Kontrast jako sposób wyrażania refleksji o świecie i człowieku.
Zanalizuj i zinterpretuj wiersz Wisławy Szymborskiej Dom wielkiego
człowieka.
I. ROZWINIĘCIE TEMATU (maksymalnie 26 punktów)
Punktacja:
1. Wstępne rozpoznanie całości, np.: 0-1
a. typ wiersza charakterystyczny dla poezji współczesnej (wiersz wolny),
b. wiersz o przemianie kulturowej, jaka zaszła w II połowie XX wieku.
2. Rozpoznanie nadawcy, np.: 0-1
a. nie ujawnia się wprost (liryka pośrednia),
b. jest jednym ze zwiedzających muzeum (wchodzimy).
3. Rozpoznanie przedstawionej sytuacji – zwiedzania muzeum. 0-1
4. argumenty, np.: 0-1
a. wypowiedzi przewodnika,
b. porządek zwiedzania (wejście do domu, kolejne pomieszczenia, ogród
za domem).
Analiza ukształtowania wypowiedzi
5. Kontrast między światem przeszłości a współczesnym. 0-1
6. argumenty (różne płaszczyzny kontrastu), np.: 0-5
a. przestrzeń (dom – mieszkanie w blokowisku; pokoje wypełnione oswojonymi
sprzętami – pustka standardowo umeblowanych mieszkań),
b. przedmioty (tworzone „na miarę” – produkowane masowo; szlachetne –
tandetne, trwałe – jednorazowe),
c. relacje międzyludzkie (ludzie znani – obcy; zindywidualizowani –
anonimowi),
d. samopoczucie (poczucie bezpieczeństwa – poczucie osaczenia; zaufanie
do Boskiego porządku świata – poczucie zagrożenia),
e. śmierć (wśród bliskich w domu – osamotniona w szpitalu).
Próbny egzamin maturalny z języka polskiego
Poziom rozszerzony
4
7. Ironia. 0-1
8. argumenty, np.: 0-1
a. „wielkość” bohatera zestawiona ze zwykłością jego codziennego życia,
b. groteskowe cechy kultu wielkich ludzi i funkcjonowania muzeów ku ich czci,
9. Język potoczny. 0-1
10. Środki językowe podkreślające kontrasty, np.: 0-2
a. przeciwstawienia,
b. formuły przeczące,
c. wykorzystanie partykuły „jeszcze”.
11. Środki językowe kreujące sytuację, np.: 0-3
a. anafory,
b. zaimki wskazujące,
c. charakterystyczne słownictwo (złotymi zgłoskami, nie dotykać),
d. wyliczenia.
12. Wykorzystanie w odczytaniu utworu miejsc znaczących, np.: 0-4
a. interpretacja tytułu,
b. interpretacja dwóch pytań w środkowej części wiersza,
c. interpretacja metafory życie wielokrotnego użytku,
d. interpretacja zakończenia.
13. Podsumowanie 4
– pełne podsumowanie (np.: odczytanie refleksji mówiącej o sytuacji człowieka
w zdegradowanym świecie i interpretacja jej we właściwym kontekście;
dostrzeżenie związku ukształtowania tekstu z jego przesłaniem), (4)
– częściowe podsumowanie (np.: odczytanie refleksji mówiącej o sytuacji człowieka
w zdegradowanym świecie), (2)
– próba odczytania przesłania wiersza. (1)
II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 2 punkty) Punktacja
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.
− podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,
przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, 2
− uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie
głównych części. 1
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
III. STYL (maksymalnie 2 punkty)
− jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona
leksyka, 2
− zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka. 1
IV. JĘZYK (maksymalnie 8 punktów)
− język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne:
słownictwo, frazeologia i fleksja, 8
− język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo,
frazeologia i fleksja, 5
− język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości
poprawne składnia, słownictwo i frazeologia, 3
5
− język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych,
frazeologicznych i fleksyjnych. 1
V. ZAPIS (maksymalnie 2 punkty)
− bezbłędna ortografia;
poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 2
− poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia);
na ogół poprawna interpunkcja. 1
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0-4
honda1987