na odległość większą niż 23 cm
- ładunek nie może wystawać z tyłu na odległość większą niż 2m od tylnej płaszczyzny obrysu pojazdu lub zespołu pojazdów, w przypadku przyczepy kłonicowej odległość ta liczy się od osi przyczepy.
- ładunek nie może wystawać z przodu pojazdu na odległość większą niż 0,5 m od przedniej płaszczyzny obrysu i większą niż 1,5m od siedzenia kierującego.
Przy przewozie drewna długiego dopuszcza się wystawanie ładunku z tyłu za przyczepę kłonicową na odległość nie większą niż 5m
Ładunek wystający poza przednią lub boczne płaszczyzny obrysu pojazdu powinien być oznaczony. Dotyczy to również ładunku wystającego poza tylną płaszczyznę obrysu pojazdu na odległość większą niż 0,5m
OZNAKOWANIE POJAZU
- jeżeli ładunek wystaje z przodu powinien być oznaczony chorągiewką barwy pomarańczowej lub dwoma białymi i czerwonymi pasami aby były widoczne z boków i przodu pojazdu, w razie złej widoczności światłem białym z przodu.
- ładunek wystający z boku pojazdu oznaczyc chorągiewką barwy pomarańczowej o wymiarach min. 50x50cm, w razie złej widoczności światłem białym odblaskowym z przodu i czerwonym z tyłu.
- ładunek wystający z tyłu oznaczyc pasami białymi i czerwonymi. W razie złej widoczności światło czerwone+ odblaskowe. W przypadku transportu drewna można oznaczyc chorągiewką barwy pomarańczowej.
- w samochodzie osobowym lub przyczepie można oznaczyc ładunek wystający z tylu chorągiewką o wymiarach min 50x50
OGRANICZENIE NARAŻENIA TRANSPORTOWEGO:
- należy dążyć do umieszczenia w jednostce ładunkowej jednorodnych ładunków, są mniej narażone na uszkodzenia niż ładunek mieszany
- w dolnych warstwach umieszczać ładunki ciężkie i odporne na zniecenia. Poszczególne rodzaje ładunków oddzielać od siebie sciankami działowymi(nie ustawiać skrzyń drewnianych obok papierowych worków bo je uszkodzą)
- nie umieszczac produktów ciekłych lub mazistych przy prod. o stałej konsystencji gdyż w przypadku uszkodzenia zniszczą cały transport
- nie umieszczac prod wydzielających pył z prod. wrażliwymi na zabrudzenie, oraz prod. wydzielających zapach z prod zapachochłonnymi
- nie przewozic towarów wilgotnych z suchymi bez odpowiedniego zabezpieczenia
- nie przewozić ładunków w uszkodzonych opakowaniach, paletach i innych jednostkach ładunkowych.
- ładunki można piętrzyć tylko w dopuszczalne stosy których wys. Wynika z wytrzymałości i sztywności opakowania lub ładunku
Kryteria i parametry oceny środków transportu drogowego:
1. przystosowanie do załadunku:
- rodzaj nadwozia
- ilość stron ładunkowych
- rodzaj burt
- max dop ładowność pojazdu
- wysokość skrzyni ładunkowej
- szeroko otwierane drzwi
- zawieszenie kół na elementach pneumatycznych
2. niezawodność:
- dostępność serwisu
- mała częstość obsługowa
- niski koszt części zamiennych
- skuteczność działania układu hamulcowego
- krótka droga hamowania w różnych warunkach
- wytrzymałość silnika
- wysoka podatność diagnostyczna
- elementy wykonane z dobrej jakości materiałów
- łatwe mycie i czyszczenie pojazdów
- wyposażenie pojazdu w systemy diagnozujące stan układu i mechanizmów
- wyposażenie w układ smarowania podwozia
- marka pojazdu(doświadczenie producenta, jakość pojazdu wynikająca z wieloletnich badań)
3. właściwości ruchowe
- duża skuteczność działania układu hamulcowego
- elastyczność silnika
- mały promień skrętu
- wyposażenie ułatwiające parkowanie
- układy zapewniające stabilność i stateczność podczas hamowania
- wyposażenie w blokadę mechanizmu różnicowego
- prędkość max z pełnym obciążeniem, prędkość minimalna
...
andrew30