Łysiak Waldemar - Szachista.pdf - Łysiak Waldemar - Jackobe

WALDEMAR ŁYSIAK

SZACHISTA

KRAJOWA AGENCJA WYDAWNICZA

KRAKÓW 1989

Opracowanie graficzne Marek Pietrzak

Redaktor Henryk Szydlowski

Redaktor techniczny Grażyna Suder

Korektor Halina Baszak

Reprodukcje i zdjęcia z Gostynia Waldemar Łysiak

Zdjęcia z Szamotuł Marian Różański

©Copyright by Waldemar Łysiak, Warszawa 1980

ISBN 83-03-02343-8

Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1989

Wyd. III. Ark. wyd. 20,347. Nakład 49650 + 350 egz. I rzut.

Drukarnia Narodowa w Krakowie — zam. nr 93/89

M-24/2751

Mojemu bratu, Henrykowi Łysiakowi

WSTĘP

W tomie I białokruczych już dzisiaj „Wspomnień Wielkopolski... ” 1 na stronach 336—343

znajduje się wielce w jednym ze szczegółów intrygująca relacja oficera sztabu wojsk

pruskich Ottona Pircha, który w latach dwudziestych minionego stulecia wykonał mapkę

okolic Gostynia z kopuły sławnego barokowego kościoła. Zaczyna się ów cytat następu-

jąco:

„O kilka staj od miasta Gostynia na wzgórku leży klasztor XX. Filipinów, najpiękniejszy

podobno gmach w całej okolicy między Poznaniem a Wrocławiem; zachwalano mi w

wielu miejscach dobry byt tych księży i swobodne ich życie, pragnąłem więc ich poznać,

a głowę nabitą mając romansami, w których kiedyś tyle byłem czytał o intrygach księży

katolickich, o chytrości mnichów, o zbytkach opasłych opatów, o srogich na ubogich

zakonników karach, pospieszyłem do klasztoru, pragnąc naocznie się przekonać, ile też

te opisy z rzeczywistością się zgadzają”.

Przerwijmy w tym miejscu nudnawą nieco w dalszej partii relację Pircha (nadmieniając

tylko, że jak to zwykle bywa, romansowe opisy nie okazały się zgodne z rzeczywistością)

i przejdźmy do najciekawszego fragmentu tekstu:

„Wśród uprzejmych księży w Gostyniu spostrzegłem jednego, którego powierzchowność

mocno mnie zastanowiła. Dałbym dziś co za to, żebym go mógł odmalować. Mocne

religijne przekonanie malowało się na zapadniętych rysach ciemnej jego twarzy; był to

żywy obraz pustelnika z Tebaidy w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Pomimo

codziennych w klasztorze ze współzakonnikami swemi stosunków, szukał on widocznie

osobności w celi swojej; towarzysze jego przecież wszyscy jednomyślnie przede mną

wychwalali jego naukę i powiadali mi, że go duchowieństwo tej prowincji było niegdyś do

Paryża wysłało, aby u cesarza Napoleona sprawę Kościoła polskiego popierał.

1Wspomnienia Wielkopolski, to jest województw Poznańskiego, Kaliskiego i Gnieźnieńskiego, przez

Edwarda hr. Raczyńskiego b. posła z powiatu Poznańskiego na Sejmach W. X. Warszawskiego, dziś

deputowanego z powiatu Śremskiego na Sejmie W. X. Poznańskiego, Poznań 1842—43

Usiłowałem poznać tego księdza, a że dokładnie język francuski posiadał, zagadnąłem

go w refektarzu po obiedzie i o Paryżu mówić z nim zacząłem. Widziałem, że niechętnie

wdawał się ze mną i jakby z przymusem niektóre mi szczegóły o koronacji Napoleona

przytoczył. W dalszym ciągu rozmowy pytałem go się, czy nie był w Rzymie, czy nie

widział miasta tak niegdyś sławnego, w którym dziś głowa jego Kościoła na tronie

zasiada.

— Cóż bym tam widział — odpowiedział — ludzi takich jak wszędzie, dalekich od bóstwa

w niezmierzonym stosunku.

— Czyliż nie byłeś ciekawy — mówiłem mu dalej — przypatrzeć się z bliska rozmaitym

narodom; czyliż nie sądzisz, że wiara w każdym niemal kraju inną przybiera postać?

— Młodym jesteś — przerwał mi ksiądz — do świata należysz i dlatego tak myślisz, lecz

ja inaczej.

— Wszakże i ty — odrzekłem — w Paryżu młodym byłeś.

— Byłem nim — powiedział — ale nie tak; Bóg mi swoją okazał łaskę, pozwolił mi

wszystko na bok odsunąć i jemu się wyłącznie poświęcić. Pierwszym celem człowieka

być powinno starać się o to, aby Zbawiciela poznać.

Mocny skurcz piersiowy, który go w tej chwili porwał, przymusił go oddalić się z

refektarza”.

Z relacją tą zetknąłem się po raz pierwszy przed kilkunastu laty (w drugiej połowie lat

sześćdziesiątych) i nie przypuszczałem, że przyjdzie mi kiedyś do niej powrócić. W

niespełna dwa lata później przypomniałem ją sobie, dowiedziawszy się przypadkowo o

krótkiej informacji opublikowanej po roku 1812 w jakiejś holenderskiej gazeci e 2 . Treścią

jej było opowiadanie sierżanta Gijsberta Berntropa, który wziął udział w wyprawie

rosyjskiej należąc do ułanów holenderskich i po Berezynie przedzierał się do ojczyzny

przez Polskę, Prusy i państewka niemieckie. Otóż Berntrop, chory na zapalenie płuc

i wątpiący w osiągnięcie celu, w styczniu 1813 roku szukał pilnie katolickiego

spowiednika, z którym mógłby się porozumieć. Wskazano mu takiego „blisko Odry, w

2 Miałem w ręku francuskie odręczne tłumaczenie, jednakże bez podanego źródła, tylko z

zaznaczeniem, że chodzi o holenderską gazetę. Właściciel znalazł je w książce kupionej u bukinisty.

Być może gazetą ową był popularny „Opregte Donderdagsche Haarlemsche Courant"? Należałoby to

sprawdzić.

Łysiak Waldemar - Szachista.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: