Laboratorium z Zielonej Chemii
Sprawozdanie 1
Wykonała:
Kierunek: Technologia Chemiczna
Specjalność: Chemia i Technologia Polimerów
Łódź 2010
WSTĘP
Termin „ZIELONA CHEMIA” został użyty po raz pierwszy przez P.T. Anastasa w powołanym do życia w 1991r. przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska „Programie Zielonej Chemii”.
I. ZASADY ZIELONEJ CHEMII
1. Zapobieganie (Prewencja)
Lepiej jest zapobiegać wytwarzaniu odpadów niż prowadzić obróbkę lub utylizację po ich wytworzeniu.
2. Oszczędzanie surowców
Metody syntezy winny być zaprojektowane w ten sposób aby możliwe było maksymalne wykorzystanie i włączenie do produktu finalnego wszystkich materiałów używanych w procesie.
3. Ograniczenie zużycia niebezpiecznych związków chemicznych
Jeśli jest to tylko możliwe, metody syntezy powinny być tak zaprojektowane aby używane były (jako substraty) i wytwarzane jedynie takie substancje, które nie są toksyczne bądź tylko w niewielkim stopniu oddziałują niekorzystnie na środowisko i organizmy żywe.
4. „Projektowanie” bezpiecznych produktów chemicznych
Produkty chemiczne winny być projektowane i używane w ten sposób aby spełniały swoją funkcję przy minimalizacji ich toksyczności.
5. Używanie bezpiecznych rozpuszczalników i odczynników
Należy wyeliminować użycie rozpuszczalników i odczynników chemicznych tam gdzie to jest możliwe lub zapewnić by nie stanowiły zagrożenia podczas ich stosowania.
6. Efektywne wykorzystanie energii
Zapotrzebowanie na energię niezbędną do prowadzenia procesów chemicznych winno być rozpatrywane przy uwzględnieniu aspektów środowiskowych i ekonomicznych. Jeśli jest to możliwe reakcje chemiczne winny być prowadzone w warunkach otoczenia (temperatura, ciśnienie).
7. Wykorzystanie surowców ze źródeł odnawialnych
Surowce i materiały używane w procesach wytwarzania chemikaliów powinny raczej pochodzić ze źródeł odnawialnych niż ze źródeł nieodnawialnych wszędzie tam gdzie jest to możliwe z technologicznego i ekonomicznego punktu widzenia.
8. Ograniczanie wykorzystywania procesów deprywatyzacji
Należy ograniczyć lub unikać niepotrzebnych procesów derywatyzacji (wykorzystanie grup blokujących, grup ochronnych/procesów usuwania grup ochronnych, procesów czasowej modyfikacji fizykochemicznej). Procesy te wymagają dodatkowych odczynników oraz mogą stanowić dodatkowe źródło odpadów.
9. Wykorzystanie katalizatorów w procesach i reakcjach chemicznych
Wytwarzanie produktów chemicznych na drodze katalitycznej (z użyciem katalizatorów o możliwie dużej selektywności) jest korzystniejsze niż prowadzenia reakcji chemicznych w warunkach stechiometrycznych.
10. Poszukiwanie możliwości degradacji
Produkty chemiczne winny być zaprojektowane w ten sposób by po okresie ich użytkowania nie stanowiły trwałych zanieczyszczeń środowiska i by możliwa była ich bezpieczna degradacja.
11. Wprowadzenie analityki procesowej w czasie rzeczywistym
Konieczny jest rozwój procedur analitycznych, które umożliwiają kontrolę przebiegu procesów technologicznych w czasie rzeczywistym (ze względu na możliwość tworzenia się niebezpiecznych substancji w trakcie niekontrolowanego przebiegu procesu wytwórczego).
12. Zapewnienie właściwego poziomu bezpieczeństwa chemicznego
Substancje i forma fizyczna substancji używanych w procesach chemicznych powinny być dobrane w ten sposób aby zminimalizować niebezpieczeństwo wypadków chemicznych wliczając w to wybuchy, pożary oraz wycieki.
II. ZNANE POSTACIE
Ø Tadeusz Paryjczak
Urodzony 12 marca 1932 w Łopatynie – polski chemik, specjalizujący się w badaniach procesów katalitycznych, a także w zielonej chemii.
W 1954 roku, jako student Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej, został zatrudniony na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Chemii Nieorganicznej. Studia ukończył w 1956 roku. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w 1963, a doktora habilitowanego w 1970 roku. W 1976 roku otrzymał tytuł profesora nauk chemicznych. Od 1976 do 2002 kierował Instytutem Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej (do 1991 roku Instytut nosił nazwę Instytutu Chemii Ogólnej). Przez niemal 20 lat był dziekanem Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej (1975–1981, 1984–1990, 1993–1999).
W badaniach nad procesami adsorpcji i katalizy wykorzystywał techniki chromatografii gazowej. Obiektem jego badań były katalizatory tlenkowe oraz mono- i bimetaliczne, oparte na metalach VIII grupy układu okresowego, umieszczane na nośnikach. Jego monografia „Gas chromatography in adsorption and catalysis” była tłumaczona na kilka języków.
Ø Jerzy Zwoździak
Studia wyższe ukończył w r. 1976 na Wydziale Inżynierii Sanitarnej Politechniki Wrocławskiej. W latach 1976-1978 odbył studia doktoranckie w Instytucie Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w 1979 roku, doktora habilitowanego w 1986 roku, a profesora w 1996 roku. Pracę w Politechnice Wrocławskiej rozpoczął w 1978 roku, początkowo na stanowisku starszego asystenta, potem adiunkta (1979), następnie docenta (1987), od 1991 roku profesora nadzwyczajnego. Odbył staże w Center for Hazardous Materials University of Pittsburgh, USA, w International Center for Environmental Technology Transfer, Yokkaichi, Japan i w Imperial College of Science Technology and Medicine w Londynie.
W latach 1981-1990 był kierownikiem zespołu badawczego, a następnie w latach 1990-1993 pełnił funkcję Dyrektora Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej. Od 1993 roku jest dziekanem Wydziału Inżynierii Środowiska. W 1992 roku został powołany na doradcę Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, a w 1998 roku na Radcę Ministra Gospodarki. Obecnie jest członkiem KBN Trzeciej Kadencji, przewodniczy Radzie Fundacji Rozwoju Politechniki Wrocławskiej, uczestniczy w pracach Rady Naukowej w Instytucie Podstaw Inżynierii Środowiska w Zabrzu oraz w Komitecie Inżynierii Środowiska PAN. Jest redaktorem czasopism naukowych: Archiwum Ochrony Środowiska (PAN) oraz Environment Protection Engineering (Politechnika Wrocławska). Jest również członkiem Rady Programowej Krajowego Systemu Zapobiegania Zanieczyszczeniom, Europejskiego Stowarzyszenia d/s Badań nad Aerozolami oraz Europejskiego Stowarzyszenia d/s Badań nad Zanieczyszczeniem Atmosfery.
Ø Jacek Namiesnik
Urodzony 10 grudnia 1949 w Mogilnie - polski chemik, specjalizujący się w chemii analitycznej i środowiskowej.
W 1967 roku ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu i rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Po ich ukończeniu w 1972 rozpoczął pracę naukową na tej uczelni, uzyskując w 1978 roku stopień doktora nauk chemicznych. Tematem jego rozprawy doktorskiej, wykonywanej pod kierunkiem Edmunda Kozłowskiego było Oznaczanie całkowitej zawartości węgla oraz zawartości węgla organicznego z lotnych zanieczyszczeń powietrza. W 1985 roku, na podstawie rozprawy Zagęszczenie lotnych organicznych zanieczyszczeń powietrza, uzyskał stopień doktora habilitowanego, a tytuł profesora nauk chemicznych otrzymał 15 stycznia 1996.
W latach 1990-1996 pełnił funkcję prodziekana ds. kształcenia Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej, a w latach 1996-2002 i ponownie od 2005 roku dziekana tego wydziału. Od 1995 roku jest też kierownikiem Katedry Chemii Analitycznej.
Ø Bogdan Marciniec
Polski naukowiec, chemik. W latach 1988-1990 rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W swoich działaniach dużą wagę przykładał do łączności nauki ze środowiskiem, szczególnie gospodarką. Zainicjował powstanie Stowarzyszenia Absolwentów UAM i Fundacji UAM. Za jego kadencji uniwersytet przejął budynek po Komitecie Wojewódzkim PZPR przy ul. Święty Marcin (wówczas Armii Czerwonej), gdzie ulokowano siedzibę Wydziału Historycznego (Collegium Historicum). Obecnie prezes Zarządu Fundacji UAM oraz Dyrektor Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego. W 2009 r. uhonorowany Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w kategorii "badania na rzecz nauki".
Ø Romuald Bogoczek
Profesor honorowy UE.
W latach 1981-1984 i 1988-1990 pełnił funkcję prodziekana, a w latach 1990-1993 dziekana Wydziału Inżynieryjno-Ekonomicznego Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. 6 grudnia 2007 otrzymał tytuł Honorowego Profesora Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.
III. KONFERENCJE POŚWIĘCONE ZIELONEJ CHEMII
r W 1997r. odbyła się Pierwsza Międzynarodowa Konferencja Poświęcona ZIELONEJ CHEMII
r Pierwsza w Polsce konferencja poświęcona zagadnieniom Zielonej Chemii i Zrównoważonego Rozwoju - EkoChemTech'03 - Wrocław, 27-28 czerwca 2003 r.
r Konferencja i Giełda Kooperacyjna ZIELONA CHEMIA – Szczecin, 12-13 luty 2009 r.
r Konferencja „Nowe wyzwania BHP i REACH w branży chemicznej” - 21-22 luty 2008, Szczecin
IV. FIRMY WYKORZYSTUJĄCE „ZIELONE TECHNOLOGIE”
m SUD – CHEMIE
W 2003 roku firma Sud-Chemie otrzymała nagrodę za opracowanie proekologicznej metody otrzymywania stałych katalizatorów tlenkowych, która pozwala na znaczną redukcję ilości wody procesowej oraz nie używania w procesie kwasu azotowego w wyniku czego unika się powstawania uciążliwych i niebezpiecznych dla środowiska naturalnego odpadów azotanowych oraz emisji tlenków azotu w czasie prażenia katalizatora. Różnorodne postacie katalizatorów tlenkowych są powszechnie stosowane w przemyśle chemicznym i rafineryjnym oraz w badaniach nad czystymi paliwami drugiej generacji z biomasy, z węgla i gazu ziemnego. Produkcja tych katalizatorów w skali światowej wynosi około 1 mln ton rocznie. Obecne metody otrzymywania tych katalizatorów, polegaj...
issirit