Zaniewski Andrzej - Cień szczurołapa.pdf - Zaniewski Andrzej - ssaaggaa

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

Andrzej Zaniewski

cień szczurołapa

Stanął aż na krawędzi, o wiele dalej, niż odważył się

którykolwiek z mieszkańców Hameln. Stanął aż na

krawędzi i zdawało się, że rozmawia z przepaścią,

kochanką samobójców. Wyraźnie przepaść nęciła

szczurołapa; stał nad nią zamyślony i samotny.

Obywatelom Hameln nie podobałby się wyraz jego

oczu. Nie była to tylko przepaść, ale były tu dwie

przepaście.

WIKTOR DYK – „Szczurołap”

Tower Press 2000

WSTĘP

Szanowny Czytelniku,

Jeżeli szukasz lektury pogodnej, łatwej i optymistycznej, natychmiast odłóż tę książ-

kę... Jest to bowiem powieść gorzka i mroczna, która stawia przed Tobą nowe, dra-

styczne i dramatyczne pytania.

„Cień Szczurołapa” albo „Szarość” (wciąż waham się, który tytuł wybrać?) zaczyna

się w tym miejscu i czasie, kiedy Stary Szczur, bohater mojej poprzedniej powieści,

oślepiony, kona w portowych kanałach, a przerażony jego śmiercią młody samiec spo-

tyka na swej drodze Szczurołapa...

Wykorzystałem tu wątki powszechnie znanej niemieckiej legendy o Szczurołapie

przedstawionej na starym witrażu w kościele w Hameln, wspomnianej, a następnie opi-

sanej przez Arnima i Brentano, Johanna Wolfganga Goethego, braci Grimm, Roberta

Browninga, Wiktora Dyka, Bertolda Brechta...

Jej ślady można odnaleźć również w twórczości wielu innych pisarzy, dawnych i

współczesnych, których przyciągała i fascynowała swym niezwykłym i wieloznacznym

przesłaniem, stale aktualizowanym przez osaczające nas wydarzenia historyczne i poli-

tyczne. Przypomnę tu Henryka Ibsena, który w swym dramacie „Mały Ejolf” stworzył

żeńską mutację tępiciela szczurów, czy hiszpańskiego pisarza Miguela Delibesa, który

w powieści ,,Szczury” opisał losy wiejskiego łapacza gryzoni.

Początki mitu o Szczurołapie sięgają roku 1284.

Dolnosaksońskie miasteczko Hameln, oddalone kilkadziesiąt kilometrów od Hano-

weru, opanowała wówczas przerażająca plaga szczurów, z którą nikt nie umiał sobie

poradzić. Szczury buszowały w mieszkaniach, sklepach, magazynach i składach nad-

rzecznych. Były wszędzie i zacni obywatele Hameln, rajcy, kupcy, rzemieślnicy, skle-

pikarze i kramarze czuli się coraz bardziej zagrożeni. Bezczelne gryzonie rzucały się

nawet na koty i psy, w gospodzie porywały jedzenie wprost z talerzy, wypłaszając go-

ści, a swym piskiem profanowały posiedzenia dostojnej Rady Miejskiej. Kiedy zawio-

dły wszelkie tradycyjne sposoby walki ze szczurami, ogłoszono, że kto zlikwiduje tę

straszną plagę, zostanie sowicie wynagrodzony.

Wówczas przybył do miasta szczurołap-flecista-czarodziej, przezywany też Bunting,

od swego pstrokatego stroju, i zaproponował Radzie Miasta swe usługi. Burmistrz i raj-

cy zgodzili się niemal natychmiast, obiecując szczurołapowi 100 guldenów reńskich za-

płaty, co w tamtych czasach było poważną kwotą.

Szczurołap uczciwie i rzetelnie przystąpił do pracy. Stanął pośrodku rynku i zagrał

na flecie. Jego muzyka wywabiła szczury z kryjówek i nor, z piwnic i spiżarni, z maga-

zynów i składów. Wokół jego nóg zgromadziła się ogromna, szara, popiskująca rzesza

szczurów, którą poprowadził prosto do Wezery i potopił.

Wszystko to zrobił bardzo sprawnie, szybko i z pozorną łatwością.

Zapewne dlatego, kiedy zgłosił się do burmistrza po obiecane pieniądze, spotkał go

przykry zawód. Rada Miejska uznała, że 100 reńskich to kwota dla gminy wygórowana,

niewspółmiernie wysoka wobec niewielkiego wysiłku potrzebnego Szczurołapowi do

wyprowadzenia szczurów, które po prostu szły za dźwiękami jego piszczałki...

Szczurołap jednak nie chciał zgodzić się na obniżenie wcześniej uzgodnionej zapła-

ty. Długo prosił i przekonywał, ostrzegał i groził. Daremnie! Rajcy pozostali niewzru-

szeni.

Wkrótce też wytoczyli przeciw Szczurołapowi dodatkowe argumenty. Po pierwsze:

umowa jest nieważna, bo trudno ustalić jego tożsamość. Po drugie: umowa nie rozpo-

czyna się od tradycyjnej formuły „Tak mi dopomóż Bóg”, nie ma więc mocy zobowią-

zującej. A zatem Szczurołapowi nic się właściwie nie należy!

Zamiast wdzięczności Szczurołapa spotykały pogardliwe uwagi, ironiczne uśmiesz-

ki, kpiny i szyderstwa. Lekceważono go i zamykano przed nim drzwi. Miejscowej spo-

łeczności Szczurołap wydał się postacią podejrzaną, obcą i niepotrzebną. Jedyną osobą

współczującą wówczas Szczurołapowi była córka burmistrza, prawdopodobnie zako-

chana w wędrownym grajku... Niebawem poradzono mu, by jak najszybciej wyniósł się

z Hameln, bo tu może spotkać go coś złego. Opuścił więc niegościnne miasto upoko-

rzony i rozgoryczony...

26 czerwca 1284 roku o godzinie siódmej rano Szczurołap znowu pojawił się w mie-

ście. Tym razem jednak miał na sobie strój strzelca z typowym czerwonym kapeluszem,

przybranym kolorowymi piórami.

Pobożni mieszkańcy Hameln uczestniczyli właśnie w porannej mszy w miejscowym

kościele Świętej Trójcy. Na ulicach uwolnionych od szczurzej plagi beztrosko bawiły

się dzieci.

Szczurołap stanął na rynku i zagrał na flecie. Teraz zamiast szczurów szły za nim

dzieci. Aż 130 dzieci powyżej czterech lat, wraz z dorosłą córką burmistrza poprowa-

dził na wzgórze Koppel (437 m npm), do przepaści... Tu urywa się wszelki ślad. Dzieci

ani martwych, ani żywych nigdy nie odnaleziono.

Kiedy mieszkańcy Hameln wyszli z kościoła, zamiast odgłosów zabawy i śmiechu

usłyszeli przerażającą ciszę.

O wszystkich tych wydarzeniach opowiedziała im trójka przypadkowo ocalałych

dzieci, które uniknęły nieznanego losu, ponieważ nie nadążyły za pochodem prowadzo-

nym przez Szczurołapa. Dziecko Nieme prowadziło Ślepe, a Trzecie wybiegło w samej

koszuli i zawstydzone wróciło do domu, by się ubrać.

Dorośli dowiedzieli się wszystkiego właśnie od nich, co też może budzić wątpliwo-

ści, bo Szczurołap być może nie chciał zabrać ze sobą tej właśnie chorej, kalekiej trójki.

Tyle mówi legenda, w której przebiegła zemsta wiąże się ściśle z wariantem zbioro-

wej odpowiedzialności, przeniesionej z rodziców na potomstwo. Wkrótce pojawiły się

liczne jej interpretacje, opisy, próby wyjaśnienia.

I tak, niektórzy historycy łączą wydarzenia z Hameln ze znacznie przecież wcze-

śniejszą wyprawą krzyżową z roku 1212, nazywaną też krucjatą dziecięcą. Zakończyła

się ona, jak wiadomo, haniebną i kompromitującą papieża sprzedażą dzieci z wielu na-

rodów Europy handlarzom niewolników z arabskich portów Afryki Północnej. Czy

dzieciom uprowadzonym z Hameln w 72 lata później też zgotowano podobny los?

Prawdopodobna wydaje się hipoteza zbiorowego porwania dzieci w celu zaludnienia

jakiegoś dalekiego zakątka, chociażby w Siedmiogrodzie, o którym wspomina Wiktor

Dyk. W takim przypadku któryś z malców wyprowadzonych z Hameln mógłby stać się

protoplastą słynnego Drakuli, rumuńskiego superwampira. Przypuszczenia te najpraw-

dopodobniej nigdy nie zostaną potwierdzone, wiadomo jednak, że w całej średnio-

Zaniewski Andrzej - Cień szczurołapa.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: