wyklad_13_rozwoj_poznawczy.pdf

:<.á$'

3U]HELHJ UR]ZRMX SR]QDZF]HJR

NRQFHSFMD -HDQD 3LDJHWD

Literatura:

Birch A., Malim T. (1995) Psychologia rozwojowa w zarysie. PWN, Warszawa,

s. 40-51.

Wadsworth B.J. (1998) Teoria Piageta. WSiP, Warszawa, rozdz. 4,5,6.

)ROLH GR Z\NáDGX RSUDF QD SRGVWDZLH SRZ\*V]HM OLWHUDWXU\

KONCEPCJA J. PIAGETA

8M FLH SR]QDZF]R

- rozwojowe:

bodziec (S)

struktura poznawcza

reakcja (R)

podmiot

równowaga poznawcza

ZLDW

Adaptacja zachodzi poprzez 2 procesy:

$V\PLODFM , czyli proces w którym nowy przedmiot lub idea (ogólnie

QRZH WUH FL MHVW Zá F]DQ\ GR LVWQLHM F\FK VWUXNWXU ]UR]XPLDQ\ Z

NDWHJRULDFK SRM ü OXE F]\QQR FL MDNLH SRGPLRW ]QD

$NRPRGDFM , czyli proces, w którym nowy przedmiot lub idea (ogólnie

QRZH WUH FL ]PLHQLDM LVWQLHM F VWUXNWXU

(7$3< 52=:2-8 0< /(1,$ '=,(&.$

1. Inteligencja sensoryczno-motoryczna (0-2 lata)

struktura poznawcza -

VFKHPDW G]LDáDQLD

0\ OHQLH SU]HGRSHUDF\MQH GR

-8 lat)

struktura poznawcza -

Z\REUD*HQLH

3. Operacje konkretne (7-8 do 11-12 lat)

struktura poznawcza - operacja

4. Operacje formalne (11-12 do 17-18 lat)

struktura poznawcza - operacja

INTELIGENCJA SENSORYCZNO-MOTORYCZNA

$NW\ZQR ü RGUXFKRZD

-1 mies.

Odruchy podstawowe

do nowego

RWRF]HQLD VVDQLH FKZ\WDQLH SáDF] UXFK\ U N WXáRZLD JáRZ\ .LHG\

noworodek jest stymulowany –

SR]ZDODM QD SU]HWUZDQLH L DGDSWDFM

RGSRZLDGD RGUXFKDPL QLH]DOH*QLH RG MDNR FL

VW\PXODFML FRNROZLHN ZáR*RQH GR EX]L MHVW VVDQH

3LHUZV]H UR]Uy*QLHQLD

-4 mies.

3RF] WHN SR]QDZDQLD ZLDWD

: wrodzone struktury odruchowe, np. odruch ssania

MDNR QDU] G]LH SR]QDZDQLD RWRF]HQLD SR]QDZDQLH SRSU]H] VVDQLH SU]HGPLRWyZ

WUDILDM F\FK GR XVW G]LHFND SR]RVWDMH GáXJR MDNR WHQGHQFMD GR ZNáDGDQLD

przedmiotów do ust przez nawet starsze dzieci).

3. Odtwarzanie 4-8 mies.

3RF] WHN LQWHOLJHQFML ]PLDQD Z ZLHFLH SU]\SLV\ZDQD SU]H] G]LHFNR ZáDVQHPX

G]LDáDQLX ZLDGRPH LQWHQFMRQDOQH SRZWDU]DQLH WHJR G]LDáDQLD 3RMDZLD VL

WDN*H

koordynacja wzroku i dotyku (dziecko chwyta wszystko to co widzi)

4. Koordynacja schematów 8-12 mies.

3RF] WHN VWDáR FL SU]HGPLRWX

WR SRF] WHN VWDáR FL Z VSRVWU]HJDQLX ZLDWD

GX*\ NURN Z UR]ZRMX

: W\P F]DVLH UyZQLH* X G]LHFND UR]ZLMD VL ZLDGRPR ü WHJR *H QLH W\ONR RQR

VDPR DOH L LQQH SU]HGPLRW\ PRJ SRZRGRZDü ]GDU]HQLD

5. Eksperymentowanie 12-18 mies.

.ROHMQ\ ZD*Q\ PRPHQW UR]ZL ]\ZDQLH SUREOHPyZ PHWRG SUyE L Eá GyZ

V]XNDQLH RGSRZLHGQLHJR GR V\WXDFML VSRVREX G]LDáDQLD VSR UyG MX* ]QDQ\FK L W

GURJ RGNU\ZDQLH QRZ\FK G]LDáD

6. Reprezentacja 18-24 mies.

(IHNW NR FRZ\ VWDGLXP G]LHFNR UR]ZL ]XMH SUREOHP DQDORJLF]Q\ GR

SRZ\*V]HJR Z P\ OL V]XND L ]QDMGXMH VSRVyE G]LDáDQLD ]DQLP ]DF]QLH G]LDáDü

praktycznie –

0< /(1,( 35=('23(5$&<-1(

P\ OHQLH SRSU]H] G]LDáDQLH

*áyZQ\P RVL JQL FLHP WHJR VWDGLXP MHVW ]GROQR ü GR WZRU]HQLD UHSUH]HQWDFM

SU]HGPLRWyZ RVyE L ]GDU]H SRSU]H] Z\NRU]\VWDQLH REUD]yZ XP\VáRZ\FK

]DZLHUDM F\FK Z VRELH SU]HGH ZV]\VWNLP FHFK\ ]P\VáRZH NV]WDáW NRORU

SRáR*HQLH Z SU]HVWU]HQL FL *DU WHPSHUDWXUD JáDGNR ü

FKURSRZDWR ü

powierzchni, smak, zapach itp.). Cechy te decy

GXM R VSRVRELH ZLG]HQLD L

UR]XPLHQLD ZLDWD

&HFK\ P\ OHQLD SU]HGRSHUDF\MQHJR

CENTRACJA - koncentrowanie uwagi na jednej, najbardziej widocznej i

percepcyjnej cesze sytuacji, pomijanie innych cech, nawet najbardziej istotnych.

EGOCENTRYZM - niezd

ROQR ü GR XMPRZDQLD ZLDWD ] LQQHJR SXQNWX

ZLG]HQLD QL* ZáDVQ\ ']LHFNR QLH SRWUDIL ]UR]XPLHü *H LVWQLHM LQQH SXQNW\

ZLG]HQLD L QLH MHVWH P\ Z VWDQLH JR R W\P SU]HNRQDü Z VSRVyE WUZDá\

%5$. 32- û 67$à2 &, 1,(=0,(11,.Ï:

- oczywista

konsekwencja cech

Z\PLHQLRQ\FK Z\*HM ]PLHQLD VL FHFKD SHUFHSF\MQD X]QDQD

SU]H] G]LHFNR ]D LVWRWQ ]PLHQLD VL SRJO G QD FHFK XNU\W

1,(='2/12 û 52=80,(1,$ 35=(.6=7$à&(

REVHUZXM F

VHNZHQFM ]PLDQ QDVW SXM F\FK SR VRELH VWDQyZ QS ]PLDQD NV]WDáWX SODVWHOLQ\

dziecko

–

QLH SRWUDIL ]LQWHJURZDü VHULL ]GDU]H MDNR SRZL ]DQ\FK L SU]HGVWDZLü

LFK ORJLF]QHJR FL JX

OPERACJE KONKRETNE

*áyZQH FHFK\ RSHUDFML NRQNUHWQ\FK WR UR]ZyM

logicznego rozumowania lecz

GRW\F] FHJR UR]ZL ]\ZDQLD

problemów konkretnych (nie – hipotetycznych,

DEVWUDNF\MQ\FK ]áR*RQ\FK F]\ ZLHOR]PLHQQRZ\FK RGZRáXM F\FK VL GR

U]HF]\ZLVWR FL

&HFK\ P\ OHQLD NRQNUHWQHJR

RSHUDF\MQR ü P\ OHQLD

WR G]LDáDQLD ZHZQ WU]QH XP\VáRZH

SU]HSURZDG]RQH Z P\ OL VNUyFRQH L XRJyOQLRQH SRá F]RQH Z V\VWHP L

G]L NL WHPX

- operacje

odwracalne.

]GROQR ü GR

decentracji -

Z]L FLH SRG XZDJ LQQ\ QL* ZáDVQ\ SXQNW

widzenia

- opanowanie niezmienników

SRM ü VWDáR FL SRMDZLDM F\FK VL

stopniowo

™ VWDáR ü HOHPHQWyZ ]ELRUX

Z RNUH ORQHM

NROHMQR FL

URN *

ycia)

™ VWDáR ü PDV\

URN *\FLD

™ VWDáR ü FL *DUX

URN *\FLD

™ VWDáR ü REM WR FL

URN *\FLD

SRGVWDZRZH RSHUDFMH QD W\P HWDSLH XPR*OLZLDM FH SRU] GNRZDQLH

wiedzy

R ZLHFLH WR

™

klasyfikowanie –

JUXSRZDQLH SU]HGPLRWyZ ZJ Uy*Q\FK FHFK

™ szeregowanie –

]GROQR ü GR SRU] GNRZDQLD HOHPHQWyZ ZJ

XVWDORQHJR SRU] GNX

OPERACJE FORMALNE

Ostatnia faza rozwoju

P\ OHQLD ORJLF]QHJR 2ND]XMH VL MHGQDN *H MHG\QLH RN

RVyE UR]ZLMD Z SHáQL P\ OHQLH QD SR]LRPLH RSHUDFML IRUPDOQ\FK EDGDQLD

DPHU\ND VNLH

0\ OHQLH IRUPDOQH GDMH PR*OLZR ü

- rozumowania abstrakcyjnego; hipotetyczno-dedukcyjnego (opartego na

hipotezach i symbolach)

P\ OHQLD LQWURVSHNF\MQHJR

–

XPLHM WQR ü QDEUDQLD G\VWDQVX GR VLHELH

DQDOL]\ ZáDVQ\FK ]DFKRZD

- wykorzystania teorii, hipotez

Z SURFHVLH UR]ZL ]\ZDQLD ]DGDQLD

IRUPXáRZDQLD L Z\FL JDQLD

ogólnych wniosków

1D HWDSLH RSHUDFML IRUPDOQ\FK SRMDZLD VL UyZQLH*

ORJLND GZXZDUWR FLRZD SUDZGD IDáV] F]DUQH ELDáH

–

XQLHPR*OLZLD

LQWHJUDFM Uy*Q\FK VSU]HF]Q\FK SXQNWyZ ZLG]HQLD

- egoc

HQWU\]P PáRG]LH F]\ PyM SXQNW ZLG]HQLD ZD*QLHMV]\ QL* FXG]\

35=<.à$' .2 &2:< 5Ï)1,&( : 52=:, =<:$1,8 =$'$ :

5Ï)1<&+ )$=$&+ 52=:2-8 0< /(1,$

Zadanie:

']LHFNR GRVWDMH V]QXUNL R Uy*QHM GáXJR FL Uy*QH RGZD*QLNL L PR*H X*\ZDü

Uy*QHM VLá\

5R]ZL ]DQLH W\ONR GáXJR ü V]QXUND PD ]QDF]HQLH $OH QD WR QDNáDGDM VL

pozornie

PYTANIE: c

R GHWHUPLQXMH F] VWRWOLZR ü UXFKyZ ZDKDGáD

LQQH F]\QQLNL WDNLH MDN GáXJR ü V]QXUND FL *DU RGZD*QLND Z\VRNR ü

VSXV]F]DQLD FL *DUND VLáD QDS GX

52=:, =$1,$ 32'$:$1( 35=(= 8&=1,Ï: : 5Ï)1<&+

ETAPACH ROZWOJU POZNAWCZEGO:

0\ OHQLH SU]HGRSHUDF\MQH G]LHFNR P\ OL *H UXFK\ ]DOH* RG VLá\ Z MDN

VDPR ZSUDZLD ZDKDGáR Z UXFK HJRFHQWU\]P

Operacje konkretne

G]LHFNR ]Z\NOH RGNU\ZD ]DOH*QR ü PL G]\ GáXJR FL

V]QXUND D F] VWRWOLZR FL UXFKyZ ZDKDGáD DOH MHVW SU]HNRQDQH *H L LQQH

F]\QQLNL FL *DU F]\ VLáD PRJ PLHü QD WR ZSá\Z

8F]H EDGD SRMHG\QF]H F]\QQLNL QLH SRWUDIL SRá F]\ü X]\VNDQ\FK LQIRUPDFML

Operacje formalne

KLSRWH]\ R ]QDF]HQLX ND*GHJR F]\QQLND VSUDZG]D MH D* ZV]\VWNLH PR*OLZR FL

]RVWDQ Z\F]HUSDQH 6\VWHPDW\F]QLH Z\NOXF]D NROHMQH F]\QQLNL )RUPXáXMH

ZQLRVNL NR FRZH L SRGDMH UR]ZL ]DQLH

XF]H V\VWHPDW\F]QLH WHVWXMH ND*G\ F]\QQLN IRUPXáXMH

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: