Mojżesz przewraca się w grobie - 2008.pdf

(113 KB) Pobierz
98711360 UNPDF
Maturzyści!Wponiedziałekwydrukowaliśmyspecjalnyraportopunktachnastudiaile
trzebaichzdobyć,abydostaćsięnawymarzonykierunek.Znajdzieciegonastronie
Gazeta.pl/edukacja.Oddziśdosobotydrukujemyprzykładowearkuszematuralnedla
poziomupodstawowego.Napoczątekjęzykpolski.Jutroangielskiiniemiecki
Maturazpolskiego
przykładowytestdlapoziomupodstawowego
Czas170min
CzęśćI.Rozumienieczytanegotekstu
PrzeczytajuwaŜnietekst,anastępniewykonajpolecenia.Odpowiadajtylkonapodstawie
tekstuitylkowłasnymisłowami,chybaŜepoleceniewymagacytowania.Udzielajtylu
odpowiedzi,oilejesteśproszony.
MojŜeszprzewracasięwgrobie
AleksandraKrawczyk
1.Wkwietniunastołecznychbillboardachpojawiłysięhasła:„Niezabijaj”,„Niewkręcaj
bliźniego”, „Nie donoś”. Po jakimś czasie do tych haseł dołączyły mniej wyrafinowane
slogany: „Nie zabijaj... dechami, tylko kup panele za 19,99 zł/m2”, „Nie donoś… tylko
kup przyczepkę”, „Niebujaj…tylko kup huśtawkę”. Sprawa stałasięjasna. Toreklamy
marketupt.„10przykazańdladomuna10.urodzinyPraktikera”.
2. Nieco wcześniej archidiecezja warszawska ogłosiła konkurs na cykl plakatów
promujących 10 przykazań. Wybrano ascetyczny projekt Janusza Płachny, który na
plakacie umieścił treść przykazania z krótkim komentarzem. Billboardy zawisły na
warszawskich ulicach po Wielkanocy i od razu wzbudziły zamieszanie, zwłaszcza w
zestawieniu
z
„przykazaniową”
kampanią
Praktikera.
3. Dekalog (z gr. dekalogos – „dziesięć słów”) jest zbiorem najwaŜniejszych nakazów
moralnych, obowiązujących najpierw wyznawców judaizmu, potem teŜ chrześcijan, dla
którychstałsiępodstawowymkanonemwiary.OdstępstwoodprzykazańtogrzechcięŜki,
za który trzeba odpokutować. Na dowód, Ŝe nakazy są wieczne i nienaruszalne, zostały
wyryteprzezsamegoJahwenakamiennychtablicachiprzekazaneMojŜeszowinagórze
Synaj. Potem zamknięto je w Arce Przymierza, która miała zachować je dla następnych
pokoleń. Dzięki temu sama Arka stała się jedynym dozwolonym, fizycznym obiektem
kultuwjudaizmie.
4. Dziś te najświętsze przykazania trafiają na billboardy. Ich wykoślawione wersje
rozsyłane są w Ŝartobliwych emailach, powielane na stronach internetowych,
wykorzystywanewreklamach.ZagubiliśmysięjuŜkompletniewtym,cowaŜne.
5.Kampaniamarketubudowlanegotoniepierwszypomysłkomercyjnegowykorzystania
formy dekalogu. W 2005 roku w Polsce pojawiły się plakaty firmowane przez władze
lokalne,StraŜPoŜarnąiLasyPaństwowe,zhasłem:„STOP!Niewypalaj–niezabijaj!”.
Chodziło o nagłośnienie niebezpieczeństwa płynącego z wypalania traw. Cel był więc
zboŜny,aleczyniestrzelanozarmatydokomara?
6. Jeśli intencje twórców tej akcji jakoś usprawiedliwiają formę, to„przykazania”
rozsyłane przez Internet są juŜ czystą profanacją. A to „10 przykazań szczęśliwego
człowieka”, a to „10 przykazań – jak wychować rasowych chuliganów”. Rady typu
„Kochaj swe łóŜko jak siebie samego” czy „Co masz zrobić dziś, zrób pojutrze” weszły
juŜ na stałe do języka potocznego. Pewną oryginalnością wykazali się twórcy
„10 przykazań nastolatka”... głównie dzięki podtekstom, np.: „Nie będziesz podbierać
pieniędzyrodzicom(wszyscywiedzą,Ŝebabciamaichznaczniewięcej)”.
7. W Sieci krąŜą teŜ powaŜniejsze zalecenia, np. „10 przykazań dla rodziców", które
zawierają wcale niegłupie rady: „1. Spokój: niezaleŜnie od tego, co zrobi dziecko, nie
pozwól mu się wyprowadzić z równowagi”. W ten nurt wpisuje się wydana niedawno
ksiąŜka Urszuli Nuber „10 przykazań dla silnych kobiet”. Przez recenzentów nazywana
„małym dekalogiem” dla kobiet sukcesu, w istocie jest poradnikiem asertywności.
8. „Zapomnijmy o frytkach, zawiesistych sosach i polewaniu ziemniaków tłuszczem” –
radzą autorzy artykułu „Przykazania dla łakomczuchów” w portalu Interia.pl. Słowa
„przykazanie”i„porada”zdająsięmiećtutajtakiesamoznaczenie.
9. Klasę samą w sobie stanowią „przykazaniabranŜowe” typu:„Pamiętaj, Ŝe pierwszym
przykazaniem marketingowców jest: nasz klient – nasz pan” czy „Przykazanie PRowca
to: nie iść na wojnę z mediami”. Powstały teŜ „Przykazania dla dobrego nauczyciela
matematyki” („Staraj się czytać w twarzach uczniów, dostrzegać ich oczekiwania
i trudności”), „Przykazania Google’a” („Skup się na uŜytkowniku. Wszystko inne
przyjdzie samo”) czy „10 przykazań SEO”, czyli główne zasady marketingu
internetowego w wyszukiwarkach. Czy naprawdę zbiór porad dla twórców stron WWW
zasługujenamianoDziesięciuPrzykazań?Naszczęście,opróczkulturyniskiej,
masowej, mamy jeszcze nurt kultury wyŜszej, która przykazania traktuje tak, jak na to
zasługują.
10.„Dekalog”KrzysztofaKieślowskiegotocykl10filmównakręconychwjednymtylko
1988roku.
11. W pierwszej części bohater, przekonany o swojej nieomylności naukowiec, oblicza
komputerowo grubość pokrywy lodowej na jeziorku, która wydaje się wystarczająco
gruba na ślizgawkę dla dzieci. Hierarchia wartości naukowca załamuje się jednak wraz
z lodem, pod który wpada grupa młodych łyŜwiarzy... To komentarz Kieślowskiego
doprzykazania:„Niebędzieszmiałbogówcudzychprzedemną”.
12. Za jedną z najlepszych części cyklu uchodzi „Dekalog V”, szczegółowa anatomia
morderstwa i motywów jego sprawcy, przejmująca ilustracja do przykazania
„Nie zabijaj”. KaŜdy z dziesięciu filmów opowiada jakąś historię, wplatając posągowe
przykazania w zwykłe Ŝycie późnego PRLu. „Te nakazy istnieją kilka tysięcy lat, nikt
nigdyniespierałsięznimi,ajednocześniecodziennie,odtysięcylat,wszyscyłamiemyte
przykazania”–komentowałswojemotywyreŜyserfilmu.
13. Filozof Leszek Kołakowski w miejsce 10 Przykazań przedstawił 17 własnych
( sformułował je Jacek śakowski). Kołakowski odwraca się w nich plecami do tego
wszystkiego, co uwaŜamy za synonim sukcesu: młodości, atrakcyjności
i bezkompromisowości. Jego przykazania zaczynają się od stwierdzenia: ,,Po pierwsze:
przyjaciele.Apozatym:chciećniezbytwiele”.
14. Własne 12 przykazań, znanych jako ,,Kodeks Miłości”, sformułował takŜe wybitny
filozof włoskiego renesansu Giovanni Pico della Mirandola. Opierał się on głównie
naneoplatońskimprzekonaniu,Ŝemiłośćstanowigłównąsiłęwewszechświecie,dlatego
naleŜyjejsięcałkowiciepoddać,aukochanąosobęotoczyćuwielbieniem,wręczkultem:
,,Kochaćjednątylkoosobęinigdyniezdradzać”.
15. Dekalog to uniwersalny sposób na przekazanie tego, co uwaŜamy za waŜne. Jednak
jakkaŜdaformułarównieŜita,przesadnieeksploatowana,moŜesięzuŜyć.
Focus,sierpień2007
ZADANIADOTEKSTU
1.Jakąfunkcjępełniąwtekścieak.1i2?01pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
2.CzemusłuŜyprzywołaniedefinicjiigenezyDekalogu?02pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
3.Jakątezę,dotyczącąDekalogu,stawiaA.Krawczykwak.4?01pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
4.Czymuzasadniszujęciewcudzysłówsłowa„przykazania”wak.6?01pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
5.Wyjaśnijpojęcia:02pkt
komercyjny……………………………………………………………………………
profanacja……………………………………………………………………………...
asertywny……………………………………………………………………………
uniwersalny………………………………………………………………………….
6.Wypiszzak.59czteryprzykładydziałańpotwierdzającychopinięautorki,Ŝe„Dekalog
nieoparłsiękulturzemasowej”.01pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………...
7.Wyjaśnijsensostatniegozdaniaak.9,wykorzystującak.1012.0lub
2pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………...
8.JakieznaczeniedlarozwaŜańautorkimaprzywołanie„Dekalogu”K.Kieślowskiego?
01pkt
a)ilustrujetezęzawartąwak.9
b)jestantyteząwcześniejszychrozwaŜań
c)uatrakcyjniawypowiedź
d)wprowadzanowąmyśl
9.JakrozumieszkomentarzK.KieślowskiegodoIprzykazania(ak.1011)?0lub
2pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
10.ArtykułA.Krawczykazaliczasiędotekstów:01pkt
a)popularnonaukowych
b)naukowych
c)publicystycznych
d)socjologicznych
11.ZacytujzdaniekluczowedlarozwaŜańKieślowskiegoo„Dekalogu”.01pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
12.Podajsynonimydosłowa„przykazanie”.01pkt
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
13.Wtytuleartykułu„MojŜeszprzewracasięwgrobie”A.Krawczykwykorzystał:01pkt
a)peryfrazę
b)hiperbolę
c)frazeologizm
d)metaforę
14.Uzasadnij,ŜeDekalogjestźródłeminspiracji.Odpowiedznapodstawieak.1014.01pkt
Zgłoś jeśli naruszono regulamin