1 tkanka nabłonkowa.docx

Tkanka nabłonkowa – preparaty

1)      Kryteria klasyfikacji  /nazwy / nabłonków :

·         Ilość warstw komórkowych

·         Kształt komórek

·         Trzeba pamiętać, że nabłonek wielorzędowy jest nabłonkiem jednowarstwowym

2)      Nabłonek wielowarstwowy :

·         Nazwa pochodzi od kształtu komórek warstwy powierzchniowej

A.     Nabłonek jednowarstwowy

1. Nabłonek jednowarstwowy płaski /śródbłonek naczyń, mezotelium/

·         Komórki płaskie

·         Jądra grubsze od cienkiej cytoplazmy

2. Nabłonek jednowarstwowy walcowaty /jelito cienkie/

·         Komórki wysokie, jądra podłużne,  przy podstawie

·         Obecne tzw. komórki kubkowe  - mają „pękatą” cytoplazmę; w barwieniu HE pusta albo blado wybarwiona

·         Obecny rąbek szczoteczkowy na powierzchni nabłonka /blado wybarwiona cieniutka „tasiemka”/

3. Nabłonek jednowarstwowy sześcienny /rdzeń kręgowy - ependyma, tarczyca/

·         Komórki podobne do kostki

·         Jądro okrągłe/owalne

4. Nabłonek wielorzędowy /tchawica/

·         Kilka typów komórek o różnej wysokości  - leżące na jednej „linii”

·         Jądra  tych komórek – na różnych wysokościach, stąd wrażenie wielowarstwowego nabłonka  / tego nie ma w nabłonku  A.2 /

·         Na powierzchni tych nabłonków – rąbek szczoteczkowy

Proponuję porównać preparaty z nabłonków : jednowarstwowy walcowaty i wielorzędowy  /znaleźć różnice /. Najlepiej zacząć od najmniejszego powiększenia.  Te same cechy - porównywać na tych samych powiększeniach!

B.     Nabłonek wielowarstwowy - generalnie są to nabłonki „grube”

1. Nabłonek wielowarstwowy płaski

a)      Nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący /skóra/

·         Dużo warstw

·         Przy podstawie zawsze ciemniejsza warstwa, z drobnymi ciemnymi jądrami

·         Od strony skóry właściwej – nabłonek układa się w postaci „ciemniejszych sopli” – węższych albo szerszych

·         Na powierzchni różowa warstwa keratyny, często jakby postrzępiona, może być to gruba warstwa albo cienka ; ważne! nie ma jąder

b)      Nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący /przełyk/

·         Podobny do nabłonka B.1a

·         Nie ma różowej warstwy keratyny

·         Czasem w preparatach widać coś co może przypominać postrzępioną cienką warstwę rogową – to jest tzw. artefakt  /preparat egzaminacyjny nabłonka rogowaciejącego na pewno będzie miał solidną warstwę rogową! /

Proponuję porównać preparaty obu nabłonków wielowarstwowych płaskich, szczególnie porównać warstwy powierzchowne.

2. Nabłonek wielowarstwowy sześcienny /np. gruczoły potowe/

·         Podobny do A.3 – tylko liczymy warstwy

3. Nabłonek wielowarstwowy walcowaty / np. gruczoły ślinowe /

·         Podobnie jak wyżej

·         Komórki w barwieniu HE są „puste” – wypłukane albo blado zabarwione

4. Nabłonek przejściowy /pęcherz moczowy, moczowód/

§         Na powierzchni komórki baldaszkowate – duże komorki, czasem dwujądrowe , cytoplazma jasna

§         Nabłonek może być np. 3-warstwowy /cienki/  - wtedy komórki baldaszkowate są rozciągnięte, spłaszczone

§         Nabłonek szerszy /np.5-6 warstw/ - wtedy komórki baldaszkowate są wyraźne, pełniejsze z wyraźnymi owalnymi jądrami

2