W średniowiecznych wojnach najważniejszą rolę odgrywali rycerze. Rycerz był nie tylko wojownikiem, musiał być również "rycerski". Słowo "rycerz" wywodzi się z języka niemieckiego (ritter - jeździec) i początkowo odnosiło się do umiejętności jazdy konnej. Jednak później "rycerskość" zaczęła oznaczać określony ścisłymi regułami sposób życia - ideał "rycerza bez trwogi i skazy". Należało ściśle przestrzegać rycerskich zasad. Oto kodeks rycerza:
1. Broni zawsze swego honoru i czci.2. Jest odważny i nie lęka się żadnego niebezpieczeństwa.3. Walczy szlachetnie i szanuje przeciwnika.4. Szkoli się w rycerskim rzemiośle.5. Występuje w obronie słabszych i kobiet.6. Zawsze mówi prawdę i jest sprawiedliwy.7. Jest wierny władcy i ojczyźnie.8. Nigdy nie łamie danego słowa.9. Okazuje cześć kobietom i zachowuje się uprzejmie wobec wszystkich.
Rycerzem mógł zostać tylko człowiek dobrze urodzony (nie chłop). W wieku siedmiu lat przeznaczony do stanu rycerskiego chłopiec udawał się na dwór, by służyć jako paź. Usługiwał przy stole i pomagał pani domu, aby nauczyć się dobrych manier i przyzwoitego zachowania, rano pomagał panu w ubieraniu i służył jako "chłopiec na posyłki". Uczył się umiejętności praktycznych - jazdy konnej, fechtunku, zapasów, walki włócznią oraz konserwacji broni i zbroi. Wpajano mu też miłość do Boga, szacunek dla starszych i chęć niesienia pomocy. Do jego zadań należało również opiekowanie się końmi.
W czternastym roku życia paź zostawał giermkiem. W wychowaniu giermka stawiano nacisk na opanowanie technik walki - najazd z kopią, walka mieczem, maczugą czy toporem. Oczekiwano też od giermka postępów w doskonaleniu obycia towarzyskiego - ważna była umiejętność tańca, odpowiednie zachowanie się przy stole, czynienie honorów damom. Giermek miał już obowiązek towarzyszyć swemu panu na wojnie, dbając o jego konie i zbroję. Często brał udział też w potyczkach i waśniach, ponieważ musiał stawać do walki po stronie pana.
Giermkowie zostawali zwykle rycerzami, gdy skończyli 21 lat. Giermek, który wykazał się wielką odwagą, mógł zostać pasowany na rycerza na polu bitwy.
Turniej był wielkim wydarzeniem, trwającym niekiedy kilka dni. Dla rycerza był idealną okazją do ćwiczenia się w wojennym rzemiośle i do zaprezentowania swych umiejętności. Rozgrywany był w pobliżu zamku i przyciągał tłumy publiczności. Dwaj rycerze dosiadali koni i przystępowali do pojedynku. Ich rumaki były przystrojone bogato haftowaną materią, były to konie silne i przysadziste (aby unieść postawnego rycerza w zbroi). Zbroja czasem była tak ciężka, że rycerz nie był w stanie samodzielnie dosiąść konia. Na tarczach umieszczali swoje godła i herby, czyli swoje znaki rodowe. Miecz to broń wyjątkowo ciężka, czasem był ozdobiony klejnotami i złocony. Utrata tarczy lub miecza w czasie walki była największą zniewagą dla rycerza. Czasem rycerz otrzymywał od darzącej go względami damy jakiś drobiazg np. szarfę lub chusteczkę. Przywiązywał ją do kopii, a po zakończeniu walki zwracał pani swego serca. Kopia była drewniana, bardzo ciężka, tępo zakończona, za jej pomocą rycerz starał się zwalić przeciwnika z konia. Celem pojedynku nie było pozbawienie życia rywala, ale i tak często uczestnicy wychodzili z niego mocno poturbowani. Hełm, tzw. żabi pysk, przytwierdzony był do napierśnika, a wąska szczelina na poziomie oczu pozwalała widzieć przeciwnika tylko wtedy, gdy pochylony rycerz pędził wprost na niego. Zwycięzcy przypadał koń i zbroja pokonanego. Oprócz pojedynków można było oglądać zawody w strzelaniu z łuku, mecze zapaśnicze i walki na miecze.
Związki frazeologiczne (czyli połączenia kilku wyrazów używane w mowie potocznej i języku literackim) związane z rycerstwem:Dama serca - kobieta, której honoru rycerz bronił i w której barwach walczył w turniejach Kruszyć kopię - walczyć, spierać się o coś, bronić jakiejś sprawyPodjąć rękawicę - przyjąć wezwanie do walkiRzucić rękawicę - wyzwać na pojedynekWrócić z tarczą - powrócić jako zwycięzcaWstąpić w szranki - stanąć do boju
dorotkar