Praca w pozycji stojącej.pdf

Praca i Zdrowie

ERGONOMIA

05.06.2009

Praca w pozycji stoj±cejZbigniew W. Jó¼wiak

Instytut Medycyny Pracy

Wydaje siê, ¿e w pocz±tku XXI wieku wiêkszo¶æ stanowisk pracy powinna umo¿liwiaæ wykonywanie jej w

pozycji siedz±cej – mało mêcz±cej i bardzo energooszczêdnej.

W krajach wysoko uprzemysłowionych w istocie tak jest – szacuje siê, ¿e ponad 70 proc. osób

czynnych zawodowo pracuje wła¶nie w pozycji siedz±cej. Pozostali pracownicy musz± niestety staæ, ale

praca wykonywana w pozycji stoj±cej (czêsto poł±czonej z chodzeniem) stanowi problem interesuj±cy

ergonomistów głównie ze wzglêdu na wystêpuj±ce w tym przypadku du¿e obci±¿enia układu miê¶niowo-

szkieletowego.

Jakie s± przesłanki do tworzenia stanowisk, na których pracê nale¿y wykonywaæ w pozycji stoj±cej?

Pierwsza przyczyna to najczê¶ciej wzglêdy typowo historyczne – poniewa¿ zawsze niektóre

zadania robocze wykonywane były na stoj±co, pracodawca nie widzi powodów (mimo postêpu

technologicznego), by to zmieniaæ i fundowaæ pracownikowi krzesło.

Druga kategoria przyczyn wynika z celowego, ergonomicznie uzasadnionego działania. Pracownik stoj±cy

jest bardziej mobilny (zwłaszcza, je¶li dodatkowo mo¿e/musi chodziæ). Pozwala to z jednej strony

– wykorzystaæ wiêksz± przestrzeñ pracy (np. obróbka du¿ych przedmiotów czy te¿, czêsto

polecane przez ergonomistów, wykonywanie wielu ró¿nych zadañ wymagaj±cych odmiennego

wyposa¿enia), z drugiej za¶ – umo¿liwia lepsze wykorzystanie przestrzeni pracy ju¿ istniej±cej i

zagospodarowanej. Jest to zwi±zane (w porównaniu z prac± w pozycji siedz±cej) z łatwiejszym

przemieszczaniem siê pracownika oraz z mo¿liwo¶ci± wykonywania przez niego wiêkszych ruchów.

Niestety te pozytywne cechy pracy w pozycji stoj±cej bywaj± przeceniane i czêsto staj± siê jedynym

mo¿liwym rozwi±zaniem wobec błêdów organizacji i konstrukcji konkretnego stanowiska pracy.

Nieprawidłowe rozmieszczenie narzêdzi, elementów steruj±cych czy informacyjnych oraz przedmiotów

pracy po prostu wymusza konieczno¶æ wykonywania zadañ roboczych na stoj±co lub chodz±c. Jednak

wa¿n± przesłank± pracy w pozycji stoj±cej jest fakt, ¿e bezpieczne przemieszczanie ciê¿kich

przedmiotów, a tak¿e u¿ywanie du¿ej siły miê¶niowej mo¿liwe jest tylko w tej pozycji. Jednak wobec

ci±głego postêpu technologicznego równie¿ w dziedzinie transportu rêcznego (choæby przeno¶niki bierne

– rolkowe, kulkowe; aktywne – ta¶mowe czy cała gama mniejszych i wiêkszych

podno¶ników – pneumatycznych, hydraulicznych, podci¶nieniowych) wydaje siê niekiedy

nieporozumieniem tworzenie stanowisk do pracy stoj±cej.

Kategoria trzecia to wzglêdy pseudoergonomiczne – wynikaj±ce z fałszywego rozumienia

podstawowych zasad ergonomii i niemal całkowitego braku zdrowego rozs±dku. Je¿eli ocenimy np.

stanowisko pracy szwaczki (pozycja tradycyjnie siedz±ca) przy u¿yciu prostej metody oceny obci±¿enia

układu miê¶niowo-szkieletowego RULA, to natychmiast oka¿e siê, ¿e ze wzglêdu na typowe dla tej pracy

pochylenie pleców i głowy, konieczne jest dokonanie interwencji ergonomicznej. Oczywi¶cie najprostszym

rozwi±zaniem stanie siê podniesienie blatu stołu tak, aby szwaczka mogła staæ wyprostowana i ju¿

wszystkie wska¼niki ryzyka ulegn± zmniejszeniu. I wszystko byłoby w najlepszym porz±dku, gdyby nie

wiêksze zmêczenie, czêstsze i silniejsze bóle pleców, a wreszcie dolegliwo¶ci ze strony koñczyn dolnych

– ł±cznie z ¿ylakami. Mamy wiec w tym przypadku do czynienia z działaniem pozornym,

zwi±zanym z mechanicznym pojmowaniem ergonomii bez u¿ycia rozumu. A tak na marginesie –

wszystkie wska¼niki obci±¿enia uległyby w tym przypadku zmniejszeniu równie¿ w sytuacji, gdyby

pracodawca wyposa¿ył stanowiska w stoły o pochylonym blacie i/lub krzesła o pochylonym siedzisku.

Takie meble s± dostêpne na rynku, trzeba tylko pomy¶leæ i poszukaæ.

Chocia¿ w teorii konstrukcja poprawnego ergonomicznie stanowiska do pracy w pozycji stoj±cej nie jest

trudna, w praktyce jednak spotyka siê przykłady nawet kuriozalne, szokuj±ce bezmy¶lno¶ci±

konstruktorów. wiêcej w numerze 6/2009

http://www.pracaizdrowie.com.pl

Kreator PDF

Utworzono 25 June, 2009, 12:06

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: