praktyczny kurs delphi full.pdf

Praktyczny kurs Delphi

Rozdział 17. Pliki tekstowe, czyli jak zapisa. dane w czytelny sposób ................175

Dodatek — Pliki jeszcze inaczej .....................................................182

Rozdział 18. Czym naprawd zajmuj8 si komputery...........................................185

Rozdział 19. Konkurencja dla Microsoftu?..........................................................195

Rozdział 20. Programowanie na powa2nie ..........................................................205

Rozdział 21. Jak uruchamia. oporne programy ...................................................219

Rozdział 22. Dwa (i wicej) w jednym, czyli rekordy ...........................................229

Rozdział 23. Zmienne dynamiczne i wskaBniki....................................................251

lista..............................................................265

Rozdział 25. O grafice słów kilka .......................................................................275

Rozdział 24. Rekord

wskaBnik

Rozdział 26. Od programowania strukturalnego do obiektowego.........................289

Rozdział 27. Dziedziczenie, polimorfizm i metody wirtualne.................................301

Rozdział 28. Co jeszcze warto wiedzie. o IDE.....................................................317

Rozdział 29. Kilka dobrych rad, czyli co czyni. nale2y… .....................................327

Rozdział 30. …a czego unika............................................................................337

Dodatek A Instalacja wersji próbnej Delphi 7 Architect....................................343

Dodatek B Odpowiedzi do zadaE......................................................................347

Dodatek C Kilka przydatnych poj. komputerowych.........................................365

Dodatek D Mikrosłownik angielsko-polski........................................................375

Skorowidz......................................................................................379

Rozdział 12.

Zapisujemy

wicej danych,

czyli tablice

Powtórka ze statystyki

Typy strukturalne

Tworzenie i wykorzystanie tablic

Wektory i macierze

Jak powszechnie wiadomo, komputer jest narzdziem słu cym do szybkiego prze-

twarzania duych ilo#ci danych. Przedstawione do tej pory programy nie dawały naszemu

wielkiemu kalkulatorowi specjalnego pola do popisu — dane, na których operowali-

#my, sprowadzały si zwykle do kilku liczb. Nikogo jednak nie trzeba przekonywa',

e wikszo#' zada(, z którymi mierz si komputery w praktyce, wymaga wprowa-

dzania, przechowywania i przetwarzania ogromnych ilo#ci danych. Cel, który posta-

wimy sobie na pocz tku tego rozdziału, bdzie znacznie mniej ambitny — spróbuje-

my mianowicie rozwi za' prosty problem statystyczny, jakim jest obliczenie warto#ci

#redniej i miary rozrzutu w zadanej grupie pomiarów pewnej wielko#ci. Obliczanie

#redniej i odchylenia standardowego (ono wła#nie jest miar rozrzutu) jest równie

typowym zadaniem inynierskim, tote jego zaprogramowanie moe przyda' si nam

w przyszło#ci.

Jak powszechnie wiadomo, warto#' #rednia dla N liczb wyraa si wzorem:

gdzie i jest numerem kolejnej warto#ci w zestawie. Przełoenie tego zapisu na Pascal

jest na pierwszy rzut oka banalne, ale… gdzie wła#ciwie bd przechowywane kolejne

130

Praktyczny kurs Delphi

warto#ci x i ? Wykorzystanie do tego celu pojedynczych zmiennych typu prostego

(a tylko takie na razie znamy) jest praktycznie niemoliwe — nawet gdyby#my uparli

si przy zadeklarowaniu zmiennych , , …, nie wiemy ile naleałoby ich zade-

klarowa', nie mówi c ju o problemach z odwoływaniem si do nich w ptli sumuj -

cej. Zauwamy jednak, e nasze liczby tworz jednolity ci g danych tego samego ty-

pu, w matematyce zapisywany w postaci tzw. wektora:

[

]

By' moe kompilator potrafi posłuy' si podobn reprezentacj i zna jaki# sposób na

„poszufladkowanie” danych w pamici tak, by dało si odwoływa' do nich poprzez

kolejny numer w ci gu?

Opisane powyej rozwi zanie znane jest w programowaniu od kilkudziesiciu lat pod

nazw tablicy (ang. array). Jest ona zestawem danych tego samego typu, zajmuj cym

pewien (na ogół ci gły) obszar w pamici i pozwalaj cym na odwoływanie si do po-

szczególnych elementów poprzez podanie ich numeru, czyli tzw. indeksu. Mówi c

ogólniej, tablica jest struktur złoon z danych innego typu, dlatego te naley ona

do grupy tzw. strukturalnych typów danych. Zmienna typu strukturalnego składa si

z innych danych, zorganizowanych zgodnie z regułami obowi zuj cymi dla danego

typu (w przypadku tablic jednowymiarowych dane ustawiane s po prostu w pamici

jedna za drug ). Poszczególne elementy zmiennej strukturalnej mog by' typu pro-

stego (np. liczby całkowite) lub strukturalnego (np. tablice lub rekordy) — innymi

słowy, moemy tworzy' „pitrowe” dane strukturalne. Dwa najwaniejsze typy da-

nych strukturalnych, którymi zajmiemy si w naszej ksi ce, to tablice (grupuj ce

elementy tego samego typu) oraz rekordy (grupuj ce elementy rónych typów).

Jak kada inna zmienna, tablica identyfikowana jest w programie poprzez nazw

(np. ), natomiast dostp do jej poszczególnych elementów odbywa si poprzez

podanie ich indeksu. Ten ostatni jest po prostu numerem danego elementu tablicy, za-

pisanym w nawiasach kwadratowych, np.:

Graficznie mona to przedstawi' nastpuj co:

indeks

warto

1,43

1,66

2,01

1,23

1,98

3,11

Jak mona si domy#la', przed uyciem tablic naley zadeklarowa', do czego słuy

słowo kluczowe :

Po słowie nastpuje para nawiasów kwadratowych, w których zapisujemy indeks

pierwszego i ostatniego elementu tablicy, rozdzielone dwiema kropkami (nie dwu-

kropkiem!). Niezbdne jest równie poinformowanie kompilatora o typie poszczególnych

elementów tablicy — w naszym przypadku s to warto#ci typu . Cały powyszy

Rozdział 12. Zapisujemy wi cej danych, czyli tablice

131

zapis mona przetłumaczy' na polski jako „tablica o stu elementach, numerowanych

od 1 do 100, złoona z liczb rzeczywistych”. Podobnie jak w przypadku zmiennych pro-

stych, bezpo#rednio po zadeklarowaniu elementy tablicy maj warto#' przypadkow 1 .

Deklaruj c tablic naley pamita' o dwóch ograniczeniach:

indeksy musz by' stałymi (innymi słowy, w Pascalu nie mona deklarowa'

tzw. tablic dynamicznych w sensie znanym np. z BASIC-a),

indeksy musz by' typu porz dkowego (chocia nie musz by' liczbami

— mona np. zadeklarowa' tablic indeksowan warto#ci typu ).

W wikszo#ci zastosowa( tablice indeksowane s od jedynki, chocia Pascal tego nie

wymaga — równie dobrze mona indeksowa' tablic od zera (jak w jzyku C) lub ty-

si ca. Rzecz jasna, indeks ko(cowy musi by' wikszy lub równy pocz tkowemu.

Niestandardowe indeksowanie tablic moe by ródłem problemów, bowiem od-

wołanie do elementu spoza zadeklarowanego przedziału koczy si czsto trud-

nymi do wykrycia błdami wykonania. O ile nie ma naprawd wanego powodu,

najlepiej zawsze stosowa jednolity sposób indeksowania (zwykle od jedynki, cho-

cia programi%ci pisz&cy w jzyku C preferuj& indeksowanie od zera).

Warto przy okazji wspomnie' o funkcjach i , które dla tablic zwracaj odpo-

wiednio warto#' pierwszego i ostatniego indeksu. Pozwalaj one pomin ' przekazywanie

informacji o zakresie indeksów, o ile oczywi#cie mamy pewno#', e obliczenia bd

zawsze dotyczyły całej tablicy.

Poszczególne elementy tablicy mog by' dowolnego typu (ale wszystkie tego samego),

przy czym niekoniecznie musi to by' typ prosty, jak czy — równie dobrze

mona zadeklarowa' tablic złoon z elementów typu strukturalnego, np. innych tablic

lub rekordów. Przykładowa deklaracja:

utworzy dwuwymiarow tablic złoon z 50 wektorów (tablic jednowymiarowych),

z których kady zawiera 50 liczb rzeczywistych. Składnia Pascala pozwala na skrócenie

powyszego zapisu do postaci:

która lepiej odzwierciedla struktur tablicy dwuwymiarowej, a przy okazji jest prostsza

w zapisie. Moliwe jest take tworzenie tablic trój- i wicejwymiarowych (Pascal nie

narzuca ogranicze( na liczb wymiarów tablicy ani warto#ci indeksów), jednak sto-

sowane s one rzadko.

1 cilej rzecz biorc, tablice deklarowane globalnie inicjalizowane s zerami, jednak lepiej wyrobi sobie

nawyk dmuchania na zimne i nie zakłada, e wieo zadeklarowana tablica zawiera sensowne wartoci.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: