Wilbur Smith
PŁOnĄCy BRZEG
Przełożył ARTUR LESZCZEWSKI
SREBRNA
SERIA
Tytuł oryginału THE BURNING SHORE
wmh wmmu pubłhbia w Zabrzu M) .. 1
NR tNW. 48109
Copyright © 1985 by Wilbur Smith and William Heioemann Ltd.
For the Polish edition Copyright © 1994 by Wydawnictwo Amber Sp. z o.o.
ISBN 83-7082-601-6
Wydawnictwo Amber Sp. z o.o.
Warszawa 1994. Wydanie II Druk: Zakłady Wydawniczo-Poligraficzne „Concordia" w Rudzie Śląskiej
Tę książkę dedykuję Danielle Antoinette z wyrazami miłości
Mam nadzieję, że ze względu na opowiedzianą historię czytelnik wybaczy mi pewne nieścisłości w chronologii.
Pozwoliłem sobie opóźnić wprowadzenie samolotu zwiadowczego Albatros do niemieckich sił powietrznych i przyspieszyłem wybuch epidemii grypy z roku 1918 prawie o rok.
Autor
Słyszałem także na płonącym brzegu Afryki Głodnego lwa wydającego okrutne ryki.
WILLIAM BARNES RHODES
Bombastes Furioso, akt IV
IMichaela obudził nierówny łoskot artylerii. • Każdego ranka w ciemnościach ostatniej godziny przed świtem miał miejsce ten sam makabryczny rytuał, w którym baterie dział obu armii składały pierwszą tego dnia ofiarę bogom wojny.
W namiocie panowała ciemność. Michael leżał przykryty sześcioma wełnianymi kocami i przyglądał się rozbłyskom dział prześwitującym przez płótno niczym niesamowita zorza polarna. Koce były zimne i wilgotne jak ciało nieboszczyka, a deszcz nad głową bębnił o dach namiotu. Przenikliwe zimno kąsało Michaela przez szorstką pościel, ale jednocześnie poczuł nieśmiały promyk nadziei. W taką pogodę nie mogli latać.
Złudna nadzieja pierzchła jednak szybko, gdy Michael uważniej wsłuchał się w łoskot dział. Po odgłosie ognia zaporowego mógł ocenić kierunek wiatru — wiał z południowego zachodu, zagłuszając swoim poświstem kakofonię salw. Michael, czując, jak przejmują go dreszcze, naciągnął koce pod samą brodę. Jakby na potwierdzenie jego podejrzeń wiatr nagle ucichł. Rytmiczny stukot deszczu o brezent najpierw zelżał, a wreszcie zupełnie ustał. W zapadłej ciszy Michael słyszał, jak jabłonie w sadzie ociekają wodą — po chwili silniejszy podmuch szarpnął gałęziami; drzewa otrząsnęły się niczym spaniel wyskakujący na brzeg i zasypały dach namiotu gradem ciężkich kropel.
Postanowił nie sięgać po złoty zegarek leżący na postawionej obok łóżka walizce, która służyła mu za stolik. I tak wiedział, że zbliża się pora lotu. Wsunął się głębiej pod koce i zaczął rozmyślać o strachu. Lęk paraliżował wszystkich, ale sztywne konwencje, według których zorganizowane było życie lotników, i które ustalały zasady pilotowania samolotów oraz umierania, zabraniały mówić o strachu — nie
Ą.
pozwalały wspominać o tym uczuciu nawet w najbardziej ogólnych słowach.
Jaka to byłaby ulga, pomyślał Michael, gdyby zeszłej nocy, kiedy siedzieli z Andrew przy butelce whisky i omawiali zadania czekające ich następnego dnia, mógł powiedzieć: „Andrew, mam strasznego cykora przed jutrzejszą akcją".
Uśmiechnął się w ciemnościach, wyobrażając sobie zaambarasowa-ną minę przyjaciela po takim oświadczeniu, ale wiedział dobrze, że Andrew boi się tak samo jak on. Można to było poznać po jego oczach i po drgającym nerwie w policzku, którego raz po raz musiał dotykać wskazującym palcem. Wszystkie stare wygi miały wypracowane jakieś nawyki broniące ich przed lękiem: Andrew uspokajał rozedrgany nerw dotknięciem palca i bez przerwy ssał pustą fifkę od papierosów jak dziecko smoczek. Michael zgrzytał zębami przez sen tak głośno, że sam się budził w nocy od tego dźwięku, obgryzał paznokieć kciuka i co kilka minut dmuchał na palce, jakby się poparzył czymś gorącym.
Strach doprowadzał ich z wolna do lekkiego szaleństwa i skłaniał do nadmiernego picia, które stępiłoby reakcje każdego normalnego człowieka. Jednak nie byli zwyczajnymi ludźmi i alkohol zdawał się nie mieć na nich wpływu: nie pogarszał bystrości wzroku i nie opóźniał reakcji nóg kontrolujących stery samolotu. Ci przeciętni ginęli w ciągu pierwszych trzech tygodni służby, spadali na ziemię niczym objęte ogniem drzewa w czasie pożaru lasu lub rozbijali się o miękką, pooraną pociskami ziemię z siłą, która łamała im wszystkie kości.
Andrew przeżył czternaście miesięcy, a Michael jedenaście; o wiele więcej niż bogowie wojny wyznaczyli ludziom latającym w tych kruchych konstrukcjach z metalu, drewna i płótna. Tak więc wspólnie obijali się tu i tam w wolnym czasie, pili whisky oraz wszystkie inne trunki, jakie mieli pod ręką, i śmiali się krótkim, wybuchowym śmiechem, a później, nad ranem, leżeli zdrętwiali w łóżkach, nasłuchując odgłosów kroków.
Właśnie w tej chwili Michael usłyszał kroki — musiało być później, niż przypuszczał. Przed namiotem Biggs wdepnął w kałużę i zaklął ciężko, a jego buty wydały obsceniczny, chlupoczący odgłos. Płomyk latarni z okrągłym szkiełkiem przenikał mętnym światłem przez płótno, gdy ordynans otwierał klapę i wchodził do środka.
— Wspaniały poranek, sir. — Ton głosu Biggsa był pogodny i jednocześnie cichy, żeby nie pobudzić śpiących w sąsiednich namiotach oficerów, którzy tego ranka nie mieli wyznaczonych lotów. — Mamy południowo-zachodni wiatr i niebo ślicznie się przeciera. Nad Cambrai widać już gwiazdy.
Biggs postawił trzymaną w rękach tacę na walizce i zaczął krzątać się po namiocie, zbierając ubranie, które Michael rozrzucił wieczorem na przejściu z desek.
— Która godzina?
Michael udał, że właśnie budzi się z głębokiego snu, przeciągając się i ziewając, żeby tamten nie domyślił się jego porannego strachu i aby w ten sposób sława Michaela nie doznała uszczerbku.
— Wpół do szóstej, sir. — Biggs poskładał ubranie i podszedł do łóżka, żeby podać mu kubek gorącego kakao. — A lord Killigerran już wstał i jest w mesie.
— Cholera, ten facet jest ze stali — jęknął Michael.
Biggs podniósł z ziemi puste butelki po whisky i ustawił je na tacy.
Chłopak wypił powoli kakao, patrząc jak ordynans przygotowuje, w miseczce krem do golenia, a następnie staje przed nim z metalowym lusterkiem w jednej ręce i latarnią w drugiej, żeby Michael mógł się ogolić. Michael usiadł na łóżku z kocami zarzuconymi na ramiona i sięgnął po brzytwę.
— Jak stoją zakłady? — zapytał, ściągając nozdrza i podnosząc palcem koniuszek nosa, żeby dostać się do górnej wargi.
— Stawiają trzy do jednego, że pan i major dostaniecie dziś swoje bez rachunku dla rzeźnika.
Michael otarł brzytwę, rozważając stawkę. Prowadzący zakłady mechanik płatowcowy w randze sierżanta był przed wojną book-macherem na torach w Ascot i Aintree. Sierżant uznał, że istnieje jedna szansa na trzy, iż Andrew lub Michael — albo obydwaj — będą martwi przed południem — bez rachunku dla rzeźnika oznaczało, że nie będzie rannych.
— Nieco za wysoko mierzą, nie sądzisz, Biggs? — zapytał Michael. — Cholera, my obydwaj?
— Postawiłem na pana pół korony, sir — przyznał się Biggs.
— Dobrze zrobiłeś, Biggs, postaw za mnie piątkę.
Wskazał na skarbonkę z suwerenami, która stała obok łóżka, a Biggs wyjął z niej pięć złotych krążków i schował do kieszeni. Michael zawsze stawiał na siebie samego. W tych warunkach nie można było mówić o źle ulokowanych pieniądzach: nawet jeśliby przegrał, to i tak nic nie tracił.
Biggs ogrzał spodnie od munduru nad lampą i pomógł mu się w nie wcisnąć. Michael wsunął nocną koszulę do środka, a żołnierz przystąpił do skomplikowanej procedury opatulania pilota warstwami ubrania przed lodowatym zimnem, jakie panowało w otwartym kokpicie. Na koszulę założył mu jedwabną kamizelkę, następnie grubą
I I
wełnianą kurtę, jakich używają rybacy, skórzaną kurtkę i wreszcie oficerski płaszcz z obciętymi połami, żeby nie zaplątały się w stery.
Po całej tej operacji Michael był tak wypchany ubraniami, że nie mógł się schylić, aby założyć buty. Biggs ukląkł i naciągnął mu jedwabne skarpetki na gołe stopy, potem dwie pary wełnianych myśliwskich skarpet i wreszcie wysokie buty ze skóry kudu, które Michael przywiózł z Afryki. Miękkie podeszwy butów pozwalały lepiej wyczuwać stery. Kiedy Michael wstał z łóżka, jego szczupłe, silne ciało było zupełnie bezkształtne pod kilkoma warstwami ubrania, a ramiona sterczały na boki jak u pingwina. Biggs przytrzymał dla niego połę namiotu i ruszył przodem z latarnią, oświetlając drogę po chodniku z desek prowadzącą przez ociekający wodą sad do kantyny.
Mijając ciemne namioty ustawione pod jabłoniami, Michael słyszał delikatne kaszlnięcia i poruszenia. Nikt już nie spał i pozostali piloci nasłuchiwali kroków, modląc się za niego, a niektórzy pewnie cieszyli się, że to nie oni muszą lecieć tego ranka przeciwko balonom.
Gdy wyszli z sadu, Michael zatrzymał się na chwilę. Wiatr toczył ciemne chmury na północ i na niebie pojawiały się małe punkciki gwiazd, blednąc w pierwszych promieniach wstającego słońca. Po tylu miesiącach Michael nie przyzwyczaił się jeszcze do północnego nieba; potrafił już rozpoznać niektóre konstelacje, ale w niczym nie przypominały mu one ukochanych gwiazd południa: Wielkiego Krzyża, Achernara, Argusa i innych. Opuścił wzrok i ruszył niemrawo za Biggsem i migoczącą latarnią.
Kantyna eskadry znajdowała się w zrujnowanej chaumiere robotników, którą żołnierze odnowili i pomalowali, a także założyli na podziurawiony słomiany dach nowy brezent. Wnętrze było przytulne i ciepłe.
Biggs zatrzymał się przy drzwiach.
— Zatrzymam dla pana te piętnaście funtów z wygranej, jak pan wróci, sir — mruknął cicho.
Biggs nigdy nie życzył mu szczęścia przed lotem, gdyż według przesądu pilotów nic bardziej nie sprowadzało pecha.
Na kominku paliła się wesoło kłoda drzewa, a major Andrew Killigerran siedział przed Ogniem z nogami opartymi o krawędź kraty. Oprócz niego był jeszcze służący, który właśnie uprzątał talerze.
— Owsianka, chłopcze — Andrew wyjął fifkę z ust i przywitał Michaela — z masłem i z cukrem. Śledzie ugotowane w mleku...
Michael aż się wzdrygnął.
— Zjem po powrocie.
Jego zaciśnięty ze strachu żołądek zaprotestował kolejnym skurczem
10
na zapach wędzonych tuszek śledzi. Dzięki pomocy wujka ze sztabu generalnego Andrew zaopatrywał eskadrę w najlepsze wiktuały, jakie mógł zapewnić jego majątek: szkocką wołowinę, kuropatwy, łososie, dziczyznę w sezonie, jajka, sery, konfitury i owoce, a zwłaszcza cudowrią słodową whisky o trudnej do wymówienia nazwie, która pochodziła z rodzinnej gorzelni.
—/ Kawa dla kapitana Courteneya! — zawołał Andrew do kaprala, a kiedy ten podszedł z kubkiem kawy, sięgnął do kieszeni kurtki, wyjął z nidj srebrną piersiowkę z wielkim żółtym kieliszkiem nałożonym na kortk i wlał sporą miarkę alkoholu do parującego napoju.
/Michael zatrzymał pierwszy łyk w ustach, pozwalając, żeby ostry srjlak napoju rozszedł się po języku. Przełknął kawę i poczuł, jak alkohol rozgrzewa mu żołądek i rozchodzi się przyjemnym ciepłem po żyłach.
Uśmiechnął się do przyjaciela.
— Cudowne — szepnął ochrypłym głosem i dmuchnął na końce palców.
\ — Woda życia, chłopcze.
Michael kochał tego wytwornego, niedużego mężczyznę, jak nigdy
/ nie kochał żadnego człowieka — bardziej niż własnego ojca, bardtiej
j nawet niż wujka Seana, który przedtem był podporą jego życia.
/ Na początku ich znajomości wyglądało to jednak zupełnie inaczej. Przy pierwszym spotkaniu Michael miał wątpliwości co do ekstrawaganckiej, niemal kobiecej urody tamtego, jego długich rzęs miękkich pełnych ust, delikatnego ciała, zgrabnych dłoni i stóp oraz wyniosłego sposobu zachowania.
Pewnego wieczoru, niedługo po przybyciu do eskadry, Michael
\ uczył nowych kolegów gry w bok-bok. Jedna grupa mężczyzn ustawiała się w piramidę, a druga próbowała ją obalić, rzucając się pełnym pędem na ludzką ścianę i uderzając w jej szczyt. Andrew czekał, aż zabawa zakończy się w hałaśliwym chaosie splątanych ciał, a następnie zabrał Michaela na stronę i powiedział mu:
— Rozumiem, że przybyłeś do nas gdzieś spod równika i staram > się brać na to poprawkę. Jednak...
Od tamtej pory odnosili się do siebie chłodno i na dystans, a jednocześnie obserwowali uważnie, jak ten drugi strzela i lata.
Jako chłopiec Andrew nauczył się strzelać do szkockiej kuropatwy unoszącej się na silnym wietrze centymetry nad wrzosowiskiem! Michael opanował tę samą sztuczkę, strzelając do słonek i stepówek skręcających nieoczekiwanie po afrykańskim niebie w mocnych porywach wiatru. Obaj mężczyźni szybko dopasowali swoje umiejętności
11
do problemu strzelania z karabinu maszynowego vickers ustawionego na mało stabilnej platformie samolotu sopwith pup pędzącego wysoko nad ziemią. /
Podglądali też swoje sposoby latania. Zdolność pilotowania była darem. Ci, którzy go nie mieli, ginęli w ciągu pierwszych trzech tygodni; ci, którzy go* posiedli, żyli nieco dłużej. Po miesiącu Michael wciąż jeszcze żył i Andrew odezwał się do niego pierwszy raz od\czasu gry w bok-bok w kantynie. \
— Courteney, lecisz dzisiaj na moim skrzydle. \ Miał to być rutynowy lot kontrolny wzdłuż linii frontu. Mieli przy
okazji „okrzesać" dwóch nowych pilotów, którzy poprzedniego d\iia dołączyli do eskadry prosto z Anglii, z czternastoma godzinami ldtu jako całym doświadczeniem. Andrew nazywał takich pilotów „pasza dla fokkerów". Obaj młodzieńcy mieli po osiemnaście lat, różowe \ policzki i mnóstwo najlepszych chęci.
— Nauczyliście się nieco akrobatyki? — zapytał ich Andrew.
— Tak, sir — odparli jednym głosem. — Obaj wykonaliśmy pętle.
— Ile razy? , Lekko zawstydzeni spuścili wzrok.
— Raz — przyznali się.
— Jezu! — mruknął Andrew i wciągnął głośno powietrze przez fifkę. — Spadanie?
Obaj chłopcy wyglądali na zdziwionych i Andrew złapał się nerwowo za brew i jęknął.
— Spadanie —- wtrącił się Michael przyjaznym tonem — polega na tym, że błyskawicznie zmniejszacie szybkość i samolot gwałtownie
opada.
Obaj pokręcili przecząco głowami i znowu odezwali się chórem:
— Nie, sir, nikt nas tego nie nauczył.
— Ci Hunowie pokochają was od pierwszego wejrzenia — mruknął Andrew i powiedział zdecydowanym tonem: — Po pierwsze, zapomnijcie o akrobatyce, zapomnijcie o pętlach i całym tym gównie, w przeciwnym razie, kiedy będziecie wisieć do góry nogami, jakiś Hun odstrzeli wam jaja przez nos, zrozumieliście?
Młodzieńcy pokiwali głowami.
— Po drugie, macie lecieć za mną, robić to, co ja, uważać na moje ręczne sygnały i natychmiast je wypełniać, jasne? — Andrew założył swój szkocki beret z pomponem na głowę i zawiązał go pod szyją zieloną szarfą, która była jego oznaką. — No to chodźcie, dzieciaki.
Z dwoma nowicjuszami ustawionymi między sobą przelecieli nad Arras na wysokości trzech tysięcy metrów, a silniki samolotowe Le
1.2
Rhpne grały całą mocą osiemdziesięciu koni mechanicznych. Były to najdoskonalsze myśliwce, jakie stworzył człowiek, które z łatwością zestirzeliwały z nieba maxy immelmanny i dumne fokkery eindekkery.
Tego dnia była wspaniała pogoda, w górze płynęło kilka chmur kłęblastych, zbyt wysoko, żeby ukryć niemieckie myśliwce. Powietrze byłd tak czyste, że Michael zauważył stary dwupłatowiec zwiadowczy
apler z odległości piętnastu kilometrów. Samolot krążył nisko nad francuskimi liniami, kierując ogniem niemieckich baterii.
/ Andrew wypatrzył rumplera w chwilę po Michaelu i przesłał mu
sygnał podniesioną dłonią. Zamierzał naprowadzić dwóch młodziaków
na strzał. Michael nie znał żadnego innego dowódcy eskadry, który
/zrezygnowałby z łatwego łupu, gdy liczba zestrzelonych samolotów
/ była najlepszą drogą do awansu i odznaczeń. Michael skinął głową
' i obaj sprowadzili dwóch nowicjuszy w dół, wskazując im wolno
lecącą maszynę pod nimi. Młodzi piloci nie potrafili jednak wypatrzyć
wroga swoim niedoświadczonym wzrokiem i spoglądali ze zdziwieniem
na dowódców.
Dwaj Niemcy w samolocie byli tak zajęci obserwowaniem rozrywających się poniżej pocisków, że nie spostrzegli morderczej formacji zbliżającej się szybko od tyłu. Nagle młodszy z pilotów bliżej Michaela uśmiechnął się z ulgą i wskazał ręką przed siebie. Wreszcie zauważył rumplera.
Andrew machnął zaciśniętą pięścią nad głową, dając kawaleryjski sygnał: „Do ataku!" i pierwszy z nowicjuszy opuścił dziób samolotu, nie zamykając przepustnicy. Sopwith runął w dół lotem nurkującym z taką siłą, że Michael skrzywił się, widząc, jak podwójne skrzydła wyginają się pod naciskiem powietrza, a materiał marszczy się na krawędziach. Drugi nowicjusz spuścił maszynę w dół równie stromym lotem. Michaelowi obaj młodzieńcy przypominali dwa podrośnięte lwiątka, które kiedyś podejrzał, gdy próbowały dopaść starej zebry, wpadając na siebie w komicznym zamieszaniu, podczas gdy zebra z pogardą wymykała im się spod pazurów.
Obaj młodzieńcy otworzyli ogień z odległości prawie tysiąca metrów i niemiecki pilot obejrzał się za siebie, ostrzeżony strzałami; następnie, wyczekawszy na odpowiedni moment, zanurkował pod dziobami atakujących samolotów, gubiąc pogoń. Obaj młodzi piloci polecieli z rozpędu kilometr poza cel. Michael widział, jak wykręcają głowy w kokpitach w poszukiwaniu rumplera.
Andrew pokręcił ze smutkiem głową i sprowadził Michaela w dół. Opadli gładko za ogonem rumplera i niemiecki pilot skręcił ostro
13
maszynę, podrywając ją w górę, żeby naprowadzić siedzącego z tyłu strzelca na nowych wrogów. Michael i Andrew rozpierzchli (się w przeciwnych kierunkach, ale kiedy niemiecki pilot zorientował/się, że jego manewr zawiódł, i wyprostował lot, nawrócili sopwithy mocjiym skrętem na ogon rumplera.
Andrew prowadził. Posłał jedną serię z vickersa z odległbści trzydziestu metrów i niemiecki strzelec, pocięty kulami kalibru trzysta trzy, poleciał do tyłu z rozrzuconymi rękami, wypuszczając karabin maszynowy spandau. Niemiepki pilot usiłował zanurkować i samoftjt Andrew omal nie zawadził o górny płat skrzydła rumplera, gdy nim przelatywał.
Teraz przyszła kolej na Michaela. Ocenił skręt nurkującego\ rumplera, nacisnął lekko drążek steru, tak że maszyna zboczyła z kursu, jakby przesuwał strzelbą za uciekającą słonką, i zacisnął palec wskazujący na cynglu vickersa, wypuszczając serię pocisków. Zobaczył, jak materiał kadłuba rumplera rozpada się na strzępy tuż pod kokpitem, na wysokości piersi pilota.
Niemiec był obrócony w stronę Michaela i obaj piloci patrzyli na siebie z s odległości piętnastu metrów. Michael widział pod goglami jego bladoniebieskie oczy i krótki, jasny zarost na brodzie. Niemiec otworzył usta, gdy trafiły go pociski, a z ust wytrysnęła mu struga krwi z rozdartych płuc, rozpływając się w strumieniu powietrza za samolotem, Michael zaś już go mijał, wzbijając się w górę. Rumpler przetoczył się ciężko na grzbiet i z dwoma martwymi Niemcami wiszącymi na pasach poleciał w dół. Maszyna wyrżnęła o ziemię na środku pola i rozpadła się na części.
Kiedy Michael wrócił na swoje miejsce na skrzydle Andrew, ten spojrzał na niego, skinął głową i dał znak, żeby sprowadzić obu nowicjuszy, którzy nadal zataczali szaleńcze koła w poszukiwaniu niemieckiego samolotu. Zajęło im to więcej czasu, niż mogli przypuszczać, i kiedy wreszcie mieli już obu młodzieńców pod swoimi skrzydłami, cała formacja znajdowała się dalej na zachód, niż kiedykolwiek wcześniej się zapuszczali. Na horyzoncie było widać grubą, lśniącą wstęgę Sommy, która wiła się przez zieloną równinę wybrzeża . w kierunku morza.
Formacja zawróciła na wschód w stronę Arras, z wolna wspinając się w górę, żeby uniknąć ataku niemieckich fokkerów.
Nabierając wysokości widzieli pod sobą panoramę północnej Francji i południowej Belgii, płachty pól w kilkunastu odcieniach zieleni, przecinane brązowymi pasami ornej ziemi. Z tej wysokości trudno było rozpoznać linię frontu; wąska wstęga zoranej pociskami
14
ziemtóubiła się łatwo we wspaniałej scenerii, a cierpienie i śmierć pod nimi wydawały się tylko złudzeniem.
Obaj starsi piloci nieustannie przeszukiwali niebo nad i pod sobą. Bez przerwy wypatrywali wroga, nawet na chwilę nie zatrzymując oczu na jednym obiekcie. W przeciwieństwie do nich obaj nowicjusze wydawali się zupełnie beztroscy i zadowoleni z siebie. Za każdym razem, gdy Michael spoglądał w ich stronę, uśmiechali się i machali ręklmi. Wreszcie dał sobie spokój i przestał nakłaniać ich do podjęcia ob/erwacji nieba; nie rozumieli jego sygnałów.
Wyrównali lot na wysokości czterech i pół tysiąca metrów — :utecznym pułapie dla sopwithów. Michael poczuł, jak odpływa ;nębiące go poczucie niepewności przy locie nad nieznanym terenem na niskiej wysokości. W dole rozciągało się Arras. Żaden fokker nie mógł kryć się w gęstych chmurach pierzastych nad nimi, gdyż samoloty niemieckie nie osiągały tego pułapu.
Rzucił kolejne badawcze spojrzenie na linię frontu. Na południe od Mons wznosiły się dwa niemieckie balony obserwacyjne, a pod nimi skrzydło sojuszniczych DH2 kierowało się w stronę Amiens, co znaczyło, że muszą być z eskadry 22.
Za dziesięć minut powinni lądować — Michael nie dokończył myśli, gdyż nieoczekiwanie, w jakiś zupełnie niesamowity sposób, niebo wokół nich zaroiło się od jaskrawo pomalowanych samolotów, a ich uszy wypełnił terkot spandauów.
Nawet kompletnie zaskoczony Michael zareagował instynktownie. Kiedy wprowadzał sopwitha w maksymalnie ostry skręt, śmignął mu tuż przed dziobem samolot o kształcie rekina pomalowany w czerwono--czarną szachownicę i z białą czaszką ozdobioną krzyżem maltańskim na kadłubie. Jeszcze ułamek sekundy i spandau wroga pociąłby go na kawałki. Michael uświadomił sobie, że Niemcy spadli na nich z góry. Mimo że nadal nie mógł w to uwierzyć, wróg znajdował się w chmurach, nad sopwithami.
Pomalowana na krwistoczerwony kolor maszyna przykleiła się do ogona Andrew, waląc z karabinów w krawędź dolnego skrzydła i przenosząc ogień ku siedzącemu w otwartym kokpicie pilotowi, którego twarz wyglądała niczym biała plama pod beretem z zieloną szarfą. Michael instynktownie ruszył na Niemca i ten, nie chcąc ryzykować zderzenia, zerwał kontakt.
— Ngi dla! — Michael wydał z siebie okrzyk bojowy Zulusów, naprowadzając maszynę na czerwony samolot i szykując się do śmiertelnego strzału.
Z niedowierzaniem zobaczył, jak wróg umyka przed nim, zanim
15
\
jeszcze zdążył wycelować z vickersa. W tej samej chwili sopwith zatrząsł się od ciosów kul i jedna z linek u góry pękła z głośnym trzaskiem, gdy kolejny wróg zaatakował go od tyłu.
Michael skręcił, widząc pod sobą Killigerrana, który usiłował wspiąć się wyżej, umykając przed kolejnym napastnikiem. Nitmiec szybko podchodził do Andrew ustawiając się do strzału i Michael runął prosto na wroga. Czerwono-czarne skrzydła śmignęły muWd głową — ale zaraz tego przeciwnika zastąpił inny niemiecki samolot i tym razem Michael nie mógł go strząsnąć z ogona, maszyna wroga była zbyt szybka, zbyt silna, i chłopak wiedział, że już po nim. X
Nagle strumień pocisków nieprzyjaciela urwał się, a obok skrzyda Michaela przemknął samolot Andrew, odpędzając Niemca. Michae\\ wykonał desperacki skręt i pognał za towarzyszem. Obaj utworzyli koło obronne, chroniąc brzuch i ogon samolotu drugiego, podczas gdy zewsząd otaczała ich chmara Niemców ogarniętych morderczą pasją.
Tylko część umysłu Michaela zanotowała fakt śmierci obu nowicjuszy; zginęli w pierwszych sekundach walki: jeden z nich spadał w dół lotem pionowym, z okaleczonymi skrzydłami, które szybko urwały ^ię pod naciskiem powietrza, drugi zaś zmienił się w pochodnię, rozmazując na niebie grubą smugę czarnego dymu znaczącą jego upadek.
Niemcy zniknęli równie nieoczekiwanie, jak się pojawili — nietknięci i niezniszczalni, wrócili ku własnym liniom, zostawiając parę podartych kulami sopwithów.
Andrew wylądował przed Michaelem i zaparkowali maszyny obok siebie na krawędzi sadu. Wygramolili się obaj z kokpitów i obeszli wolno swoje samoloty, sprawdzając zniszczenia. Wreszcie stanęli twarzą w twarz, zdrętwiali od szoku.
Andrew sięgnął do kieszeni kurtki i wyjął srebrną flaszkę. Odkręcił korek, otarł szyjkę zieloną szarfą i wręczył piersiówkę Michaelowi.
— Napij się, chłopcze — powiedział ostrożnie. — Zasłużyłeś sobie.
Tak więc tego dnia, kiedy siły alianckie utraciły przewagę nad niebem Francji, wyparte przez niemieckie myśliwskie „Albatrosy" typu D, Michael i Andrew zostali z konieczności towarzyszami broni, formując obronne koło za każdym razem, gdy z nieba spadały na nich pomalowane na jaskrawe kolory narzędzia śmierci. Z początku byli zadowoleni, kiedy udało im się umknąć wrogowi, ale później zaczęli sprawdzać możliwości nowego nieprzyjaciela, przeglądając po nocach spóźnione raporty wywiadu. Dowiedzieli się, że „Albatrosy" mają silniki mercedesa o mocy stu sześćdziesięciu koni mechanicznych, dwukrotnie silniejsze niż silniki Le Rhóne sopwithów. Nowy typ niemieckich samolotów zwiadowczych był wyposażony w podwójny
16
karabin maszynowy typu spandau 7.92 mm, z elektrycznym wyłącznikiem, strzelający do przodu przez śmigło. Sopwith miał tylko pojedynczy karabin vickers trzysta trzy, niemieckie samoloty były więc nie tylko szybsze, ale i dysponowały większą siłą ogniową. „Albatros" był także cięższy o jakieś trzysta pięćdziesiąt kilo od sopwitha i trzeba było wystrzelić o wiele więcej pocisków, żeby strącić go z nieba.
— No więc, stary, musimy się nauczyć, jak wymanewrować bydlaków — skomentował Andrew i ruszyli obaj przeciwko zmasowanym formacjom, żeby poznać słabe strony tamtych. Były tylko dwie. Sopwith potrafił wykonać obrót wokół własnej osi, a „Albatrosy" miały chłodnice usytuowane na górnym skrzydle bezpośrednio nad głową pilota. Celny strzał w zbiornik powodował wytryśnięcie strumienia gotującego się płynu chłodniczego na pilota, który ginął w okropnych męczarniach.
Wykorzystując tę wiedzę, strącili razem pierwsze „Albatrosy". Jednocześnie sprawdzili siebie nawzajem i nie znaleźli żadnych słabych stron. Koleżeństwo szybko przekształciło się w prawdziwą przyjaźń, a następnie w miłość i szacunek większy niż rodzonych braci. Tak więc teraz siedzieli w milczeniu, popijając kawę zakrapianą whisky i czekając na lot przeciw balonom.
— Losujemy? — przerwał ciszę Michael; zbliżał się czas wylotu. Andrew rzucił suwerena w powietrze i przykrył go dłonią, gdy
opadł na blat stołu. ¦ .
— Reszka — powiedział Michael i Andrew podniósł dłoń.
— Ale masz fart — mruknął,.gdy na stole zobaczyli brodaty profil George'a V.
— Biorę drugą pozycję — powiedział Michael i Andrew otworzył usta, żeby zaprotestować.
— Wygrałem, więc mogę wybierać. Michael wstał, żeby uciąć dyskusję.
Latanie przeciw balonom przypominało spotkanie ze śpiącą żmiją afrykańską — wielkim i nieruchawym gadem występującym na równinie afrykańskiej. Pierwszy mężczyzna budził żmiję, tak że szyja gada skręcała się w złowieszcze „S", gotowa do ataku, a drugi otrzymywał cios zakrzywionymi zębami jadowymi w łydkę. Podczas akcji przeciwko balonom obserwacyjnym musieli lecieć w jednej linii — pierwszy pilot budził obronę naziemną, a drugi przyjmował na siebie Całą wściekłość nieprzyjaciela. Michael specjalnie wybrał drugą pozycję. Gdyby to Andrew wygrał, zrobiłby dokładnie to samo.
2 — Płonący brzeg
17
Zatrzymali się w drzwiach mesy, żeby naciągnąć rękawice, zapiąć płaszcze i rozejrzeć się po niebie, oceniając siłę wiatru i nasłuchując kanonady dział.
— W dolinach będzie mgła — mruknął Michael. — Wiatr jeszcze jej nie podniósł.
— Lepiej módl się o to, chłopie — odparł Andrew i skrępowani wieloma warstwami ubrań ruszyli niezdarnie po drewnianym chodniku w stronę stojących na brzegu sadu samolotów.
Dla Michaela były to kiedyś najpiękniejsze na świecie maszyny, ale od czasu, gdy zobaczył wąskie dzioby „Albatrosów", przypominające pyski rekinów, potężne wirowe silniki sopwithów ograniczające widoczność wydawały mu się wręcz brzydkie. W porównaniu z potężnymi kadłubami tamtych angielskie samoloty wydawały się wyjątkowo delikatne.
— Jezu, kiedy wreszcie dostaniemy maszyny nadające się do latania! — narzekał głośno, ale Andrew nic nie odpowiedział. Zbyt często klęli długi czas oczekiwania na obiecane im nowe myśliwce typu SE5a — Skaut Eksperymentalny 5a — które pozwoliłyby im walczyć na równych warunkach z potęgą niemieckich samolotów.
Sopwith Killigerrana był pomalowany na jasnozielony kolor, który harmonizował z jego nieodłączną zieloną szarfą, a na kadłubie za kokpitem wymalowano czternaście białych kółek, oznaczających czternaście poświadczonych strąceń. Na obudowie silnika umieszczono napis dużymi literami: „Latająca Szkocka Baranina".
Michael wybrał jasnożółtego sopw^tha z uskrzydlonym żółwiem
0 przygnębionej minie namalowanym pod kokpitem i tekstem: „Nie pytaj o nic — ja tu tylko pracuję". Na kadłubie miał sześć białych kółek.
Przy pomocy obsługi naziemnej wdrapali się na dolne skrzydło
1 wsunęli do ciasnych kokpitów. Michael położył stopy na pedałach kontrolnych i naciskając na przemian prawy i lewy, obserwował przez ramię poruszające się płaty sterów. Usatysfakcjonowany podniósł kciuk do mechanika, który poświęcił większą część nocy na naprawę kabla przestrzelonego poprzedniego dnia. Tamten uśmiechnął się i podbiegł do przodu maszyny.
¦ — Przełączniki wyłączone? — zawołał.
— Przełączniki wyłączone! — potwierdził Michael, wychylając się z kokpitu, żeby spojrzeć ponad potężnym silnikiem.
— Zasysaj! r
— Zasysam! — powtórzył Michael i zaczął poruszać rączką ręcznej pompy paliwa.
18
Kiedy mechanik zakręcił śmigłem, Michael usłyszał, jak paliwo dopływa do gaźnika pod maską silnika.
— Przełączniki włączone!
Przy następnym obrocie śmigła silnik wystrzelił i zaterkotał. Z wylotów wydechowych zaczął wydobywać się niebieski dym i w powietrzu rozszedł się swąd palonego oleju rycynowego. Silnik zaskoczył, zgasł, zaraz znowu zaskoczył i przeszedł w jednostajny terkot.
Dopełniając rutynowego przeglądu przyrządów, Michael czuł, jak żołądek zaciska mu się i chwyta go kolka. Olej rycynowy służył do naoliwienia silnika i wyziewy, którymi oddychali, przyprawiały wszystkich pilotów o łagodną biegunkę. Starzy wyjadacze wkrótce zorientowali się, jak najlepiej się zabezpieczyć: whisky wspaniale łagodziła niepożądane efekty, jeśli używali jej w odpowiedniej ilości. Młodzi piloci często zyskiwali przyjazne epitety, takie jak: „śliskie tyłki" czy „wilgotne spodenki", gdy wracali z lotów patrolowych, roztaczając wokół siebie określony zapach i z czerwonymi twarzami.
Michael założył gogle i spojrzał na przyjaciela. Skinęli głowami, Andrew otworzył przepustnicę i ruszył wolno po miękkiej ziemi. Michael podążył za nim, a mechanik biegł obok skrzydła, żeby pomóc mu zakręcić i ustawić się na wąskim pasie pomiędzy jabłoniami.
Andrew wzniósł się już w powietrze i Michael otworzył szerzej przepustnicę. Niemal natychmiast sopwith podrzucił do góry ogon i Michaela naszły lekkie wyrzuty sumienia w związku ze swą niedawną nielojalnością. To był wspaniały samolot, cudownie się nim latało. Mimo zalegającego pas startowy błota szybko oderwał się od ziemi i na wysokości trzydziestu metrów Michael wyrównał za zieloną maszyną Andrew. Zrobiło się już dostatecznie jasno, żeby rozpoznać zielonkawą wieżyczkę kościoła w małej wiosce Mort Homme. Przed nim rozciągał się dębowo-brzozowy lasek w kształcie litery T; podstawa litery biegła równolegle do lądowiska eskadry, co było znaczną pomocą przy lądowaniu w trudnych warunkach atmosferycznych. Za laskiem, w samym środku wypielęgnowanych trawników i ogrodów, stał pałacyk z różowymi dachami, a za nim wznosił się niski pagórek.
Andrew skręcił lekko w prawo, żeby ominąć pagórek, i Michael podążył za nim, wyglądając w dół przez kokpit.' Czy zobaczy ją dzisiaj? Było jeszcze za wcześnie i pagórek wydawał się opustoszały. Michael poczuł rozczarowanie i strach. Po chwili dostrzegł ją — pędziła galopem na koniu w stronę szczytu wzniesienia. Wielki biały ogier gnał co sił w nogach, lekko unosząc szczupłą dziewczynę.
19
Dziewczyna na białym koniu była ich talizmanem przynoszącym szczęście. Jeśli czekała na pagórku, żeby pomachać pilotom, nic im nie mogło się stać. Tego dnia, kiedy lecieli przeciwko ^balonom, bardziej niż kiedykolwiek potrzebowali jej błogosławieństwa.
Dziewczyna dotarła na szczyt wzgórza i zatrzymała wierzchowca. Na kilka sekund przedtem, zanim się z nią zrównali, zdjęła z głowy kapelusz, spod którego spłynęły na ramiona gęste, ciemne loki. Pomachała im kapeluszem i Andrew odpowiedział jej machnięciem skrzydeł, gdy mijał ją w pełnym pędzie.
Michael zniżył lot, kierując się na wzgórze. Biały ogier cofnął się nerwowo, gdy żółta maszyna nadleciała z rykiem, ale dziewczyna z łatwością go opanowała, nie przestając machać kapeluszem. Michael chciał zobaczyć jej twarz. Znajdował się prawie na wysokości sz...
koni86