HAEMORRHAGIA E TRACTU DIGESTIVI
Krwawienia i krwotoki z przewodu pokarmowego mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia chorego.
Wymagają one bardzo sprawnego i celowego postępowania.
Podstawowym następstwem, bez względu na przyczynę i umiejscowienie źródła krwawienia jest wstrząs krwotoczny.
Najczęstsze przyczyny krwawień i krwotoków z przewodu pokarmowego to :
1. Żylaki przełyku – Varices oesophagi
2. Wrzód żołądka lub dwunastnicy – Ulcus ventriculi vel duodenii
3. Ostry krwotoczny nieżyt żołądka – Gastritis haemorrhagica acuta
4. Rak żołądka – Carcinoma ventriculi
5. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – Colitis ulcerosa
6. Rak odbytnicy – Carcinoma recti
7. Żylaki odbytu – Varices haemorrhoidales
8. Polipy żołądka – Polypus ventriculi
Objawy kliniczne :
1. wymioty :
- treścią krwistą – świadczą o tym, że aktywne źródło krwawienia znajduje się w górnym odcinku przewodu pokarmowego,
§ np. w przełyku lub żołądku,
- skrzepami krwi – świadczą o tym, że krwawienie nie jest bardzo intensywne,
- tzw. treścią fusowatą – świadczą o tym, że doszło do przemiany hemoglobiny wynaczynionej krwi pod wpływem kwasu solnego w żołądku w hematynę
- intensywne, chlustające wymioty żywą krwią – świadczą o krwotoku z żylaków przełyku lub żołądka (krwotoczny nieżyt),
- wymioty skrzepami krwi lub treścią fusowatą – świadczą o tym, że krwawienie jest niewielkie
2. po pewnym czasie od początku krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego chory oddaje czarny, luźny, smolisty stolec,
3. jeżeli chory oddaje stolec wymieszany z krwią, to krwawienie prawdopodobnie dotyczy jelita grubego,
4. krew żywoczerwona na powierzchni stolca świadczy najczęściej o krwawieniu z końcowego odcinka przewodu pokarmowego (np. żylaki odbytu, rak odbytnicy)
5. objawy wstrząsu krwotocznego
Rozpoznanie źródła krwawienia :
1. Gastrofiberoskopia
2. Rectoskopia lub colonoskopia
(wziernikowanie całej okrężnicy lub wziernikowanie całego jelita grubego)
3. Wywiad chorobowy
4. Charakterystyczne objawy kliniczne
Postępowanie ratownicze i lecznicze :
1. ułożenie chorego w pozycji przeciwwstrząsowej z głową odchyloną na bok
2. założenie dostępu do żyły igłą typu Venflon
3. pobranie krwi do badań rutynowych i specjalistycznych
4. oznaczenie grupy krwi i wykonanie próby krzyżowej
5. podłączenie kroplowego wlewu dożylnego płynów elektrolitowych lub krwiozastępczych, a po oznaczeniu grupy krwi i wykonaniu próby krzyżowej przetoczenie masy erytrocytarnej
6. tlenoterapia, czasami oddech wspomagany lub kontrolowany
7. dieta ścisła, wprowadzenie zgłębnika do żołądka i odsysanie treści oraz jej obserwacja
(czasami płukanie żołądka zimną solą fizjologiczną)
8. obserwacja podstawowych czynności życiowych pod kątem rozwijającego się wstrząsu,
9. wspomaganie krążenia i podniesienie ciśnienia tętniczego krwi
(np. Dopamina)
10. założenie cewnika do pęcherza moczowego na stałe i pomiar diurezy godzinowej
11. wdrożenie postępowania przyczynowego :
- wykrycie źródła krwawienia
- założenie zgłębnika Sengstakena (przy krwotoku z żylaków przełyku)
- ostrzykiwanie żylaków przełyku
- podawanie leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego w żołądku
np. Ranigast i.v.
- podawanie leków przeciwkrwotocznych
np. Exacyl, Cyclonamine,
12. zapewnienie choremu miski nerkowatej i płatków ligniny
13. zadbanie o higienę jamy ustnej
14. jeżeli krwawienie zostało zatrzymane metodami zachowawczymi to można powoli wdrażać odżywianie doustne, podając choremu zimne płyny a potem dietę płynną chłodną
15. jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi skutku, a stan chorego pogarsza się, to należy wdrożyć leczenie operacyjne i w trybie pilnym przygotować chorego do zabiegu operacyjnego
Założenie zgłębnika Sengstakena :
1. zgłębnik Sengstakena posiada dwa balony :
- żołądkowy – o kształcie kulistym, służący do utrzymania sondy w żołądku,
- przełykowy – o kształcie walca, służący do uciśnięcia krwawiących żylaków przełyku,
2. do każdego z tych balonów prowadzi przewód służący do wypełniania ich powietrzem lub wodą; trzeci przewód pełni funkcję zwykłej sondy odbarczającej i służy do odsysania treści z żołądka lub płukania żołądka,
3. po wprowadzeniu zgłębnika przez nos do żołądka wypełnia się balon żołądkowy i pociąga zgłębnik do siebie, aż do oparcia się balonu o wpust żołądka; następnie wypełnia się balon przełykowy;
4. koniec zgłębnika przeprowadza się przez bloczek na ramie łóżka i obciąża ciężarkiem o masie ok. 100 g,
5. zgłębnik pozostawia się w takiej pozycji przez 24 – 48 godzin, po czym sprawdza się, czy krwawienie ustąpiło; jeżeli tak to zgłębnik można delikatnie usunąć,
6. co pewien czas odsysamy treść żołądkową, obserwując jej ilość i wygląd oraz przepłukujemy sondę 0,9% NaCl
Koval8