Zdolno�� do wysi�k�w o charakterze si�owym jest u m�odocianych zw�aszcza u dzieci w znacznym stopniu ograniczona na skutek w�a�ciwo�ci rozwojowych. Nie zako�czony rozw�j uk�adu kostno-wi�zad�owego oraz nerwowo-mi�niowego nie pozwala na postawienie rozwijaj�cemu si� organizmowi maksymalnych wymaga�. Ograniczenia te nie powinny jednak wp�yn�� na zaniechanie kszta�towania tej zdolno�ci w toku rozwoju organizmu, w tym r�wnie� wieku dzieci�cym. Dotyczy to szczeg�lnie kszta�towania si�y tych mi�ni, kt�re wykazuj� najni�sze w�a�ciwo�ci funkcjonalne (min. mm. tu�owia, ko�czyn g�rnych). Zwraca si� r�wnie� uwag�, �e wzmocnienie odpowiednich mi�ni wp�ywa korzystnie na kszta�towanie kr�gos�upa jako elementu podporowego, a tym samym na postaw� cia�a. W kszta�towaniu si�y na pierwszych etapach rozwoju somatycznego si�� maksymaln� kszta�tujemy za pomoc� �wicze� wymagaj�cych pokonywanie opor�w w�asnego cia�a, oporu wsp��wicz�cego, czy te� �redniej wielko�ci obci��e� dodatkowych. Dodatkowe obci��enie nie powinno przy tym przekroczy�, u dzieci do 10 roku �ycia 1/3 masy cia�a, a od 13 roku �ycia 1 masy cia�a. Dopuszcza si� tylko niewielk� (1-3) powt�rze� w serii. Specjalne �wiczenia si�owe stawiaj� organizmowi du�e wymagania i mog� wp�yn�� hamuj�co na wzrost ko�ci. Przemawia to za tym, aby maksymalnych i intensywnych specjalnych obci��e� si�owych skierowanych na szybki rozw�j tej zdolno�ci nie rozpoczyna� przed okresem pe�nego ukszta�towania ko��ca tzn. przed 17 rokiem �ycia. Decyduj�cy wp�yw maj� tu jednak osobowe w�a�ciwo�ci rozwojowe. Wzrost si�y przebiega r�wnolegle do wzrostu cech morfologicznych oraz fizjologicznych. Wcze�nie dojrzewaj�cy ch�opcy wykazuj� wczesny skok rozwojowy si�y, natomiast p�no dojrzewaj�cy - odpowiednio p�niej. W przedziale wieku 7 - 14 lat poziom si�y nie wykazuje du�ego zr�nicowania ze wzgl�du na p�e�. Pocz�wszy od 13 - 14 roku �ycia u ch�opc�w nast�puje dynamiczny przyrost si�y, natomiast u dziewcz�t obserwuje si� stabilizacje, a niekiedy nawet i regresj�. U m�odzie�y przed pokwitaniem zdolno�� zwi�kszania si�y przez stosowanie �wicze� nie zale�y od p�ci. W okresie pokwitania zdolno�� ta zwi�ksza si� znacznie u ch�opc�w, maksimum jej osi�gaj� m�czy�ni w grupie 20 - 30 lat. W wieku 12 - 16 lat wyst�puj� najbardziej sprzyjaj�ce przes�anki dla rozwoju si�y mi�niowej w zwi�zku z dynamicznym rozwojem biologicznym. W wieku 15 - 16 lat aktywnie kszta�tuje si� wytrzyma�o�� si�owa. Arsena� �wicze� w tym okresie jest bardzo bogaty. Mo�na wykonywa� dynamiczne �wiczenia si�owo-szybko�ciowe, bez obci��enia, b�d� z niewielkim obci��eniem (r�ne formy skok�w, rzut�w), wspinania po linie, przenoszenie ci�ar�w, �wiczenia z pi�kami lekarskimi (do3 kg), wreszcie ca�y arsena� �wicze� ze sztangami, gryfami oraz hantlami i sztangielkami. Po ka�dym �wiczeniu nale�y stosowa� odpoczynek adekwatny do aktualnych mo�liwo�ci �wicz�cego. Podstawow� metod� kszta�towania si�y jest metoda powt�rzeniowa, cz�sto przybieraj�ca formy zaj�� obwodowych ze zdecydowan� przewag� �wicze� o dynamicznym charakterze wysi�ku. Po ka�dej serii �wicze� poleca si� stosowa� �wiczenia gibko�ciowe, b�d� rozlu�niaj�ce. W kszta�towaniu si�y mo�emy wyr�ni� nast�puj�ce etapy: etap 1 - �wiczenia wszechstronne: wiek rozpocz�cia 12 - 13 rok �ycia, etap 2 - �wiczenia ukierunkowane: wiek rozpocz�cia 14 - 16/17 rok �ycia, etap 3 - �wiczenia specjalistyczne: wiek rozpocz�cia 17 - 18/19 rok �ycia, etap 4 - �wiczenia dla zaawansowanych: wiek rozpocz�cia 19 - 20 rok �ycia. Obci��enia organizmu dzieci i m�odzie�y �wiczeniami si�owymi powinno odbywa� si� stopniowo, poprzez zwi�kszenie zar�wno obj�to�ci, jak i intensywno�ci pracy. W ustaleniu obci��e� nale�y w pierwszym rz�dzie wykorzysta� mo�liwo�� operowania obj�to�ci�, a dopiero w miar� narastania odporno�ci organizmu na zm�czenie, stopniowo zwi�ksza� intensywno��. W kolejnych latach i etapach �wicze� wzrasta� powinna liczba dni zaj�� na si�owni, czas trwania zaj�� i w ko�cu og�lna obj�to�� �rodk�w oddzia�ywania. W miar� podnoszenia si� stanu adaptacyjnego organizmu nale�y zwi�ksza� udzia� intensywniejszych �rodk�w oddzia�ywania. opracowane na podstawie "Jak kszta�towa� si�� dzieci i m�odzie�y w szkole", praca zbiorowa - G.Kowaluk, W.Grabowski, W.Marek
Marchewka2008