Temat: Sposoby pozyskiwania i przechowywania ziół.
Zioła, rośliny zielarskie - wszystkie rośliny, które zawierają substancje wpływające na metabolizm człowieka (np. olejki eteryczne) i dostarczające surowców zielarskich. Są to gatunki lecznicze, przyprawowe, także trujące. Grupa ta obejmuje przede wszystkim jednoroczne i dwuletnie rośliny zielne, ale także drzewa, krzewy, warzywa i byliny. Zalicza się do nich także niektóre grzyby. Zioła stosowane są m.in. w ziołolecznictwie, aromaterapii i jako przyprawy.
POZYSKIWANIE SUROWCA ZIELARSKIEGO
Najprostszym sposobem pozyskiwania roślin zielarskich jest ich zbiór ze stanowisk naturalnych. Surowiec roślinny powinien pochodzić z miejsc ekologicznie czystych.
Obecnie z upraw otrzymuje się 70-75% surowca zielarskiego dla przemysłu farmaceutycznego. Uprawia się głównie gatunki rodzime, ale także gatunki z innych stref klimatycznych, które się wcześniej aklimatyzuje. Dzięki uprawie ziół istnieje możliwość otrzymania odmian o określonym składzie chemicznym, odporności na choroby i szkodniki. Uprawy spełniają określone wymogi czystości i bezpieczeństwa.
Zioła zbiera się w 4 okresach: wiosennym, letnim, jesiennym i zimowym. Następnie są one suszone w specjalnych suszarniach i przechowywane w dostosowanych do tego przechowalniach. Całe ziele, liście, kwiaty, suszymy w miejscu przewiewnym, w cieniu. Owoce, kłącza i korzenie ziół możemy suszyć w piekarniku, w niskiej temperaturze do 50-60 *C. Suszenie ma na celu inaktywacje enzymów mogących spowodować rozkład związków czynnych.
Surowiec zielarski - część rośliny zielarskiej (jej organ), tkanka lub wydzielina, w której koncentracja substancji czynnych (np. olejków eterycznych) jest największa. Najczęściej z jednej rośliny zbiera się jeden typ surowca (np. u mięty są to liście), ale z niektórych roślin pozyskuje się kilka surowców (np. mniszek lekarski).
PRZECHOWYWANIE ZIÓŁ
Surowiec zielarski po wysuszeniu przechowujemy w papierowych torbach, szklanych pojemnikach, chronimy przed słońcem, wysoka temperaturą i wilgocią. Zioła mogą być przechowywane do 12 miesięcy.
Pora Roku:
Zbieramy:
Wczesna wiosna [Luty]
Kora: Wierzby, Kaliny, Kasztanowca, Kruszyny, Jesionu, Orzecha Włoskiego, Berberysu, Szakłaku
Korzeń: Łopianu, Pokrzywy, Berberysu, Żywokostu
Kwiat: Podbiału
Pączki: Topoli
Wiosna [Marzec]
Kłącze: Perzu
Kora: Wierzby, Kaliny, Kasztanowca, Kruszyny, Jesionu, Orzecha Włoskiego, Berberysu, Szakłaku, Dębu
Korzeń: Mydlnicy
Kwiat: Podbiału, Pierwiosnki, Tarniny, Mniszka, Stokrotki
Liść: Brzozy
Ziele: Barwinka, Glistnika, Miodunki, Mniszka (bez korzenia), Tasznika
Późna wiosna [Kwiecień]
Kłącze: Perzu, Tataraku
Kwiat: Akacji białej, Bzu Czarnego, Głogu (z liściem), Jasnoty białej, Jarzębiny, Kaliny, Kasztanowca, Konwalii, Przelotu, Rumianku pospolitego, Stokrotki
Liść: Babki wąskolistnej, Babki zwyczajnej, Bobrka trójlistkowego, Brzozy, Konwalii, Lepiężnika, Podbiału, Pokrzywy, Porzeczki czarnej
Ziele: Bagna, Barwinka, Bluszczyku, Fiołka Trójbarwnego, Glistnika, Janowca, Jasnoty białej, Macierzanki, Przetacznika, Przywrotnika, Srebrnika, Tasznika, Marzanki wonnej, Pokrzywy, Żarnowca, Porost islandzki
Wczesne lato [Maj]
Kłącze: Tataraku
Kwiat: Bławatka, Jasnoty białej, Kocanek piaskowych, Krwawnika, Lipy, Maku polnego, Ostróżki Polnej, Rumianku pospolitego, Ślazu dzikiego, Wiązówki błotnej
Owoc: Borówki czernicy, Maliny, Porzeczki czarnej
Ziele: Bukwicy, Dymnicy, Dziurawca, Fiołka trójbarwnego, Janowca, Krwawnika, Lnicy, Macierzanki, Nostrzyka, Ostróżki polnej, Ostrożenia warzywnego, Piołunu, Pokrzywy, Połocznika, Poziewnika, Przetacznika, Rdestu ptasiego, Rozchodnika, Rzepiku pospolitego, Serdecznika, Skrzypu polnego, Srebrnika, Tysiącznika, Uczepu, Porost islandzki
Lato [Czerwiec - Lipiec]
Kwiat: Bławatka, Dziewanny, Jasnoty białej, Kocanek piaskowych, Krwawnika, Lipy, Maku polnego, Ostróżeczki polnej, Rumianku pospolitego, Ślazu dzikiego, Wiązówki, Wrotyczu, Wrzosu
Liść: Bielunia, Bobrka trójlistkowego, Borówki czernicy, Jeżyny, Lulka, Maliny, Orzecha włoskiego, Pokrzywy, Poziomki
Owoc: Jarzębiny, szyszki Chmielu, zarodniki Widłaka
Ziele: Biedrzeńca, Bukwicy, Bylicy pospolitej, Dymnicy, Dziurawca, Fiołka trójbarwnego, Krwawnika, Lnicy, Macierzanki, Nawłoci, Ostróżenia warzywnego, Piołunu, Podróżnika, Połocznika, Poziewnika, Rdestu ptasiego, Rdestu ostrogorzkiego, Rozchodnika, Rzepiku pospolitego, Skrzypu polnego, Starca Fuchsa, Świetlika, Wrzosu, Wrotyczu, Porost islandzki
Wczesna jesień [Sierpień]
Kłącze: Perzu, Tataraku, Pięciornika, Rdestu wężownika
SOL1983