Piotr Kuncewicz - Nowa era dinozaurow.pdf - Ksiazki, Opowiadania znanych Autorow - Duzo - vassylch

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

Piotr Kuncewicz

Nowa era dinozaurów

New Age

Tower Press 2000

Piorun wskrzeszony

Według wierzeń amerykańskich Indian Siuksów, zepchniętych przez białych z prerii na

ilaste pustynie, podczas gwałtownych burz wraz z piorunami wyłaniają się z chmur ogromne

potwory płoszące stada bizonów, a następnie niknące pod ziemią. Później wielkie ulewy wy-

noszą na powierzchnię ich szczątki. A te nie odradzają się już, lecz przemieniają w całość w

ludzkich snach i wyobraźni.

Ziemia gromadzi prochy i ziemia, gdy zechce, je odsłania. Nie tylko prochy. Głęboko pod

ziemią jest przecież piekło ogniste pełne diabłów i potworów. Są niezmierzone skarby zaklę-

te, strzeżone, których nie ujawnia się bezkarnie. Jest dziwny świat nocnych istot kryjących się

przed słońcem. To pod ziemią jest ten niesłychany punkt styczny między życiem a śmiercią,

który z obumarłego ziarna wydaje zielony kiełek.

Żyjemy przecież w istocie na wysokiej górze usypanej z kości, z popielisk wulkanicznych

ogni, z namułów nieskończonej liczby potopów, z pogrzebanych snów tych, którzy żyli przed

nami. I już na zawsze skazani jesteśmy na dwuznaczność życia i śmierci, dobra i zła, wielko-

ści i prochu tego, co raz zanurzyło się w ziemi i niekiedy wraca do nas, a zawsze towarzyszy

nam w snach, lękach i nadziejach. Nie jesteśmy pewni natury skarbu, jeśli nawet go odnaj-

dziemy, ale nie możemy przestać go szukać. To właśnie dlatego tak ludzi fascynuje archeolo-

gia i jej znaleziska burzące wiele naszych zastarzałych poglądów, ale niekiedy potwierdzają-

cych nasze najgłębsze przeczucia.

Wyłaniające się spod ziemi „w częściach” zamierzchłe, gigantyczne zwierzęta w prze-

dziwny sposób zgadzają się z mglistym światem ludzkiej półjawy, z przyczajonym w pod-

świadomości lękiem, z legendami o smokach, potworach, olbrzymach i skarbach. Bo pod

ziemią spoczywa nie samo zło. Są tam prochy opiekuńczych przodków, śpią zaklęci rycerze,

a wyłonione z nawałnicy i pioruna zwierzęta także były Siuksom przychylne. Jeszcze raz

podkreślam tę dwuznaczność, współbrzmienie lęku i nadziei, dobra i zła, życia i śmierci, bo

będzie to miało zasadnicze znaczenie. W istocie bowiem rzecz o dinozaurach ma charakter

dwoisty. Z jednej strony ciekawi jesteśmy, jak z nimi było naprawdę, w materialnej rzeczywi-

stości, jakie były, jak wyglądały, jak się zachowywały, jaki był świat ich otaczający, z drugiej

nie mniejszą ciekawość budzi sam fakt tak żywiołowego zainteresowania, to drugie życie

dinozaura, tym razem w ludzkiej świadomości i ludzkiej cywilizacji.

Film Stevena Spielberga oparty na powieści „Jurajski park” Michaela Crichtona w chwili,

kiedy to piszę, zapowiada się na najgłośniejszy film wszystkich czasów. Oznacza to, że mu-

siał trafić w pokłady zainteresowania najszerszych mas ludzkich. Dołączy więc do „Nietole-

rancji”, „Przeminęło z wiatrem”, „Quo vadis”, „Ben Hura”, „Kleopatry”, „King Konga”, hor-

rorów Hitchcocka, Japończyków i samego Spielberga. Zauważmy, że znaczna część tych naj-

głośniejszych, najchętniej oglądanych produkcji dotyczy przeszłości, historii, część druga

−

różnorakich potworów. „Jurassic park” łączy wspomnienie przeszłości z tchnieniem grozy.

Ale nie jest bynajmniej odkryciem motywu, przeciwnie, w Ameryce dinozaury od chwili od-

krycia i uzyskania imienia cieszą się powszechnym i zdumiewającym powodzeniem. To zna-

czy byłoby ono zdumiewające, gdyby z kolei i to powodzenie nie było tylko realizacją środ-

kami współczesnej kultury masowej odwiecznego snu o potworze, o prastarym smoku, który

zresztą w swojej fantasmagorycznej postaci przeżywa ogromny renesans w prozie typu fanta-

sy. Podejrzewam, że cały ten syndrom może nam powiedzieć interesujące rzeczy o naszej

własnej naturze ludzkiej.

Od przeszło stu lat dinozaur zajmuje w cywilizacji Stanów Zjednoczonych Ameryki miej-

sce ważne i osobliwe. To tam właśnie dinozaury zostały po raz pierwszy odkryte, tam roze-

ludzkiego cyrku po lwach Colosseum, karłach, tańczących

niedźwiedziach, włochatej Julii Pastranie, braciach syjamskich, był także przesłaniem i to

wielorakim. Był przybyszem ze stron i czasów, gdzie kryje się zagadka ludzkich narodzin i

być może ludzkiego powołania. Rzecz nie jest bagatelna. Wiemy przecież, jak wiele stresów

rodzi w człowieku nieznajomość własnych rodziców i pochodzenia. Jakie utrapienie przeży-

wają sieroty i podrzutki, ile baśni od najstarszych po „Serce” Amicisa poświęcono dzieciom,

które szukają swoich rodziców, bądź informacji o swoim pochodzeniu i przodkach. Otóż i

ludzkość cała jest takim podrzutkiem nieświadomym tego gdzie, jak i z kogo się począł. Ge-

nesis ludzka jest przedmiotem nieskończonej liczby mitów, legend, religii, badań naukowych

i fantastycznych pomysłów. Jest to nasz odwieczny ludzki stress, któremu przydajemy prote-

zę nauki bądź wiary. I tak było zawsze, i dzisiaj jest także.

Niesłusznie uśmiechamy się z pobłażliwością nad decyzją izraelskich rabinów, odrzucają-

cych produkty ozdobione dinozaurem jako nieczyste. Między fundamentalizmem a nauką

porozumienia być nie może, a obie racje na swój sposób są sobie równoważne. A dinozaurów

przecież być nie mogło, bo nie miało kiedy, jako że świat w roku pańskim 1993 ma dopiero

lat pięć tysięcy pięćset siedemdziesiąt i cztery.

Religie chrześcijańskie ciężko przechorowały Darwina. Oczywiście, szło tu o coś więcej

niż sama data. Szło o to, że dla fundamentalistów rozumiejących Pismo Święte literalnie akt

stworzenia istotnie dopełnił się w trakcie sześciu dwudziestoczterogodzinnych dni i nocy,

istotnie Bóg zakasał rękawy i lepił człowieka z gliny jak garncarz dwojaki. Ciekawe, że zwie-

rząt w ten sposób nie lepił, stąd wszelkie powinowactwo między człowiekiem a jakąkolwiek

inną istotą było wykluczone. Tymczasem nauka mówiła, że z tej samej gliny powstało całe

życie i że rozwijało się z form prostszych do bardziej złożonych (jak?

o to kłócą się uczeni

do dzisiaj i spór rychło się nie zakończy), więc też fundamentaliści nauki zastosowali brzytwę

Ockhama i całkiem Boga się pozbyli. Z czasem okazało się, że spór jest pozorny, że Stwórca

nie musi mieć jakiegoś szczególniejszego stosunku właśnie do krzemu, że tchnienie ducha

mogło się dostać jakiemuś już ukształtowanemu kuzynowi pramałpy. Podobnie i biblijne dni

stworzenia uzyskały wykładnię symboliczną. Cała sprawa nie jest bynajmniej zakończona,

gdyż jedność człowieka i zwierzęcia, drzewa i całej natury zyskuje coraz więcej zwolenni-

ków, a konsekwencje teologiczne takiego stanowiska są bez przesady ogromne.

Zanim doszło do tego swoistego zawieszenia broni, wyczyniano brewerie niesłychane i

właściwie gorszące. W amerykańskim miasteczku Dayton toczył się proces o to, czy człowiek

pochodzi od małpy i czy wolno o tym nauczać w szkole. Londyński biskup dopytywał się

uczonego, czy pochodzi od małpy ze strony ojca czy matki, obrzucano się nawzajem obelga-

mi i insynuacjami. Dziś to wszystko się powtarza między Kościołem, dla którego seks jest

tabu, a tymi, którzy uważają fizyczną stronę miłości za jedną z normalnych cech ludzkiej fi-

zjologii, którą dopiero teraz zaczyna się poważnie poznawać i badać. Pewnie też dojdzie w

końcu do jakiegoś kompromisu, czy też zawieszenia broni.

Wśród prób kompromisu między wiarą i nauką była też jedna bardzo osobliwa. Pojawiła

się koncepcja, że wprawdzie wszystkie skamienieliny układają się w logiczny ciąg i mogłyby

grały się prawdziwe wojny o ich skamieniałe truchła, tam powstały najwspanialsze zbiory

paleontologiczne cieszące się nie słabnącym od wieku powodzeniem. To w Stanach Zjedno-

czonych powstały liczne parki rekonstrukcji, same zaś dinozaury trafiły do reklamy, prze-

obraziły się w kluseczki w zupach Campbella, stały się bohaterami animowanych kreskówek.

Jeszcze na długo przed Crichtonem i Spielbergiem dinozaur z barwnych albumów, książeczek

z przygodami, komiksów, czekoladek, myjek, mydełek, puzzli i całego chłamu najprzeróż-

niejszych gadgetów współczesnej cywilizacji stał się towarzyszem i aniołem stróżem amery-

kańskiego dziecka, jego maskotką, sprzętem z ogródka jordanowskiego i przedmiotem za-

chwytu.

Był jednak, wyłoniony z nieświadomości zbiorowej, nie tylko dziwolągiem, kolejnym ak-

torem odwiecznego zwierzęco

Piotr Kuncewicz - Nowa era dinozaurow.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: