Bałaganiarze i fascynaci.pdf

L ISTY OD PIOTRA

W poprzednich dwóch listach dręczy−

łem cię liczbami zespolonymi, a na koniec

obiecałem, że w kolejnym liście będzie

coś bardzo praktycznego.

Już od dłuższego czasu zbieram się,

żeby ci o tym napisać, ale ostatnio oma−

wiane tematy nie dawały ku temu spo−

sobności.

Niedawno otrzymałem list, który osta−

tecznie zmobilizował mnie do poruszenia

tego zagadnienia.

Oto treść tego listu.

Panie Redaktorze Naczelny

„Elektroniki dla Wszystkich”!

Postanowiłam do Pana napisać ponie−

waż...

Odkąd „EdW” zagościła w pokoju mo−

jego brata, spowodowała w naszym do−

mu gwałtowny wzrost napięcia dosłow−

nie i w przenośni.

Ja jestem jedynym żywym (jeszcze)

obiektem, na którym mój brat może do−

konywać eksperymentów. Dodam, że ma

on poczucie humoru i Wasze pomysły ty−

pu Pipek−dręczyciel są przez mojego bra−

ta natychmiast wcielane w życie – moje

oczywiście.

Codziennie jestem zmuszona kłaniać

się niezliczonej ilości kabli, kabelków, pły−

tek, przeskakiwać przez coś piszczącego,

bzyczącego, migającego..., słuchać wielu

innych dźwięków nie z tej ziemi i podzi−

wiać wszystkie” udogodnienia” przy do−

mowych sprzętach.

Domyśla się Pan, jak miło jest mieć

brata zafascynowanego elektroniką przez

małe i duże E.

Piszę do Pana, między innymi dlatego,

że to Pan swoim pismem tak u nas na−

mieszał. Proszę więc teraz mi pomóc

i w stylu pedagoga skierować na łamach

pisma do wyżej wymienionego parę

właściwych słów. Zalecenia Pana Profe−

sora wyżej wymieniony zawsze wykonu−

je i czyta wszystko od deski do deski.

Ten młody elektronik nazywa się (...)

i w ogóle nie słucha starszej siostry.

Aby Pan Profesor potraktował ten nie−

co żartobliwy list poważnie (na co liczę)

podpisuję się pod nim wyraźnie

Wreszcie zbuntowany

królik doświadczalny

(tu było imię, nazwisko i adres)

Bałaganiarze i fascynaci

wszyscy przyznają się do winy). Coś

wiem na ten temat, bo sam byłem kie−

dyś mniej więcej takim fascynatem

techniki. Nie tylko zresztą elektroniki –

oprócz zainteresowań humanistycznych,

interesowałem się chemią, modelars−

twem morskim, astronomią, i bardzo po−

ważnie – fotografią. Nie miałem wpraw−

dzie starszej siostry, ale moja mama

mogłaby wam co nieco opowiedzieć

o ręcznikach, meblach, podłodze trwale

poplamionych chemikaliami

i o „porządku” jaki miałem w zbiorach

swoich elektronicznych skarbów.

Temat ten nie jest więc mi obcy.

Z kolei teraz mam dziesięcioletniego

syna i mam okazję poznać zagadnienie od

przeciwnej strony.

Teraz wracam do treści listu.

Najpierw skieruje te „parę właściwych

słów” do młodych fascynatów elektroni−

ki, a potem zwrócę się do rodziców i ro−

dzeństwa „wyżej wymienionych”.

Uwaga, zaczynam:

Drogi młody i bardzo młody Czytelniku

EdW! (Tak, to także do ciebie kieruję te

słowa!) Bardzo się cieszę, że interesujesz

się elektroniką. Sam wiem, ile radości da−

je własnoręczne wykonanie jakiegoś

(działającego) układu elektronicznego.

Jest to naprawdę piękne hobby. Być

może elektronika stanie się też w przy−

szłości twoją profesją i staniesz się cenio−

nym fachowcem w jednej z jej gałęzi.

Pozwól, że zwrócę ci uwagę na dwie

ważne sprawy, o których prawdopodob−

nie nie myślisz:

1. Nie dopuść, by twoje fascynujące hob−

by zatruwało życie innym

2. Zastanów się, czy twój obecny sposób

„uprawiania elektroniki” pomoże ci

w przyszłości, czy też raczej przeszkodzi

w dorosłym, także zawodowym, życiu.

„Potruję” ci teraz o zatruwaniu życia

innym. Jestem przekonany, że twoje oto−

czenie (rodzeństwo, rodzice i sąsiedzi)

z łatwością wybaczą ci żarty typu Pipek−

dręczyciel, czy nawet niezbyt praktyczne

„udoskonalenia” domowych sprzętów.

Byleby twoje żarty nie stały się groźne dla

zdrowia, albo też nieprzyzwoite, czy

w złym guście.

Jeśli chodzi o „udoskonalanie” fab−

rycznych wyrobów, to zalecam ci daleko

posuniętą ostrożność. Wiem z doświad−

czenia, że takie przeróbki często pogar−

szają funkcjonalność tych wyrobów,

a czasem wręcz są przyczyną wyrzucenia

ich na śmietnik. Dlatego zachęcam cię ra−

czej do budowania samodzielnych, nawet

prostych urządzeń, a nie do przeróbek

sprzętu fabrycznego. Bardzo istotną spra−

wą są tu także względy bezpieczeństwa

w urządzeniach, gdzie występuje napię−

cie sieci 220V – pisałem ci już o tym. Na

ten temat nigdy za dużo – życie masz tyl−

ko jedno!

O ile najbliższe otoczenie wybaczy ci

przeróbki i żarty (a za twoimi plecami bę−

dzie się wręcz nimi chwalić, jakiego to

mądrego ma syna lub brata), o tyle nie

ścierpi twojego ustawicznego bałaganu, ja−

ki wprowadzasz do domu. Ja wiem, że

utrzymanie ładu w twoich skarbach nie jest

wcale takie łatwe, zwłaszcza wtedy, gdy

rzeczywiście coś konstruujesz, a nie tylko

zbierasz części. Sam twierdzę, że często

mam w swojej pracowni „umiarkowany

porządek”, albo jak mawia jeden z moich

przyjaciół: „artystyczny nieład”.

Czy naprawdę nie umiesz zapanować

nad posiadanymi podzespołami i sprzę−

Dziękuję za list. Postaram się skiero−

wać do „wyżej wymienionego, parę

właściwych słów”. Ale sprawa jest szer−

sza i poważniejsza, niż wynika z tego krót−

kiego listu.

Celowo usunąłem z niego imiona i na−

zwisko, bo jestem przekonany, że takich

„winowajców” jest więcej (niech więc

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/97

Listy od Piotra

tem? Czy masz posegregowane podze−

społy? Czy zawsze wiesz, gdzie szukać da−

nego elementu, czy też za każdym razem

„przewracasz wszystko do góry nogami”

w poszukiwaniu jakiegoś drobiazgu?

Popraw się!

Umawiamy się, że poświęcisz (nawet

kilka dni) na zrobienie, nie tyle generalne−

go porządku, co wręcz rewolucyjnej sys−

tematyki swoich elektronicznych dóbr.

Zacznij od zastanowienia się: Czego

używam najczęściej? A jaki sprzęt lub

podzespoły potrzebne mi są tylko spora−

dycznie? Zastanów się, co mógłbyś spo−

kojnie wynieść do piwnicy czy garażu,

a co musisz koniecznie mieć pod ręką.

Jestem pewny, że sporą ilość gratów,

przepraszam – skarbów, będziesz mógł

usunąć z mieszkania. Przyniesiesz je tyl−

ko wtedy, gdy będą rzeczywiście po−

trzebne. Wynosząc je możesz sporządzić

ich listę i przechowywać gdzieś pod ręką.

Ale i tak pozostanie ci mnóstwo gra−

tów (skarbów) „absolutnie niezbęd−

nych”.

Dobrze! Teraz musisz odbyć męską

rozmowę w gronie rodzinnym. Uwa−

żaj! Twoja rodzina naprawdę ma prawo

do odrobiny porządku i musisz to uszano−

wać. Z drugiej strony ty też masz prawo

uprawiać swoje hobby. Ustalcie zakres

praw i obowiązków. Nawet jeśli jesteś

szczęśliwym użytkownikiem własnego

pokoju, nie zwalnia cię to z obowiązku

dbania, przynajmniej o jaki taki porządek.

Tym bardziej, jeśli korzystasz z pomiesz−

czeń, używanych także przez resztę ro−

dziny. Ja wiem, że często nie zdążysz do−

kończyć swojej pracy i chcesz zostawić

cały bałagan „tylko do jutra”. Potem oka−

zuje się, że „jutro” nie masz czasu, pó−

jdziesz do szkoły i cały ten kram zalega

w mieszkaniu cały tydzień, doprowadza−

jąc do rozpaczy resztę rodziny. Wcale im

się nie dziwię. Słyszałem o przypadkach,

że w końcu ktoś doprowadzony do osta−

teczności zgarniał cały taki dobytek do re−

klamówki i wyrzucał do kontenera na

śmieci (bardziej zapalczywi wyrzucają ca−

łość przez otwarte okno).

Nie miej pretensji, jeśli i ty będąc ta−

kim bałaganiarzem, zostawiającym „roz−

papraną” robotę na stole w kuchni, i jeśli

ktoś w końcu wyrzuci twoje skarby do

śmieci. Będzie to słuszna kara za twoje

niepoprawne bałaganiarstwo.

Masz więc przeprowadzić z rodziną

męską rozmowę i ustalić, co jest dopusz−

czane, a co nie. Na przykład ile czasu two−

je graty mogą zajmować stół kuchenny,

ewentualnie po ilu przypomnieniach rodzi−

na ma prawo wyrzucić całą zawartość sto−

łu do kosza. Upomnij się też o swoje pra−

wa. Niech rodzina przeznaczy dla ciebie

odpowiednią ilość miejsca na przechowy−

wanie rzeczy naprawdę niezbędnych.

Wcale nie musi to być trudnodostępne

miejsce na przykład gdzieś w pawlaczu.

Z powodzeniem może to być jedna z sza−

fek kuchennych, albo nawet fragment re−

gału w pokoju. Tak! W pokoju.

Jeśli potrafisz utrzymać porządek, to

nic nie stoi na przeszkodzie by był to ka−

wałek regału. Wszystko zależy od ciebie.

Znam delikwentów, którzy przechowują

swoje skarby w formie stosu. Stos robi

się z czasem coraz większy i w końcu ot−

worzenie drzwi szafki grozi wysypaniem

części stosu na zewnątrz. Nie bądź tak

prymitywny.

Są lepsze sposoby. Ja przed laty, gdy

nie miałem własnej pracowni, tylko wy−

korzystywałem kuchnię, miałem wydzie−

lony kącik z wieloma półkami i szuflada−

mi. Takie zorganizowanie doskonale po−

zwala utrzymać porządek i umożliwia

błyskawiczne, w ciągu pół minuty uprząt−

nięcie stanowiska pracy.

Zdradzę ci ten znakomity i sprawdzony

sposób.

Cała tajemnica tkwi we właściwym

zorganizowaniu palet (półek) i szuflad.

Na pewno potrzebna ci będzie szafka,

najlepiej o szerokości 60cm. Wyobraź so−

bie teraz trzy palety−półki, pasujące do tej

szafki. Na tych półkach−paletach umieś−

cisz najpotrzebniejsze narzędzia. Na jed−

nej z nich będziesz trzymał lutownicę,

szczypce, pincetę, itp. Będzie to twoja

główna paleta robocza. Jeśli zechcesz

montować układ, wyjmjesz po prostu pa−

letę−półkę z szafki, postawisz na stole

i do dzieła. Po skończonej pracy w ciągu

dziesięciu sekund wsuniesz do szafki pa−

letę razem ze wszystkim, co na niej się

znajduje i już po kłopocie.

Ta główna paleta będzie ci służyć do

lutowania, więc powinna mieć odpo−

wiednią powierzchnię – najlepiej, jeśli bę−

dzie to laminowana płyta wiórowa. Lami−

nowana, odporna powierzchnia pokaże

swoje zalety podczas jej okresowego

czyszczenia i mycia. Nie uszkodzisz jej

też zbyt prędko gorącą lutownicą czy od−

pryskami cyny. Mając taką paletę, nie

musisz się już bać, że uszkodzisz po−

wierzchnię stołu, nie musisz więc uży−

wać gazet w formie podkładki.

Ale wiadomo, że jedna taka paleta to

za mało. Ja miałem trzy takie palety – na

pozostałych mogłem przechowywać do−

datkowy sprzęt: miernik, zasilacz, ewen−

tualnie niektóre podzespoły.

Zrozum ideę: wyciągasz trzy palety

z szafki na stół i pracujesz – potem błys−

kawicznie chowasz je wraz z zawartością

do szafki i... nikt nie ma do ciebie preten−

sji. A jeśli na paletach będziesz miał tro−

chę bałaganu, to już twoja sprawa.

Teraz kolej na podzespoły. Stanowczo

odradzam ci magazyn w postaci bezład−

nego stosu. W handlu (także w ofercie

AVT – patrz katalog 2 Urządzenia i akce−

soria) dostępne są dziś bardzo porządne

magazynki szufladkowe z wieloma szuf−

ladkami. Jeśli nie masz takich szafek, roz−

waż możliwość ich kupna. Może to jest

dobra okazja, by wytargować dodatkowy

fundusz od rodziców?

Nawet jeśli z jakiegoś względu nie

masz tego typu szafek, dlaczego nie wy−

korzystasz starego jak świat sposobu –

pudełek po zapałkach lub innych małych

pudełek? Nie zapomnij o opisaniu każde−

go pudełka.

I tu przechodzimy do szuflad. Oprócz

trzech palet powinieneś mieć także dwie

lub trzy płaskie szuflady na podzespoły.

Do takiej płaskiej szuflady możesz włożyć

pudełeczka z poszczególnymi rodzajami

podzespołów. Nie radzę ci natomiast

przechowywać elementów bez pudełek,

w przegródkach szuflady. Próbowałem

tej metody – jest zła: m.in. ze względu na

kurz oraz na możliwość wysypania i po−

mieszania podzespołów przy przenosze−

niu z szafki na stół.

Niech więc porządne magazynki szuf−

ladkowe albo szuflady z pudełkami staną

się stałym magazynem wszystkich mniej−

szych podzespołów (na transformatory,

obudowy, głośniki, niedokończone układy

musisz znaleźć oddzielne miejsce).

Wspomniane palety−półki albo wygos−

podarujesz z istniejących półek szafki, al−

bo lepiej zamów płytę laminowaną o od−

powiednich wymiarach w sklepie z takimi

materiałami.

Jeśli zdecydujesz się na szuflady, za−

pewne przyjdzie ci wykonać je we włas−

nym zakresie – nie powinny to być typo−

we głębokie szuflady meblowe, ale raczej

płytkie szuflady o wysokości kilku centy−

metrów i na tyle krótkie, by można je cał−

kowicie schować do szafki, zamykając

drzwiczki. Ponieważ palety i szuflady „w

stanie spoczynku” umieszczone będą

w szafce – tę szafkę trzeba będzie zapew−

ne trochę wewnątrz przebudować i dopa−

sować odległości, a właściwie wysokość

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/97

Listy od Piotra

pomiędzy kolejnymi szufladami (kilka cm)

i palet (około 15cm). Zapewne nie będzie

to dla ciebie większym problemem, bo

sprowadzi się do umocowania kilku liste−

wek na wewnętrznych ściankach szafki.

Na jednej z wcześniej wspomnianych

palet możesz też trzymać pojemnik na wy−

luty i elementy z odzysku. Wiem z do−

świadczenia, że w trakcie pracy nie bę−

dziesz miał cierpliwości, by odłożyć niepo−

trzebny w danej chwili podzespół na miej−

sce. Żeby nie zginąć w masie elementów,

odkładaj chwilowo niepotrzebne podze−

społy do jednego większego pojemnika,

i co jakiś czas opróżnij go, segregując jego

zawartość do właściwych pudełek w ma−

gazynie podzespołów. Metoda ze zbior−

czym pojemnikiem na nieużywane chwilo−

wo elementy jest bardzo dobra – koniecz−

nie postaraj się więc o odpowiednio trwa−

łe, najlepiej niezbyt wysokie pudełko o po−

jemności 0,5...1 litra. Inny pojemnik prze−

znacz na śmieci i elementy uszkodzone.

Opisanym sposobem z łatwością za−

panujesz nad bałaganem i potrafisz

uprzątnąć całe stanowisko pracy w ciągu

kilkudziesięciu sekund.

A co najmniej raz na rok zrobisz gene−

ralny remanent i porządek, przejrzysz

podzespoły, wyczyścisz i umyjesz palety

i szuflady, wreszcie wyrzucisz elementy

zdecydowanie niepotrzebne.

Taki system na pewno znajdzie uzna−

nie twojej rodziny.

Ale lutowanie to nie wszystko. Jeśli

samodzielnie wykonujesz płytki, to praw−

dopodobnie malowanie, ewentualnie na−

wet wiercenie będziesz mógł wykonać

na palecie położonej na stole w kuchni.

Gorzej z trawieniem. Nie zdziwię się, jeś−

li rodzina zażąda, byś samo trawienie

przeprowadzał poza mieszkaniem,

w piwnicy, garażu, lub na dworze. Na−

prawdę, tak będzie lepiej!

I jeszcze jedna ważna sprawa. W mo−

jej młodości mama nigdy nie wyrzuciła do

śmieci jakiegokolwiek „dziwnego druci−

ka” znalezionego na podłodze. Zawsze

pokazywała mi to i pytała, czy to jest do

wyrzucenia.

Ale to nie jest dobra praktyka. Dziś jes−

tem zdecydowanym zwolennikiem zasa−

dy „co na podłodze – wędruje do kosza”.

Powiem więcej – zachęcam, by osoba

mająca akurat w domu dyżur sprzątania,

bez zmrużenia oka wyrzucała do kosza

twoje „skarby”, które pozostawiłeś na

podłodze!

Może uznasz to za zasadę zbyt rady−

kalną, ale wierz mi – przyda ci się to

w przyszłości.

I tym samym przechodzę do wpływu

naszego wspólnego hobby na twoją przy−

szłość.

Przyzwyczajenie do porządku napraw−

dę zaprocentuje w przyszłości. Przeczytaj

też, co na ten temat piszę przy okazji roz−

wiązania bieżącego zadania ze Szkoły

Konstruktorów.

Nie tylko o systematyczność i porzą−

dek tu chodzi.

Może w tej chwili nie myślisz poważnie

o swojej przyszłości, bo po uszy pogrąży−

łeś się w elektronice i zaplątałeś w te

wszystkie druciki. Ja wiem, jak to wciąga!

Tak samo niektórych wciąga dziś Internet,

czy w ogóle technika komputerowa.

Kolego! Nie daj się zwariować!

Elektronika, komputer, czy Internet to

jeszcze nie wszystko. Ty masz wyrosnąć

na normalnego, zrównoważonego czło−

wieka, a nie na dziwaka z rozbieganymi

oczami, który nie potrafi o niczym mówić,

tylko bełkocze wciąż o tych swoich tanta−

lach, MOSFETach, procesorach jedno−

układowych, przetwornicach impulso−

wych, i tym podobnych.

Wstydziłbym się za ciebie, jeślibyś był

takim elektronicznym maniakiem, nie wi−

dzącym świata spoza oparów lutownicy!

Twój rozwój musi być harmonijny. Po−

myśl o sporcie – w jakiejś jego dziedzinie

też powinieneś przejawić aktywność (dla

mnie był to rower).

Wiem, że fascynacja elektroniką tro−

chę przeszkadza ci się uczyć niektórych

przedmiotów. Uważaj! Robisz błąd.

Wcale nie jest powiedziane, że zosta−

niesz zawodowym elektronikiem. Rynek

pracy dla elektroników wcale nie jest taki

szeroki, jak na to wygląda. Co będzie, jeś−

li będziesz musiał podjąć inną pracę?

Nie chodzi mi tylko o umiejętności fa−

chowe. Współczesny elektronik powi−

nien być światłym człowiekiem, który ma

znaczna wiedzę ogólną. Jest to równie

potrzebne w życiu jak szczegółowa wie−

dza fachowa w swoim zawodzie.

Dlatego będę się za ciebie wstydził,

gdy nie będziesz wiedział jak nazywał

się koń Aleksandra Macedońskiego,

w jakim kraju znajdują się wały Hadria−

na, czyim synem był Kazimierz Wielki,

kto pierwszy zdobył biegun południowy,

co to jest Surinam, co to jest DNA, kim

był Mozart, w jakim mieście można usły−

szeć Big Bena?

Zwracam ci też szczególną uwagę na

język angielski. Bez jego, choćby po−

wierzchownej znajomości – nie będziesz

dobrym elektronikiem. Nie ma mowy!

Cała współczesna literatura jest po an−

gielsku i bez dostępu do niej będziesz za−

wsze odcięty od nowości i bieżących

osiągnięć.

Sprawie nauki angielskiego poświęcę

może jeden z moich dalszych listów, bo

powszechne są fałszywe wyobrażenia

o trudności opanowania go w zakresie

potrzebnym do skorzystania z literatury

elektronicznej.

Ale to już temat z innej bajki.

Cóż, tyle życzliwych rad mam dla cie−

bie na dzisiaj. Czy z nich skorzystasz, to

już twoje sprawa.

W tym miiejjscu chciiałłbym zwróciić siię

do rodziiców i rodzeństwa naszych młło−

dych ellektroniików:

Przede wszystkim okażcie jak najdalej

posuniętą wyrozumiałość dla „wy−

nalazków”, nawet tych zupełnie nieprzy−

datnych i nietrwałych, płodzonych przez

waszego młodego konstruktora.

Nie pozwalajcie natomiast na niepo−

trzebną „modernizację” fabrycznego,

drogiego sprzętu.

Konsekwentnie egzekwujcie ustalenia

dotyczące porządku i sprzątania po sobie.

Zwróćcie baczną uwagę na względy

bezpieczeństwa – czy wasz wynalazca

przypadkiem nie pozostaje sam podczas

eksperymentów z urządzeniami zasilany−

mi napięciem sieci 220V. Może się to

skończyć tragedią!

Gdy naprawdę macie już dość różnych

wynalazków domorosłego elektronika, któ−

re wam uprzykrzają życie, pohamujcie tro−

chę swoje emocje, i później na spokojnie,

gdy delikwent ochłonie po swoim sukce−

sie, spróbujcie go naprowadzić na inny tok

rozumowania i wskazać, jak jego poczyna−

nia i wynalazki widzi jego otoczenie.

Miejcie przy tym na względzie, że le−

piej, gdy młody człowiek interesuje się

elektroniką, niż miałby włóczyć się

w wątpliwym towarzystwie całymi dnia−

mi poza domem.

Na koniec mam prośbę do rodziców

i rodzeństwa zapalonych młodych elektro−

ników, w tym do Autorki cytowanego na

wstępie listu. Napiszcie, czy wasz wyna−

lazca zrealizował coś z podanych tu rad.

A tak w ogóle to bądźcie dumni z sukce−

sów waszego konstruktora i nie zapomnijcie

od czasu do czasu mu o tym powiedzieć.

Tyle dziś. Pozdrawiam zarówno

wszystkich zachwyconych, jak i tych

udręczonych elektroniką!

Piiotr Góreckii

grafiika: Małłgorzata Zackiiewiicz

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/97

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: