1. Teoretyczne ujęcie samokształcenia.
1.1 Definicje samokształcenia
1.2 Cele i zadania samokształcenia
1.3 Organizacja pracy samokształcenia
1.4 Metody, zasady i techniki samokształcenia (wykłady, ćwiczenia, książki, czasopisma, telewizja, Internet, dyskusja, film, teatr, muzeum, praca zawodowa).
2. Pamięć.
2.1 Rodzaje pamięci ( sensoryczna, robocza, długotrwała).
2.2 Rola pamięci w samokształceniu.
2.3 Pojęcie i przebieg procesu uczenia się.
2.4 Istota i elementy procesu uczenia się.
2.5 Rodzaje uczenia się.
3. Warsztat efektywnej nauki.
3.1 Gromadzenie informacji (umiejętność słuchania, obserwacji, sprawnego czytania).
3.2 Opracowanie informacji (zasady, techniki twórczego myślenia, mapy myśli).
3.3 Metody samodzielnego uczenia się : dyskusja, doskonalenie czytania, uczenie z podręcznika, wykład, obserwacja, notowanie efektywne).
4. Warunki skutecznego samokształcenia.
4.1 Planowanie pracy samokształcenia.
4.2 Krytycyzm i umiejętność poprawnego rozumowania.
4.3 Umiejętność obserwacji, rzetelność, wytrwałość.
4.4 Samokontrola i samo nauka.
4.5 Trudności i błędy w samokształceniu.
5. Ergonomia samokształcenia.
5.1 Miejsce do pracy samokształcenia.
5.2 Przyczyny i zapobieganie zmęczeniu.
5.3 Wypoczynek – znaczenie snu
5.4 Racjonalne odżywianie.
5.5 Rozkład dnia pracy.
5.6 Samoocena znajomości i stosowana zasad higieny uczenia się i rekreacji.
1.1 Definicje samokształcenia.
ANDRAGOGIKA – nazywa się pedagogiką, zajmującą się problemami kształcenia, samokształcenia i wychowania młodzieży.
SAMOKSZTAŁCENIE – świadome, celowe i poddane własnej kontroli zdobywanie i modernizowanie kwalifikacji ogólnych i zawodowych.
SAMOKSZTAŁCENIE wg. J. PÓŁTURZYCKIEJ :
- proces kształcenia realizowany przez człowieka indywidualnie,
- ktoś sam się kształci, sam dobiera zakres treści kształcenia, metody, pomocy naukowych, podręczników,
- ktoś sam się uczy, sam się kontroluje,
- przyswajanie sobie wiedzy- samouctwo, samowychowani.
DEF. SOCJOLOGICZNE
- dobrowolne staranie aby własną osobę upodobnić do pewnego wzoru,
- samodzielne, poddane autokontroli urabianie się osobnika w celu osiągnięcia mniej więcej jasno określonego wzoru osobowości,
- zdobywanie wyrobienia umysłowego, a więc starania o zdolności obserwacji, myślenia oraz praca nad własnym charakterem.
OKREŚLENIE SAMOKSZTAŁCENIA
- podejmowane czynności samokształcenia wypływają z woli jednostki i są przez nią uświadomione
- cel i zakres treści samokształceniowych ustala się samodzielnie
- samodzielnie wyznaczamy czas oraz dobieramy podręczniki, pomoce naukowe, metody pracy, samokontrole i samoocenę
- wpływy z zewnątrz odgrywają rolę pomocy, które mogą, ale nie muszą być uwzględniane prowadzącego samokształcenie
WARUNKI SAMOKSZTAŁCENIA
- samodzielność ( samokształcący sam planuje swe działanie, dobiera formy, metody, kontroluje się, ocenia rezultaty),
- świadome dążenie do realizacji określonych celów ( dynamizacja, systematyczny rozwój celów w trakcie ich realizacji),
- rozwinięta potrzeba permanentnego doskonalenia własnej osobowości.
ZE WZGLĘDU NA PRZEBIEG I SPOSÓB REALIZACJI SAMOKSZTAŁCENIE MOŻE BYĆ :
a) Swobodne( zainteresowany sam wytycza cele swojej pracy i sposób ich realizacji oraz sam kontroluje uzyskane wyniki)
b) Zorganizowane (kierowane ), w którym program, sposób pracy podlega kontroli zewnętrznej, np. kształcenie kursowe,
Samokształcenie ze względu na podobne treści, strukturę i kształt organizacyjny utożsamiane jest z pojęciem : „nauka własna”, używane w następujących znaczeniach :
- ze względu na kryterium miejsca i czasu, samokształcenie się studentów w danym miejscu i czasie,
- nauka własna ze względu na charakter i cel wykonywanej pracy, to zespół czynności związanych z samodzielnym uczeniem się, organizowanym w czasie pozalekcyjnym, w celu realizacji treści kształcenia
SAMODZIELNA PRACA MA 3 ZASADNICZE ELEMENTY:
- koncepcja i wykonanie są świadome,
- przebieg i kontrola nad nią są kierowane i wykonane w sposób świadomy,
- jest wykonywane bez pomocy innych osób.
SAMODZIELNOŚĆ UCZĄCEGO SIĘ PODZIELIĆ MOŻNA NA:
- s. w działaniu, myśleniu( mamy 3 postacie myślenia: niesamodzielne, samodzielne, twórcze),
MYŚLENIE NIESAMODZIELNE- realizowanie takich zadań myślowych, przy których wystarcza odtworzenie myśli będących rezultatem poznawania, rozumienia i przypomnienia sobie cudzych myśli lub własnych
MYŚLENIE SAMODZIELNE- gdy potrafimy sami postawić przed sobą nowy problem, rozwiązać go racjonalnie, sprawdzić odpowiednio wartość tego rozwiązania
TWÓRCZE MYŚLENIE- samodzielne, przypadek samodzielności w myśleniu, który doprowadza do wykrycia nowych i cennych twierdzeń.
WARUNKI SAMODZIELNEJ PRACY STUDENTA
- jest on świadomy celu do którego zmierza ucząc się,
- zna i umie praktycznie zastosować właściwe metody i środki prowadzące go do osiągnięcia postawionego sobie celu
- jeżeli sam potrafi dokonać sprawdzenia poprawności wyników wykonanego zadania
1.2 CELE I ZADANIA SAMOKSZTAŁCENIA:
-stałe dążenie do rozwijania, doskonalenia i wzbogacania osobowości-należyte przygotowanie do zawodu, do wykonywania pracy, obowiązków zawodowych, podnoszenie swych kwalifikacji-aktywny udział w dorobku kultury narodowej -kierowanie rozwojem własnej indywidualności (stawianie przed sobą jakiś celów i osiągnięć)2 komponenty samokształcenia: kształcenie i samodzielność.
1.4
A) ZASADY SAMOKSZTAŁCENIA:
1. Zasada motywacji i planowania
2. Zasada funkcjonalności miejsca i środków samokształcenia
3. Zasada higieny i rekreacji
4. Zasada rytmiczności i terminowości
5. Zasada odpowiedzialności i dyscypliny
6. Zasada oszczędności i wydajności
7. Zasada wytrwałości i zaufania
8. Zasada aktywności i samodzielności
9. Zasada wszechstronności i trwałości
10. Zasada współdziałania z innymi
11. Zasada samokontroli i samooceny
12. Zasada racjonalności
B )METODY I TECHNIKI SAMOKSZTAŁCENIA :
1. Racjonalne i szybkie czytanie
2. Wykłady
3. Ćwiczenia
4. Książki
5. Czasopisma
6. Internet
7. Telewizja
8. Dyskusja
9. Film
10. Teatr
11. Muzyka
12. Praca zawodowa
13. Efektywne słuchanie
2. PAMIĘĆ
2.1 RODZAJE PAMIĘCI:
a) PAMIĘĆ SENSORYCZNA-przechowuje przez krótki czas dane, będące wierną reprodukcją danego bodźca(wzrok, słuch).
b) PAMIĘĆ ROBOCZA- jest częścią pamięci krótkotrwałej,biernie przechowuje informacje, przetwarza, nadzoruje informacje.
c) PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA- jest rodzajem magazynu, w którym przechowywane są te informacje, które wcześniej wpłynęły do pamięci krótkotrwałej. Aby przypomnieć sobie coś, co jest przechowywane w zasobach pamięci długotrwałej, trzeba to najpierw przenieść do pamięci krótkotrwałej.
Uczenie się byłoby jednak niemożliwe bez istnienia bardzo złożonego procesu jakim jest pamięć. Jest ona zdolnością mózgu do przechowywania informacji w postaci tzw. śladów pamięciowych, oraz wydobywania ich i wykorzystywania kiedy są potrzebne.
Uczenie się to proces zachodzący w układzie nerwowym, prowadzący do zmian w zachowaniu pod wpływem doświadczeń nabytych w ciągu życia. Najbardziej rozwiniętą formą uczenia się jest wykorzystywanie nabytych doświadczeń do rozwiązywania nowych problemów. Przejawem takiego uczenia jest np. wykorzystywanie narzędzi do wykonywania różnych skomplikowanych zadań.Proces ten składa się z 3 etapów.ETAP 1Zapamiętywanie (odebranie informacji i zapisanie w postaci sladu pameciowego)ETAP 2Pamiętanie (przechowywanie śladu pamięciowego)ETAP 3Przypominanie (odtwarzanie śladu pamięciowego)Jest tez proces zapominania. Występuje on ponieważ ślady pamięciowe ulęgają po pewnym czasie zatarciu.
2.4 Istota i elementy procesu uczenia się:
1) poznawanie faktów,2) uogólnianie nowego materiału,3) utrwalanie,4) kształcenie umiejętności i nawyków,5) wiązanie teorii z praktyką,6) kontrola i ocena wyników nauczania
2) LUB
1. Motywacja lub oczekiwanie.
2. Zrozumienie – podmiot dostrzega materiał o odróżnia go od innych bodźców zwracających jego uwagę.
3. Poznanie – podmiot koduje wiedzę.
4. Przechowanie – podmiot przechowuje wiedzą w pamięci krótko i długotrwałej.
5. Przypomnienie – podmiot odzyskuje materiał z pamięci.
6. Generalizacja – materiał jest przenoszony na nowe sytuacje, a więc pozwala podmiotowi rozwinąć strategie postępowania z nimi.
7. Działanie – te strategie są wykorzystane w praktyce.
8. Sprzężenie zwrotne – podmiot uzyskuje wiedzę na podstawie rezultatów
2.5 Rodzaje uczenia się:
- uczenie się umyślne, ukierunkowane na zdobycie wiedzy, umiejętności, sprawności itp.,- uczenie się mimowolne (uboczne), nie zamierzone.Zależnie od przyjętych sposobów i technik wyróżnia się:- uczenie się pamięciowe (mechaniczne) metodą biernego powtarzania,-uczenie się przez zrozumienie (wgląd), wniknięcie w istotę zagadnienia, sens opanowywanego materiału,-uczenie się sensoryczne (spostrzeżeniowe, percepcyjne), polegające na wytwarzaniu się odruchów warunkowych pod wpływem wzmacniania określonych doświadczeń,-uczenie się metodą prób i błędów (porażek i sukcesów), występujące najczęściej u dzieci i zwierząt oraz w sytuacjach, gdy brak jest wskazówek, jak rozwiązać zadanie przejawia się w szukaniu, próbowaniu i eliminowaniu czynności zbędnych, ćwiczeniu się w czynnościach skutecznych, prowadzących do celu,- uczenie się przez naśladownictwo, czyli intencjonalne wykonywanie przez osobę uczącą się czynności, które przedtem wykonywał ktoś inny,-uczenie się przez działanie, tzn. wykorzystywanie opanowanej wiedzy do rozwiązywania zadań praktycznych,-uczenie się przez przeżywanie, co oznacza kształtowanie stosunku do określonych wartości moralnych, społecznych, estetycznych i innych. Efekty uczenia się zależą od właściwości psychofizycznych ucznia, przede wszystkim od zdolności zapamiętywania oraz od koncentracji i trwałości uwagi. Od sytuacji uczenia się (struktura i rodzaj przyswajanych treści, lokal i jego urządzenie, stan organizmu uczącego się itp.).
3.1 Gromadzenie informacji odbywa się poprzez :
a) umiejętne słuchanie,
b) obserwację,
c)sprawne czytanie.
a) zasady twórczego myślenia :
1. Zasada różnorodności oznacza, że należy zawsze szukać jak największej liczby rozwiązań, niezależnie od ich jakości. Im więcej, tym lepiej”
2. Zasad odroczonego wartościowania to powstrzymanie się od oceniania, które jest jedną z najważniejszych przeszkód w myśleniu twórczym.
3. Zasada racjonalnej irracjonalności polega na umiejętnym korzystaniu z emocji i intuicji w fazie wymyślania rozwiązania, rozum staje się przydatny dopiero w momencie oceniania.
4. Zasada kompetentnej niekompetencji oznacza, że każdy może rozwiązać problem nawet z dziedziny , na której się nie zna, jeśli tylko może liczyć na pomoc eksperta.
5. Zasada zabawy. Jeśli zadanie ma być przyjemne nie może być nudne. Jeśli zadanie jest ciekawe, to łatwiej jest znaleźć rozwiązanie problemu.
6. Zasada aktualności. „Liczy się tylko to, co tu i teraz”. Należy zapomnieć o otaczającej rzeczywistości i skoncentrować się na problemie.
7. Tolerancja wieloznaczności, która polega na umiejętności spoglądania na różne strony problemu
8. Elastyczność i wyobraźnia. Zdolność przenoszenia rozwiązań pomiędzy niezwiązanymi ze sobą dziedzinami
b)techniki twórczego myślenia:
- burza mózgów (stanowi niekonwencjonalny sposób zespołowego poszukiwania nowych pomysłów dotyczących metod rozwiązywania problemów.
- syntetyka (łączenie się odrębnych elementów, pozornie nie mających związku. Ideą przewodnią syntetyki jest poszukiwanie nowych, niekonwencjonalnych rozwiązań problemów. Metoda ta daje dobre wyniki w przypadkach bardzo trudnych, złożonych i ugruntowanych przez psychikę).
- morfologia(polega na pierwotnym podziale funkcji systemu na
funkcje cząstkowe, do których stosujemy podejście innowacyjne, a następnie dokonujemy
syntezy i kombinacji rozwiązań).
c)mapy myśli- ...
aguusia_m20