materiały.docx

Efekt działania promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka zależy od takich czynników jak: położenie geograficzne, zanieczyszczenie środowiska (zmniejszenie stężenia ozonu w stratosferze) oraz pora roku i dnia. Duże znaczenie odgrywa również zawód, tryb życia, wiek, a także sposób ubierania się. Skutki biologiczne działania promieniowania ultrafioletowego na skórę obserwuje się bezpośrednio i wkrótce po naświetlaniu, lub też mogą one być odległe w czasie. Bezpośrednią odpowiedzią skóry na promieniowanie UV jest rumień, opalenizna i pogrubienie skóry. Najbardziej znanym, bezpośrednim efektem biologicznego działania promieni UV jest rumień posłoneczny. Należy podkreślić, iż każda postać rumienia jest oparzeniem, czyli zjawiskiem niekorzystnym dla skóry.

Negatywne skutki opalania się
Szkodliwe efekty skumulowanego działania promieniowania słonecznego polegają na szybszym starzeniu się skóry i stymulacji rozwoju jej nowotworów. Długotrwała ekspozycja na UV może powodować wiele niekorzystnych zmian wyglądu skóry, jej struktury i funkcji. Całość tych zmian określa się jako starzenie skóry spowodowane światłem, czyli "photoaging". Skóra narażona na przewlekłe działanie promieni słonecznych staje się szorstka, pogrubiała, nieelastyczna. Tworzą się głębokie zmarszczki i bruzdy oraz trwałe przebarwienia. Winę za proces posłonecznego starzenia się skóry przypisywano początkowo głównie promieniowaniu UVB. Obecnie uważa się, że w procesie tym istotną rolę odgrywają również promienie UVA, które oddziałują nie tylko na komórki naskórka, ale wnikają też głębiej, docierają do skóry właściwej, powodując niekontrolowane modyfikacje w naskórku, uszkadzają włókna kolagenenowe w skórze właściwej oraz osłabiają mechanizmy odpornościowe.

Światło słoneczne odgrywa także zasadniczą rolę w rozwoju nowotworów skóry. Promieniowanie UV jest najsilniejszym aktywatorem wolnych rodników - jednym z najbardziej niebezpiecznych działań tych cząsteczek jest destrukcja materiału genetycznego komórki. Efektem końcowym tej agresji może być powstanie nowotworu.

Wiadomo, że ostre oparzeniowe odczyny posłoneczne mogą prowokować występowanie w obrębie skóry znamion barwnikowych. Liczne znamiona barwnikowe są z kolei czynnikiem ryzyka rozwoju czerniaka złośliwego. Badania epidemiologiczne w populacji białej wskazują na stały wzrost zachorowań na czerniaka skóry. Chociaż trudno wykazać bezpośredni związek pomiędzy działaniem promieni UV a czerniakiem, obecnie powszechnie panuje pogląd, że istotnym czynnikiem ryzyka w tym nowotworze są oparzenia słoneczne, zwłaszcza we wczesnym dzieciństwie.

Pozytywne efekty opalania:

* bezpośrednio wpływa na syntezę niezbędnej do życia witaminy D3
* reguluję gospodarkę wapnia i fosforu
* zapobiega krzywicy
* zapobiega osteoporozie
* reguluje przemianę materii
* stymuluje pozytywnie wegetatywny system nerwowy
* poprawia układ odpornościowy, oraz odtruwa organizm
* dotlenia krew, zapobiegając między innymi chorobom serca
* leczy wiele schorzeń skórnych
* poprawia nastrój (stymuluje produkcję endorfin, zwanych hormonami szczęścia)
* chroni ciało przed nadmierną dawka UV poprzez syntezę melaniny zgrubienie naskórka

Negatywne skutki opalania:

* przedwczesne starzenie się skóry
* wysuszanie skóry
* powstawanie zmarszczek
* przy opalaniu doprowadzającym do poparzeń - zwiększone ryzyko powstania nowotworów, w tym raka skóry
* podniesienie ciśnienia tętniczego, co u osób z problemami krążenia może doprowadzić do poważnych    komplikacji
* powstawanie odczynów zapalnych skóry reagującej alergicznie na działanie promieni ultrafioletowych, co może    prowadzić do powstania trwałych przebarwień skóry
* powstanie piegów i plam u osób podatnych na skupianie pigmentów
* opalanie bez ochrony oczu może uszkodzić siatkówkę oka oraz doprowadzić do bardzo poważnego uszkodzenia    organu wzroku

Kosmetyki do solarium

podzielić można na dwie grupy: przed opalaniem i po opalaniu. Rola pierwszej grupy to przygotowanie skóry, zabezpieczenie jej przed nadmiernym wysuszeniem oraz doprowadzenie substancji wspomagającej opalanie. Większość kosmetyków z tej grupy potocznie zwie się przyspieszaczami opalania. Ta samo ważne jak samo stosowanie kosmetyków podczas opalania jest również to, aby podczas seansu w solarium stosować kosmetyki produkowane wyłącznie do tego celu. Profesjonalne kosmetyki solaryjne nie zawierają brokerów UV i są bardzo dobrze przystosowane do dużych dawek promieni ultrafioletowych, wspaniale nawilżają skórę przed opalaniem, blokują utratę wody podczas opalania oraz chroni przed niepożądanymi skutkami opalania. Substancje użyte w ich produkcji muszą być testowane w specjalistycznych warunkach , a ich konsystencja, lepkość oraz stopień wchłaniania gwarantować muszą najwyższy komfort oraz naturalnie muszą one spełniać oczekiwania klienta, który nie tylko w bezpieczny sposób chce korzystać z kąpieli słonecznej, ale również uzyskać trwalszą i wspanialszą pod względem koloru opaleniznę. Takich oczekiwań nie spełni żaden z kosmetyków przeznaczonych na plażę. Wiele kosmetyków do opalania na plaży zachowuje się w solarium co najmniej dziwnie, aby nie powiedzieć zabójczo. Jednym z dowodów na to jest pozostawanie nieusuwalnych, twardych, wręcz skamieniałych zabrudzeń na płytach akrylowych nawet po jednym seansie z ich użyciem.

Bezpieczne opalanie

· Czas trwania sesji opalającej należy dostosować do typu skóry i rodzaju świetlówek zamontowanych w solarium (poproś obsługę o pomoc w rozplanowaniu sesji). Czas opalania należy wydłużać stopniowo.

· Przed opalaniem należy zmyć makijaż, perfumy i balsamy. Należy zdjąć biżuterię i stosować wyłącznie kosmetyki przeznaczone do solarium. Inne produkty mogą wywołać uczulenie.

· Osoby noszące szkła kontaktowe powinny zdjąć je przed opalaniem.

· Zawsze należy włożyć okulary ochronne do solarium. Zamknięcie oczu nie chroni przed promieniami UV, które mogą uszkodzić soczewkę oka.

· Nie należy opalać się tego samego dnia na słońcu i w solarium.

· Nie należy korzystać z solarium po depilacji (w przypadku depilacji laserowej - co najmniej miesiąc przed i po zabiegu), jak również po innych zabiegach, które mogą wywoływać podrażnienie skóry.

· W solarium można opalać się tylko raz dziennie. Między pierwszą i druga sesją zaleca się 48 godzinną przerwę. Po 10 sesjach w solarium zaleca się przerwę w opalaniu. Nie zaleca się korzystania z solarium więcej niż 50 razy w roku. Zaleca się po pierwszym cyklu opalania składającego się z 10 sesji, zrobić przerwę na 2-3 tygodnie przed ponownym cyklem.

· Bezpośrednio przed opalaniem nie zaleca się myć ciała, gdyż mydło narusz naturalny płaszcz ochronny skóry. Nie należy się opalać, gdy skóra jest mokra.

· Nadmierne korzystanie z opalania lub przekraczanie zalecanych czasów opalania może prowadzić do poparzeń, przedwczesnego starzenia i wysuszania skóry.

· Kobiety w ciąży różnorodnie reagują na światło UV, niektóre mogą cierpieć na nadwrażliwość skóry na światło. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem. Promienie UV są niebezpieczne dla nienarodzonego dziecka.

· W przypadku żylaków, opalaj się z uniesionymi nogami do góry.

· Osoby leczące się szałwią lub dziurawcem lub lekami fotoalergicznymi nie powinny się opalać bez konsultacji z lekarzem.

Opalanie a hormon szczęścia

Opalanie to nic innego jak ekspozycja naszej skóry na działanie szerokiego spektrum światła, w tym również promieni ultrafioletowych z pasma A i B . Terapia światłem białym znana jest w medycynie nie od dziś i stosowana szeroko w krajach skandynawskich, gdzie liczba godzin słonecznych jest stosunkowo niska, a kontakt ludzi z bezpośrednim słońcem dosyć ograniczony. Terapia promieniami UVB jest również zjawiskiem znanym i uznanym przez środowisko lekarzy. Promienie ultrafioletowe z pasma UVB są niezbędne przy produkcji w skórze witaminy D3, która pełni kluczową rolę w gospodarce wapniowej oraz fosforowej naszego organizmu. Niedobory wapnia są głównymi powodami krzywicy w wieku dorastania, a u dorosłych powodują odwapnienie kości. Tak więc kontakt ze słońcem lub promieniami UV jest niezbędny bez względu na nasz wiek i samopoczucie. Warto wiedzieć również, że aby skorzystać z biopozytywnego działania promieni UV, nie trzeba godzinami wylegiwać się na słońcu ani codziennie odwiedzać solarium, aby pobudzić reakcje potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W przypadku braku kontaktu z naturalnym słońcem wystarczy raz w tygodniu odwiedzić salon solaryjny. Już 8-minutowy seans na urządzeniu średniej mocy dostarczy organizmowi wystarczającą dawkę witaminy D3 i przy okazji poprawi samopoczucie. Przy jednej wizycie tygodniowo jesteśmy również w stanie utrzymać brązowy odcień skóry nawet przez cały rok – nie wspominając o tym, że jest ona w ten sposób perfekcyjnie przygotowana do urlopu nie tylko na południowoeuropejskich plażach. Promienie UV mają również bezpośredni wpływ na wytwarzanie się endorfin zwanych hormonami szczęścia lub miłości. Po opalaniu czujemy się dobrze, jesteśmy szczęśliwi i dobrze nastawieni do otoczenia. Z jednej strony pomaga nam w tym poczucie zwiększenia atrakcyjności swojego ciała przez nadanie mu modnej brązowej nuty, z drugiej za uwolniony w organizmie hormon odpowiadający właśnie za nasze wspaniałe samopoczucie. Hormon ten co warto zauważyć, uwalniany jest za pośrednictwem promieni UV i nie ma najmniejszego znaczenia, czy wytworzył je słońce, czy też specjalistyczna lampa w solarium.

Promienie UVB
Ze względu na swoją długość fal, a mianowicie 280-320 nm, promienie UVB są w znacznej mierze odpowiedzialne za poparzenia skóry oraz niebezpieczne uszkodzenia komórek. Dawkowane w rozsądnych ilościach (np. w solariach) przyczyniają się do budowy komórek melaniny, czyli naturalnego barwnika skóry. Opaleni-zna jest tu widoczna dopiero po upływie 48-72 godzin. Promienie UVB znalazły również zastosowanie w niektórych lampach pomocnych w terapii schorzeń skóry.

Promienie UVA
Długość fal promieniowania UVA wynosi 320-400 nm, dzięki czemu mogą one przenikać do głębszych warstw skóry niż krótsze UVB. W przeciwieństwie do tych ostatnich potrafią nawet przeniknąć przez zwykłą szybę okienną. Promienie UVA w dużo mniejszym stopniu uczestniczą w budowie komórek melaniny, mają za to decydujący wpływ na ich zabarwienie - przyciemniają je, czego efektem jest brązowa opalenizna. Ponadto promienie UVA w kontakcie ze skórą wykazują działanie przeciwzapalne. Promieniowanie to może mieć również działanie negatywne. Stwier-dzono, że wnikając w skórę, może naruszyć strukturę tkanki łącznej, powodując przedwczesne starzenie się skóry (tzw. fotostarzenie). W bardzo wysokich dawkach promienie UVA mogą być przyczyną poparzeń słonecznych oraz raka skóry.

 Słońce leczy choroby skór

Promieniowanie UV znajduje zastosowanie w leczeniu takich chorób skórnych jak łupież, łuszczyca czy trądzik - wyjaśnia prof. dr Wolfgang Kuester, dyrektor kliniki chorób skórnych w niemieckiej miejscowości Bad Salzschlirf. Osoby cierpiące na wyżej wspomniane dolegliwości odczuwają często znaczną poprawę stanu swojej skóry podczas letniego urlopu nad morzem lub w górach. Pomocne są również terapie sztucznymi promieniami UV u dermatologa. Przy odpowiedniej liczbie oraz częstotliwości seansów pomagają również wizyty w solarium.

 Łuszczyca i wypryski
- W przypadku łuszczycy światło słoneczne działa przeciwzapalnie oraz łagodzi uczucie swędzenia. Do celów terapeutycznych nadają się zarówno krótkofalowe promienie UVB, jak również długie - UVA - twierdzi prof. Kuester. Działanie słońca można dodatkowo wzmocnić równoczesnymi kąpielami. Do tego celu służą używane również w salonach solarium urządzenia o nazwie Aqualux, umożliwiające terapie wodno-naświetleniowe.

Łupież
Zastosowanie promieni UVB w walce z łupieżem polega na spowolnieniu nadmiernego podziału komórek, odpowiedzialnego za powstawanie łupieżu. Same promienie UVA okazują się w tym przypadku bezskuteczne. Jedynie w połączeniu ze specjalnymi lekami uwrażliwiającymi na światło można osiągnąć postępy, stosując w leczeniu łupieżu promienie UVA. Ważne jest jednak unikanie wszelkich poparzeń skóry, które zamiast polepszyć, pogarszają stan choroby.

 Trądzik
W przypadku trądziku pomocne są obydwa rodzaje promieni - UVA i UVB. Ich zastosowanie prowadzi do znacznej poprawy przy tego typu dolegliwościach. Światło słoneczne powoduje zahamowanie czynności łojotokowych w skórze, dzięki czemu maleje skłonność do tworzenia się wyprysków. Jednak w tym przypadku decyduje dawka promieni UV: zbyt częste opalanie powoduje rogowacenie naskórka, co prowadzi do zamykania porów i - co za tym idzie - pogorszenia stanu wyprysków. W takich przypadkach pomocny może się okazać dogłębny peeling naskórka. Podobnie jak w przypadku innych dolegliwości skórnych, tak i tu potwierdza się na- stępująca reguła: to, czy promienie UV okażą się zbawienne dla skóry czy jej dodatkowo zaszkodzą, zależy od ich dawki.

 Alergie słoneczne

Alergia na promienie słoneczne przejawia się swędzeniem skóry oraz jej zaczerwienieniem. Jest raczej nieszko-dliwa, lecz może okazać się bardzo dokuczliwa. Występuje najczęściej po pierwszych dniach wakacji. W takich przypadkach w celu uodpornienia skóry na dłuższe działanie słońca poleca się kilka wizyt w solarium. Jednak osoby wykazujące wysoką wrażliwość na działanie promieni słonecznych powinny całkowicie zrezygnować z opalania.

 Opryszczka
Opryszczka to choroba pochodzenia wirusowego. Z powodu tendencji do częstych nawrotów bywa wyjątkowo dokuczliwa. Jedną z przyczyn ciągle "odradzającej się" opryszczki jest nadmierne przebywanie na słońcu. Prof. Kuester uzasadnia powyższą tezę: - Światło słoneczne może powodować zachwianie systemu odpornościowego organizmu i na skutek tego wirus opryszczki może się nieograniczenie rozmnażać. To samo dotyczy brodawek, które rosną szybciej pod wpływem słońca". Osoby podatne na opryszczkę oraz brodawki skórne powinny zrezygnować z opalania, a przynajmniej unikać poparzeń wrażliwych miejsc. W tym celu przydatne są kremy z wysokimi filtrami UV.

1.Zacznij swój kontakt ze słońcem od zahartowania skóry, opalając się stopniowo od 15-20 min. dziennie.
2.Kosmetyki z filtrem nakładaj przynajmniej godzinę przed wyjściem na słońce, aby zdążyły utworzyć na skórze ochronny film.
3.Kosmetyki należy nakładać na suchą, oczyszczoną skórę.
4.Najlepiej zażywaj kąpieli słonecznych w ruchu.
5.Należy unikać słońca w godzinach 10.00-15.00, kiedy wywołuje ono dotkliwe oparzenia a jednocześnie słabo opala.
6.Pamiętaj, że woda zwielokrotnia działanie słońca przez odbijanie promieni słonecznych.
7.Szczególnie narażone na działanie słońca są czoło, nos, ramiona, dekolt oraz okolice, gdzie nagie ciało graniczy z ubraniem.
8.Krem z filtrem należy nakładać co 2 godziny.
9.Kąpiel zmniejsza działanie każdego filtru, nawet tego wodoodpornego, po wyjściu z wody trzeba się uzupełniająco posmarować kosmetykiem.
10.Pamiętaj o tym, że skóra dzieci wymaga szczególnej ochrony przed słońcem i jest delikatniejsza od skóry dorosłych.

Używaj kosmetyków ochronnych
Powszechnym błędem jest używanie środków zbyt słabych. Dostępne preparaty chronią zarówno przed promieniowaniem UVA jak i UVB. Poza filtrami dobry preparat powinien zawierać substancje pochłaniające wolne rodniki (np. witaminę E).
O stopniu ochrony przed promieniami UVB informuje skrót SPF (z ang. Sun Protection Factor) lub IP (z franc. Indice de Protection) oraz zamieszczona obok liczba. Mówi ona, ile razy można przedłużyć czas bezpiecznego opalania po zastosowaniu preparatu w stosunku do czasu, przez jaki można przebywać na słońcu bez ochrony. Im jaśniejsza, bardziej wrażliwa cera i ostrzejsze słońce, tym SPF powinien być wyższy. Niższe wskaźniki polecane są osobom o naturalnie ciemnej cerze lub z już utrwaloną opalenizną. Dzieci i osoby wrażliwe najskuteczniej ochronią preparaty z filtrem 25 - 30, zwane też sun-blockerami. W preparatach chroniących przed promieniowaniem UVB stosowane są dwa rodzaje filtrów:

·         mineralne (zwane też fizycznymi) - działają na zasadzie lustra, odbijają i rozpraszają promienie słoneczne. Zawierają najczęściej tlenek cynku i tlenek tytanu. Nie powodują uczuleń ani podrażnień, dlatego bezpiecznie mogą stosować je nawet alergicy i dzieci;

·         chemiczne - mają właściwości podobne do melaniny, czyli pochłaniają promienie słoneczne. Ponieważ wnikają w skórę, mogą u osób wrażliwych wywoływać alergie.