Zaklęty dwór_ Walery Łoziński.pdf

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

Niniejsza książka została udostępniona do nieodpłatnej publikacji na stronie www.expressivo.info

WALERY ŁOZIŃSKI

ZAKLĘTY DWÓR

CZĘŚĆ PIERWSZA

J a n o w i Z a c h a r i a s i e w i c z o w i c z o w i 1

w upominek przyjaźni i szacunku powieść

tę poświęca

AUTOR

1 J a n Z a c h a r i a s i e w i c z (1825–1906) – dziennikarz i pisarz lwowski, autor powieści z życia współ-

czesnej Galicji, pomagał Łozińskiemu w zwalczaniu przeszkód stawianych przez cenzurę austriacką.

ORGANIŚCINA

Największy człowiek naszego wieku utyskiwał w pewnych chwilach, że nie jest swym

własnym wnukiem 2 , nas, biednych powieściopisarzy, wcale przeciwne trapi zachcenie, my

znowu nie możem się pocieszyć, że nie jesteśmy swymi własnymi dziadkami, że przynajm-

niej o jedno stulecie wcześniej nie przyszliśmy na świat. Za trudne jest dzisiaj nasze stanowi-

sko, za ciężkie zadanie!

– Powieść dzisiejsza – pisze jeden z nowoczesnych estetyków niemieckich – choćby prócz

zabawy żadnych innych nie miała celów, musi opływać w wszelkie cudowne barwy i blaski

fantazji, jak bajka z Tysiąc i jednej nocy, a tchnąć przy tym prawdą i naturalnością, jak sama

najpowszechniejsza rzeczywistość; musi nam co chwila odsłaniać nowe, nie znane dotych-

czas strony duszy i serca ludzkiego i co chwila do nowych jakichś nieprzewidzianych prowa-

dzić rezultatów; ale w tym wszystkim powinna opierać się na jak największej prostocie uczu-

cia, na jak najogólniejszych prawdach psychologicznych, zrozumiałych dla każdego, a wol-

nych od wszelkich rysów wyjątkowych. W takim tylko razie zdoła mniej więcej odpowie-

dzieć swemu zadaniu.

Ależ nie na tym jeszcze koniec trudności. Pół biedy, by jeszcze przewalczyć te i tym po-

dobne wymagania, byle tylko przy dzisiejszym rozbujaniu powieści nie tak trudno przycho-

dziło zachować od szwanku reputację własnej twórczości.

Powieść nasza, acz tak ogromnie rozmogła się ostatnimi czasy, w tak ciasnych przecie

tkwi jeszcze ramach, że biednemu powieściopisarzowi trudno krok zrobić, aby zaraz nos w

nos nie zetknąć się z dziesięcią poprzednikami lub mimo chęci, wiedzy i woli nie potrącić

łokciem któregoś z spółczesnych kolegów.

I ani się nieraz spostrzeże, że układając i kombinując zupełnie nowe i oryginalne w wła-

snym przekonaniu charaktery, rysy, sytuacje, kolizje i perypecje społeczeńskie, powtarza tyl-

ko za kimś innym jak za panią matką pacierz, czyli raczej, że tworząc najoryginalniej w wła-

snym przeświadczeniu, odżywa tylko najniezręczniej w rzeczywistości. Ani wie też często, że

zamiast nowe napisać dzieło, złożył tylko nowy obraz z starych kalejdoskopicznych fatałasz-

ków, uklecił nową całość z dawnych, stokroć zużytych cząstek składowych, jak gdyby pomi-

mowolnym obszernym komentarzem chciał dokumentnie stwierdzić słowa Goethego:

Wer könnt' was Kluges 3 , wer was Dummes denken,

Was nicht ein Andrer schon vor ihm gedacht?

2 N a j w i ę k s z y c z ł o w i e k n a s z e g o w i e k u (...) itd. – Powiedzenie dramatopisarza Racine’a

(1639–1699), powtórzone przez Napoleona, którego autor ma tu na myśli.

3 W e r k ö n n t' w a s K l u g e s (...) – przybliżony cytat z II aktu, 2 sceny Fausta Goethego. Brzmienie

właściwe: Wer kann was Dummes, wer was Kluges denken – Das nicht die Vorwelt schon gedacht? – Co kto

głupio czy mądrze pomyślał, to już od dawna przed nim pomyślano.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: