BRAKUJĄCE TEZY sakramentologia kolokwium -pomoce do rozumienia tematu. BRAKUJĄCE TEZY.doc

NIE WIEM CZY NA TEMAT

SAKRAMENTOLOGIA OGÓLNA

Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi, wtajemniczenie chrześcijańskie

1.       struktura sakramentu

2.       Łaska sakramentalna

Co to jest łaska sakramentalna? Łaska sakramentalna jest nadprzyrodzonym darem Ducha Świętego, ofiarowana przez Chrystusa i właściwa każdemu sakramentowi. Co to jest łaska uczynkowa? Łaska uczynkowa jest to nadprzyrodzony dar Ducha Świętego, dzięki któremu spełniamy dobre uczynki, połączone z zasługą na niebo. Czy sakramenty są konieczne do zbawienia? Kościół stwierdza autorytatywnie, że dla wierzących sakramenty są konieczne do zbawienia.

Skuteczność łaski sakramentalnej

    Kościół naucza, że dla wierzących sakramenty Nowego Przymierza są konieczne do zbawienia. „Łaska sakramentalna” jest łaską Ducha Świętego- uzdrawia i przemienia tych, którzy przyjmują sakrament, upodabniając się do Syna Bożego. Owocem życia sakramentalnego jest to, że Duch przybrania za synów przebóstwia wiernych, w żywy sposób jednocząc ich z jedynym Synem, Zbawicielem. Sakramenty udzielają łask szczególnych, stosownie do rożnych okre-sów, przeżywanych przez nas wierzących w życiu.
    Chrzest udziela nam łaski odrodzenia duchowego, która oczyszcza duszę z grzechu pierworodnego, odradza ja do życia łaski i tworzy w nas nowego człowieka, żyjącego życiem Chrystusowym. Przez chrzest, jak naucza św. Paweł jesteśmy pogrzebani z Chrystusem i z Nim zmartwychwstajemy, aby żyć życiem nowym. Szczególna, sakramentalna laska, którą otrzymujemy na chrzcie jest:,
- łaską przez, którą umieramy grzechowi
- łaską, która daje nam siły do zwalczania i osłabiania złych skłonności człowieka
- łaską odrodzenia, która wszczepia nas w Jezusa Chrystusa, daje nam uczestnictwo w Jego życiu i uzdalnia nas do postępowania w myśl jego pragnień i przykładów, abyśmy w ten sposób stali się dobrymi chrześcijanami.
Pojawia się obowiązek walki z grzechem i jego przyczynami, przyłączenia się do Je-zusa i naśladowaniu Jego cnót. Na tym polega skuteczność łaski sakramentalnej udzielanej nam przez sakrament chrztu.
    Bierzmowanie dodaje łasce chrztu szczególnej mocy, byśmy odważnie wyznawali naszą wiarę wbrew wszystkim nieprzyjaciołom. W tym również celu otrzymujemy w dniu bierzmowania w szczególniejszy sposób dary Ducha Świętego, poprzednio dane już nam na chrzcie świętym, aby wiarę naszą oświecić, ożywić, pogłębić i wzmocnić. Skuteczność łaski sakramentalnej tego sakramentu wiąże się z koniecznością pielęgnowania w sobie darów Ducha Świętego, a zwłaszcza daru chrześcijańskiego męstwa.
    Eucharystia jest pokarmem duszy, która podobnie jak ciało potrzebuje ożywienia, by moc żyć i wzmacniać się. Dla utrzymania w nas życia Bożego potrzebny jest pokarm boży. Tym pokarmem jest Ciało i Krew Jezusa Chrystusa. Chcąc aby łaska sakramentalna udzielana przez Eucharystię była skuteczna konieczne jest częste przyjmowanie tego sakramentu.
    Pokuta zmywa winy nasze we Krwi Jezusa Chrystusa, której moc przydziela nam rozgrzeszenie. Aby łaska sakramentalna była skuteczna potrzebny jest szczery żal za grzechy i postanowienie zerwania z grzechami.
    Namaszczenie chorych uwalnia nas z resztek orzechowych , ożywia ufność i dodaje sił do pokonywania cierpienia.
    Kapłaństwo daje sługom Kościoła nie tylko przewidziana władzę konsekrowania Eu-charystii i sprawowania sakramentów, lecz łaskę całkowitego poświęcenia się Bogu.
    Małżeństwo udziela małżonkom łask niezbędnie im potrzebnych ( wierności, szacunku, poświęcenia).

3.       Charakter sakramentalny

Które Sakramenty można przyjąć tylko raz? Tylko raz można przyjąć Chrzest, Bierzmowanie i kapłaństwo, ponieważ wyciskają one na duszy znamię niezatarte. Co to jest charakter sakramentalny? Charakter sakramentalny jest to niezniszczalny znak duchowny, wyciśnięty na duszy; pozostaje on także w drugim życiu i tym, którzy się zbawili, przyczynia się on do chwały; potępionym zaś do hańby.  Jaki jest cel charakteru sakramentalnego? Charakter sakramentalny ma cel podwójny: żeby jednych od drugich odróżniać jakimś znamieniem i żeby uzdatniać nas do przyjęcia lub wykonania czegoś świętego. Jaki charakter wyciskają trzy wymienione Sakramenty? 1. Chrzest wyciska charakter, dzięki któremu człowiek staje się członkiem mistycznego ciała Chrystusowego czyli Kościoła, zdolnym do przyjmowania innych Sakramentów; 2. Przez charakter, otrzymany w Bierzmowaniu, człowiek staje się żołnierzem Chrystusowym dla publicznego wyznawania wiary; 3. Przez charakter sakramentalny Kapłaństwa człowiek zostaje sługą Chrystusowym z władzą sprawowania i udzielania Sakramentów, wyciska odrębny charakter sakramentalny i tym samym w szczególny sposób upodabnia człowieka do Chrystusa.

                 Charakteru sakramentalnego nie niszczy nawet grzech ciężki,

Są trzy sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego:

· chrzest, który jest początkiem nowego życia;

· bierzmowanie, które jest umocnieniem chrztu;

· Eucharystia, która karmi ucznia Ciałem i Krwią Pańską, przekształcając go w Chrystusa.

4.       Skuteczność sakramentów

W teologii katolickiej skuteczność sakramentów należy do dziedziny misterium. Jeżeli zostały udzielone zgodnie z rytuałem przez upoważnioną osobę, sakramenty są ważne "ex opere operato" (same w sobie, same przez się), czyli niezależnie od sprawiedliwości udzielającego (szafarza) i przyjmującego sakrament. Chrzest i bierzmowanie należą do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej. Są przyjmowane tylko raz i wiążą się na ogół z narodzinami i wejściem w okres dojrzałości. Eucharystia – najważniejszy sakrament – jest znakiem pożywienia i wspólnoty; pokuta – misterium przebaczania grzechów, a namaszczenie chorych – misterium pomocy w chorobie. Kapłaństwo upoważnia chrześcijanina do wypełniania urzędu kapłańskiego, a małżeństwo upoważnia dwoje ludzi do założenia chrześcijańskiego związku małżeńskiego. Skutki sakramentów zależą jednak także od dyspozycji tego, kto je przyjmuje (ex opere operantis - na podstawie tego, czego dokonał działający). W Kościele ewangelickim, odmiennie niż w katolicyzmie, wyznaje się, że działanie sakramentu opiera się na wierze przyjmującego, gdyż sakramenty nie działają ex opere operato (same w sobie).

Ex opere operato – sakrament działa mocą samego czynu(dla skuteczności sakramentu  należy spełnić określone czynności). Zasada ta miała uboczne skutki – prowadziła do magicznego rozumienia sakr. Przez wiernych. Przeciw tej koncepcji można powiedzieć, że sakramenty nie są skuteczne własną mocą, ale mocą Chrystusa.

Ex opere operantis – na skuteczność sakramentów wpływa ten kto dany sakrament przyjmuje . sakramenty są skuteczne zawsze mocą Jezusa Chrystusa, ale ich skuteczność zależy od tego kto jeprzyjmuje.

5.       Szafarz sakramentów i przyjmujący sakrament

Szafarz sakramentu - osoba udzielająca sakramentu.   W Kościele katolickim szafarzami sakramentów są:

·                      Chrzest: sakramentu chrztu udziela biskup, prezbiter lub diakon, a w nagłym przypadku gdy nie ma nikogo z powyższych - każdy człowiek, także niechrześcijanin, byleby miał intencję czynienia tego, co czyni Kościół.

·                      Bierzmowanie: sakramentu bierzmowania udziela biskup, a w szczególnych przypadkach, np. przyjęcie do Kościoła (Chrzest, Pierwsza Komunia św. i Bierzmowanie) osoby dorosłej - kapłan delegowany przez biskupa.

·                      Eucharystia: do sprawowania wymagane są święcenia w stopniu co najmniej prezbitera, w związku z tym jej szafarzem jest ksiądz lub biskup. Udzielanie Komunii Świętej jest również możliwe przez diakona a w sytuacjach nadzwyczajnych może to czynić akolita lub Szafarz Nadzwyczajny Komunii Świętej

·                      Spowiedź: w sytuacji zwyczajnej sakramentu pokuty ważnie udziela ksiądz (prezbiter) lub biskup posiadający zwyczajną władzę kluczy (jurysdykcję). W stanie konieczności (zagrożenie życia), Kościół uzupełnia brakującą jurysdykcję i sakramentu ważnie udziela i ze wszystkich cenzur kanonicznych ważnie uwalnia każdy kapłan, choćby był suspendowany, ekskomunikowany, czy nawet (uprzednio przeniesiony do stanu laickiego) żonaty

·                      Namaszczenie chorych: sakramentu namaszczenia chorych udziela kapłan (prezbiter lub biskup)

·                      Małżeństwo: Ochrzczeni udzielają sobie sakramentu małżeństwa w obecności przedstawiciela Kościoła - prezbitera lub diakona, albo świeckiego delegowanego przez biskupa miejsca, który ich związek małżeński potwierdza i błogosławi (z wyj. świeckiego) w obecności co najmniej dwóch świadków. Zawarcie małżeństwa przez katolika ze strona nieochrzczoną wymaga każdorazowo pisemnego indultu biskupa miejsca oraz złożenia pisemnego zapewnienia przez stronę katolicką, iż dzieci z tego związku będą wychowywane w wierze katolickiej.

·                      Kapłaństwo: sakramentu kapłaństwa (zarówno święceń diakonatu, prezbiteratu, jak i episkopatu) może udzielić tylko biskup konsekrowany. Prezbitera na biskupa konsekruje godnie tylko ten biskup, który posiada ku temu dekret polecający, wydany przez Ojca świętego.

[Trzeba przyjąć zasadę, iż prawo do sakramentów mają również osoby niepełnosprawne umysłowo. Ich stan intelektualny jest wkalkulowany w Boże działanie. ]  Wiara jest pierwszym i podstawowym warunkiem przyjęcia sakramentu (por. KKK 1253). Jest to nie tylko wiara przyjmujących sakramenty, ale również wiara wspólnoty Kościoła, bo w niej dokonuje się udzielanie sakramentów świętych (KKK 1226). [1253 Chrzest jest sakramentem wiary  . Wiara jednak potrzebuje wspólnoty wierzących. Każdy wierny może wierzyć jedynie w wierze Kościoła. Wiara wymagana do chrztu nie jest wiarą doskonałą i dojrzałą, ale zaczątkiem, który ma się rozwijać. Gdy katechumeni lub rodzice chrzestni słyszą skierowane do siebie pytanie: "O co prosicie Kościół Boży?", odpowiadają: "O wiarę!"]

Drugim kryterium jest świadomość (KKK 1071). [1071 Liturgia jako dzieło Chrystusa jest również czynnością Jego Kościoła. Urzeczywistnia ona i ukazuje Kościół jako widzialny znak komunii Boga i ludzi przez Chrystusa. Włącza wiernych w nowe życie wspólnoty. Zakłada świadome, czynne i owocne uczestnictwo wszystkich]

6.       Votum Sacramenti

7.       Słowo i sakrament

8.       Prawosławna teologia sakramentów

Sakrament - w chrześcijaństwie - widzialny znak niewidzialnej łaski Bożej. Artykułem wiary w kościele katolickim oraz prawosławnym jest, że istnieje siedem sakramentów. Są to:
• Chrzest • Bierzmowanie • Eucharystia  • Pokuta (spowiedź)  • Namaszczenie chorych  • Kapłaństwo • Małżeństwo.

W sakramentologii prawosławnej i katolickiej nie ma zasadniczych różnic. My definiujemy sakramenty a na wschodzie tłumaczy się że są to Misteria i nie definiuje się ich. W prawosławiu kolejność sakr. Jest zdogmatyzowana –bieżmowania udziela się zaraz po chrzcie. Spory wokół Eucharystii koncentrują się wokół materii tego sakramentu. U nas używa się chleba niekwaszonego, zaś na wschodzie kwaszonego (prosfora). Kwestię te rozstrzygnęły dwa sobory: Florencki i Lioński. U prawosławnych laik to członek ludu Bożego (od gr. Laos –lud). Bierzmowania udziela się stosując ten sam olej krzyżma co przy chrzcie. Bierzmowanie daje laikowi udział w powszechnym kapłaństwie Chrystusa.

     Małżeństwo jest sakramentem rajskim, pan Jezus w Kanie potwierdził sakramentalność małżeństwa, . teologia prawosławna nie mówi o rozwodzie ale o powturnym zawarciu małżeństwa, w starożytnym kościele wschodnim nakładano pokuty na tych którzy powtórnie zakładali małżeństwo. Późniejobrzęd powtórnego zawarcia małżeństwa przypomina obrzęd pokuty. Ogranicza się liczbę zawieranych małżeństw do 3. W teologicznej refleksji prawosławia eucharystyczną obecność należy kojarzyć z modlitwą o Zesłanie Ducha Świętego.

9.       Luterańska teologia sakramentów

Kościoły protestanckie w większości uznają tylko dwa sakramenty: chrzest i Eucharystię

Sakramentologia luterańska więc o wiele bardziej różni się od naszej. Wg teologi luterańskiej sakramenty to obrzędy, które mają za sobą Boże przykazanie i dana jest im obietnica łaski. Przykazanie u luteran to polecenie, nakaz Chrystusa. Z obrzędem musibyć związana obietnica łaski. U luteran sakramentami prawdziwie są: chrzest, Wieczerza Pańska i ABSOLUCJA (odpowiednik naszego sakramentu pokuty i pojednania). Bierzmowanie i ostatnie namaszczenie to obrzędy przyjęte przez Ojców Kościoła, które nie mają za sobą wyraźnego polecenia Chrystusa i nie jest do nich dana obietnica łaski. Luteranie praktykują spowiedź ogólną, ale uznają również spowiedź indywidualną.

Luteranie opierają swoją wiarę na czterech zasadach: tylko Pismo, tylko Chrystus, tylko wiara i tylko łaska. Najistotniejszą z nich jest zasada "Tylko Chrystus", której podporządkowane są wszystkie inne. Najważniejszym artykułem wiary luteranów jest nauka o USPRAWIEDLIWIENIU. Marcin Luter wierzył w rzeczywistą obecność Chrystusa w Eucharystii.

SAKRAMENTOLOGIA SZCZEGÓŁOWA

1.       Problem zbawienia dzieci umierających bez chrztu

KONIECZNOŚĆ CHRZTU DO ZBAWIENIA  - Kościół, podejmujący naukę Jezusa Chrystusa, głosi, że chrzest jest konieczny do zbawienia. Powstaje zatem pytanie, czy wszyscy ludzie, którzy nie przyjęli sakramentu chrztu, zostaną potępieni?

1. Dlaczego chrzest jest konieczny do zbawienia? Mk 16,16; J 3,5 Jezus powiedział do swoich uczniów: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu! Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony” (Mk 16,15-16). Przez chrzest dokonuje się narodzenie człowieka z Ducha Świętego. Bez tego narodzenia zaś nie można osiągnąć zbawienia, jak o tym poucza Nikodema Chrystus: „Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego” (J 3,5). Jeśli zatem ktoś dobrze wie, że chrzest jest - z ustanowienia Chrystusa - środkiem udzielającym łaski, ten musi go przyjąć pod groźbą utraty zbawienia.

2. Kto bez chrztu z wody może dostąpić zbawienia? według nauki Kościoła zbawienia mogą dostąpić nie tylko ci, którzy przyjęli chrzest z wody, lecz i ci, którzy wyraźnie pragną go przyjąć, np. katechumeni przygotowujący się do tego sakramentu. Wielu jest jednak takich, którzy o chrzcie nic nie słyszeli albo też widzą w nim tylko nic nie znaczący ryt. Również i ci ludzie mogą osiągnąć zbawienie, o ile - współdziałając z ofiarowaną im łaską - otworzą się na prawdę i będą postępować zgodnie z sumieniem. W Konstytucji dogmatycznej o Kościele Soboru Watykańskiego II czytamy: „Nie odmawia też Opatrzność Boża koniecznej do zbawienia pomocy takim, którzy bez własnej winy w ogóle nie doszli jeszcze do wyraźnego poznania Boga, a usiłują, nie bez łaski Bożej, wieść uczciwe życie. Cokolwiek bowiem znajduje się w nich z dobra i prawdy, Kościół traktuje jako przygotowanie do Ewangelii i jako dane im przez Tego, który każdego człowieka oświeca, aby ostatecznie posiadł życie” (KK 16). Według soborowej nauki Bóg może każdego, sobie tylko znanymi drogami, doprowadzić do wiary, bez której niepodobna Mu się podobać (por. DM 7).

3. Co teologia nazywa chrztem pragnienia? Według teologów wielu dostępuje zbawienia na zasadzie chrztu pragnienia. Otóż można przypuszczać, że ludzie uczciwi, otwarci na prawdę, gotowi czynić każde dobro rozpoznane w sumieniu przyjęliby chrzest, gdyby tylko usłyszeli o nim i dobrze go poznali. Ich uczciwe życie zawiera w sobie zupełnie nieświadome pragnienie chrztu. Dostępuje chrztu pragnienia ten, kto współdziałając z darowaną mu łaską Bożą dochodzi do takiej miłości i żalu za popełnione zło, że przez Ducha Świętego zostaje oczyszczony z grzechów, odrodzony i uświęcony, z czego jednak zupełnie nie zdaje sobie sprawy.

4. Na czym polega chrzest krwi? Ap 7,13-17 Męczennicy za wiarę w Chrystusa, umierający bez chrztu z wody, dostępują oczyszczenia z grzechów i wewnętrznego odrodzenia, a tym samym mogą osiągnąć zbawienie. Ich męczeństwo jest chrztem krwi, zastępującym chrzest z wody. Cierpienie dla Chrystusa, oddanie dla Niego życia wyraża głęboką wiarę i miłość. Przez swoją mękę i śmierć męczennicy upodabniają się do Chrystusa ukrzyżowanego i przez Niego zostają oczyszczeni i uświęceni.

5. Czy umierające bez chrztu dzieci mogę osiągnąć zbawienie? Mk 10,13-16; Mt 19,25-26 Nikt nie może osiągnąć zbawienia, jeśli przed śmiercią nie dostąpi narodzenia z Ducha Świętego. Wielu teologów uważa, że nieochrzczone dzieci dostąpiły tego odrodzenia i oczyszczenia z grzechu pierworodnego dlatego, że cały Kościół — a przede wszystkim ich rodzice — pragnął ich zbawienia, a tym samym i chrztu. Nie tylko Kościół pragnął ich zbawienia, lecz również wszyscy zbawieni, Matka Najświętsza, a przede wszystkim — Bóg. On bowiem — jak przypomina św. Paweł — „pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni” (1 Tm 2,4), a Jezus Chrystus „wydał siebie samego na okup za wszystkich” (1 Tm 2,6). Trudno przypuszczać, by kochający Bóg, usprawiedliwiający nawet największych grzeszników, odrzucał od siebie dzieci, które niczym Go nie znieważyły (por. Mk 10,13-16).

6. W jaki sposób i kto może udzielać sakramentu chrztu św.? Dz 8,36-38 Zasadniczo sakramentu chrztu udziela kapłan lub diakon. W razie niebezpieczeństwa śmierci każdy bez wyjątku człowiek, nawet niewierzący, może ważnie udzielić tego sakramentu. Udzielając chrztu, trzeba chcieć spełnić to, co czyni Kościół szafujący sakramentami. Chrztu udziela się w ten sposób, że polewając głowę ochrzczonego wypowiada się słowa: „Janie, Marku itp., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. Do chrztu nie musi być używana woda święcona.

7. Dlaczego sakramentu chrztu udziela się tylko raz? Sakrament chrztu wyciska na duszy niezatarte znamię, nazywane charakterem sakramentalnym. Przez ten znak zostaliśmy upodobnieni do Chrystusa-Arcykapłana i włączeni do Kościoła, Jego Mistycznego Ciała. Charakteru sakramentalnego nie niszczy nawet grzech ciężki, dlatego chrzest można przyjąć tylko jeden raz. To niezatarte znamię powoduje, że mamy udział w tzw. powszechnym kapłaństwie wiernych, a więc zobowiązani jesteśmy do składania Bogu czci i budowania Kościoła.

8. Na czym polega sprawowanie powszechnego kapłaństwa wiernych? 1 P 2 ,4-5. 9-10 Przez charakter sakramentalny chrztu zostaliśmy wszyscy zjednoczeni z Chrystusem - Kapłanem, upodobnieni do Niego, mając przez to udział w powszechnym kapłaństwie ludu Bożego. Każdy ochrzczony jest zatem zobowiązany do ciągłego wypełniania różnych funkcji, wynikających z udziału w tym kapłaństwie. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Soboru Watykańskiego II poucza, że wierni pełnią królewskie i powszechne kapłaństwo przez współdziałanie w ofi...