Atropa Beladonna - Pokrzyk wilcza jagoda. Rodzina: Solanaceae
Wygląd zewnętrzny: Liść ma kształt jajowaty lub eliptyczny. Jest on całobrzegi, a jego szczyt jest zaostrzony. Długość blaszki liścia dochodzi do 27 cm. Ogonek krótki. Sam surowiec jest zielony, matowy i kruchy. Pod lupą widać, że dolna powierzchnia liścia jest szarawo punktowana, a nerwy na dolnej stronie liścia są nieznacznie owłosione.
Opis surowca: Liście pokrzyku (oraz korzenie )zebrane w czasie kwitnienia rośliny zawierające nie mniej niż 0,3% alkaloidów obliczonych jako hioscjamina.
Związki czynne: Alkaloidy pochodne tropanu: hioscyjamina, atropina, skopolamina, beladonina. Kumaryny (skopoletyna, umbeliferon), flawonoidy.Liście i korzenie pokrzyku (Folium et Radix Belladonnae) zawierają alkaloidy tropanowe, głównie L-hioscyjamina, która podczas suszenia surowca i wyosobnieniu ulega łatwo racemizacji do atropiny. Sproszkowany surowiec, wyciągi alkoholowe z pokrzyku hamują muskarynowe działanie acetylocholiny, lecz nie blokują jej działania nikotynowego. Ośrodkowo wpływają pobudzająco na nerw błędny i ośrodek oddechowy, depresyjnie na niektóre mechanizmy ruchowe. Preparaty pokrzyku wilczej jagody mają zastosowanie w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, stanów skurczowych przewodu pokarmowego, zaparcia skurczowego i dychawicy oskrzelowej. Dawka liści – Folium Belladonnae (nie mniej niż 0,3% alkaloidów obliczonych jako hioscyjamina) doustna maksymalna 200 mg, dobowa 500 mg. Nalewka – Tinctura Belladonnae (nie mniej niż 0,03% i nie więcej niż 0,035% alkaloidów obliczonych jako atropina) 5-15 kropli 2-3 razy dziennie. Największa dawka jednorazowa nalewki 1 g, dobowa 3 g. Wyciąg płynny – Extractum Belladonnae fliudum (nie mniej niż 0,35% i nie więcej niż 0,30% alkaloidów obliczonych jako atropina) doustnie zwykle jednorazowo 0,04-0,08 g, dobowo 0,12-0,2. Wyciąg suchy – Extractum Belladonnae siccum (nie mniej niż 1,4% i nie więcej niż 1,6% alkaloidów obliczonych jako atropina) – zwykle 0,01-0,02, max jednorazowo 0,05 g, dobowo max 0,15 g.
Działanie: Parasympatolyticum, spasmolyticum, mydriaticum. Wyciągi z surowca działają porażająco na nerwy układu przywspółczulnego. Hamuje to czynność wydzielniczą gruczołów potowych, błon śluzowych nosa, oskrzeli i wydzielanie soku żołądkowego. Wywołują charakterystyczne rozszerzenie źrenic. Działają także rozkurczająco na mięśnie gładkie, zwłaszcza zwieraczy układu pokarmowego. Dochodzi do przyspieszenia akcji serca. Obserwuje się także działanie ośrodkowe - pobudzenie ośrodka oddechowego, a w większych dawkach wyższych ośrodków ruchowych. Liście, jak i wyciągi z pokrzyku są najczęściej stosowane jako środki rozkurczowe. Mają także zastosowanie w niektórych zatruciach np. grzybami lub ołowiem. Obecnie główny alkaloid belladonny - atropina jest uzyskiwany na drodze syntezy, co zmniejszyło znaczenie surowca.
Wskazania: Najczęściej w stanach skurczowych w obrębie przewodu pokarmowego, dróg moczowych i żółciowych. W nadmiernej potliwości i ślinotoku. Rzadziej stosuje się sam surowiec w zatruciach glikozydami nasercowymi - zmniejszają bradykardię, lub w zatruciach grzybami (muchomor sromotnikowy) i parasympatykomimetykami.
Uwagi: Spożycie części rośliny może wywołać ostre zatrucie. Należy skontaktować się z lekarzem. Jako odtrutkę stosuje się pilokarpinę.
Pokrzyk wilcza jagoda jest przepisywany pacjentom w celu rozluźnienia nabrzmiałych organów, zwlaszcza żołądka oraz jelit, łagodząc jelitowe kolki oraz ból. Zioło to pomaga w leczeniu wrzodów trawiennych i rozluźnia skurcze kanalików moczowych.
Pokrzyk wilcza jagoda może być używany w leczeniu objawów choroby Parkinsona, obniżając drżenia i sztywność, jak też poprawiając mowę oraz ruchliwość.
Właściwości pokrzyku wilczej jagody w rozluźnianiu mięśni gładkich znalazły pożyteczne zastosowanie w konwencjonalnej medycynie jako środek znieczulający. Preparaty produkowane z pokrzyku wilczej jagody działaja także hamująco na układ nerwowy przywspółczulny, jak również obniżają wydzielanie wszystkich gruczołów znajdujących się w obrębie organizmu.
Terapeutyczna dawka pokrzyku wilczej jagody jest bardzo zbliżona do toksycznej dawki. Przedawkowanie dawki może spowodować paraliż w obrębie układu oddechowego, śpiączkę oraz ś
DAWKOWANIE
Sproszkowane liście zioła: 0.0648 g do 0.1296 g
Sproszkowany korzeń zioła: 0.0648 g do 0.324 g
Płynny wyciąg z liści zioła: 1 do 3 kropli
Płynny wyciąg z korzeni zioła: ¼ do 1 kropli.
Lulek czarny (Hyoscyamus niger) - gatunek roślin z rodziny psiankowatych. Nazwy ludowe: lulka, lulek jadowity, szalej czarny, żabi barszcz.
Roślina jednoroczna o wysokości 30-60 cm i niemiłej woni.
Łodyga-Wzniesiona, gałęzista, tępokanciasta, gruczołowato omszona, lepka w dotyku.
Liście-Gęsto ustawione, szerokie, w zarysie jajowate, o brzegu zatokowo-pierzasto-wrębnym. Odziomkowe liście są większe i ogonkowe, natomiast łodygowe siedzące, mniejsze. Barwa liści jasnozielonożółtawa
Kwiaty-Brudnożółte z fioletowymi żyłkami, liczne w kątach liści. Kielich zrośnięty w rurkę, owłosiony, z pięcioma ostrymi, u nasady lepkimi ząbkami, obejmuje zalążnią, a po dojrzeniu owoc. Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele.
Owoc-Torebka otwierająca się czapeczką. Nasiona liczne, jasnobrązowe, matowe, w zarysie okrągłe. Owocuje od sierpnia do listopada, nasiona rozsiewane są przez wiatr (anemochoria).
Korzeń-Palowy, gruby, pojedynczy lub rozgałęziony. Sięga do 80 cm w głąb gleby.
Roślina ruderalna, spotykana również na przydrożach, pustkowiach.
Roślina trująca
Wszystkie części rośliny są trujące, najbardziej jednak korzeń i nasiona. Roślina zawiera alkaloidy: skopolaminę, atropinę i L-hioscyjaminę i kuskohigrynę.
Zatrucia zdarzają się przez żucie i jedzenie nasion na skutek pomylenia ich z nasionami maku oraz korzeniem przez pomylenie z korzeniem skorzonery lub pasternaku.
Objawy zatrucia: Charakterystycznym objawem zatrucia lulkiem są halucynacje. Typowe jest rozszerzenie źrenicy i wysuszenie błon śluzowych jamy ustnej i gardła. W stanie halucynacji wywoływanych przez liście lulka dominuje duże pobudzenie ruchowe, co jest charakterystyczne i odróżnia te zatrucia od zatruć pokrzykiem lub bieluniem.
Roślina lecznicza : Surowiec zielarski: liście. Ze względu na swoją wielką toksyczność nie są bezpośrednio wykorzystywane w lecznictwie. Głównie stanowią surowiec dla przemysłu farmakologicznego. Duże ilości używane są do wyrobu Oleum Hyoscyami.
Skład chemiczny
W świeżych liściach znaleziono 0,14-0,16% hyoscyaminy, w nasionach natomiast aż 0,52% tego alkaloidu (Wadgymar, 1867). W nasionach występuje również skopolamina w znaczących ilościach. W liściach natomiast, oprócz hyoscyaminy znajdują się także niewielkie ilości atropiny i skopolaminy. Największa ilość alkaloidów w liściach występuje tuż przed kwitnięciem. Korzenie, chociaż nie wykorzystuje się ich w lecznictwie, zawierają jeszcze więcej alkaloidów niż liście i nasiona. Wszystkie wymienione składniki są rozpuszczalne w wodzie i alkoholu.
Właściwości lecznicze
Używany miejscowo do znieczulenia; jako środek nasenny; rozkurczający; przeciwwrzodowy; w celu zniżenia wysokiej gorączki; przy suchym kaszlu, jako środek rozszerzający oskrzela. Obecnie używany jest także w leczeniu astmy, przeciw Parkinsonowi czy przeciw paraliżowi dziecięcemu.
W medycynie ludowej szczególne znaczenie miały jego właściwości nasenne i uspokajające. Przy gorączce, robiono okłady na czoło z octu i lulka. Wywaru z lulka używano także na pozbycie się wesz.
Pliniusz radził wdychać dym z palonego lulka na uśmierzenie bólu zębów, a w średniowieczu stosowano lulek do znieczuleń. W homeopatii używano go jako leku na uspokojenie, czasem przeciwbólowo przy silnych bólach gośćcowych, zapaleniach korzonków i nerwobólach.
Stosowano go jako trutkę na szczury i myszy w spichlerzach, ale też i do wzmacniania piwa.
xarxar