Diagnoza i wczesne wspomaganie rozwoju
dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera
Pedagogika: wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, II rok II stopnia
mgr Justyna Pilecka – Zouaidia
justyna.pilecka@amu.edu.pl
Dyżur: poniedziałek 14:45-15:30, Jowita
Semestr: zimowy
Liczba godzin: 20
ü dopuszczalna liczba nieobecności 2 (każdą kolejną nieobecność należy zaliczyć na dyżurze nawet, jeżeli jest ona potwierdzona zwolnieniem lekarskim)
ü warunkiem dopuszczenia do kolokwium końcowego jest zaliczenie nieobecności oraz aktywność na zajęciach
Program zajęć:
Temat 1: Diagnoza dzieci z autyzmem
Ø przyczyny trudności w rozpoznawaniu autyzmu
Ø aktualne kryteria diagnostyczne
Ø wybrane narzędzia i metody diagnostyczne
- Kwestionariusz Autyzmu w Okresie Poniemowlęcym (CHAT)
S. Barona-Cohena, J. Allen, C. Gillberga
- CARS – Childhood Autism Rating Scale (Skala Oceny Autyzmu Dziecięcego) E. Schoplera, R. Reichlera, B. Renner
- PEP-R – Psychoeducational Profile Revised (Profil Psychoedukacyjny) E. Schoplera, R. Reichlera, A. Bashford
Ø przekazywanie diagnozy rodzicom
Literatura:
Bobkowicz – Lewartowska L. (2005). Autyzm dziecięcy: zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”, s. 125-145.
Pisula E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: GWP, rozdział 3-4, s. 61-100.
Radochoński M. (2001). Podstawy psychopatologii dla pedagogów. Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 161-165.
Winczura B. (2008). Wczesne wykrywanie zaburzeń autystycznych w świetle koncepcji teorii umysłu. W: B. Cytowska, B. Winczura (red.) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków: „Impuls”, s. 389-398.
Temat 2: Diagnoza dzieci z zespołem Aspergera (08.11.2010)
Ø przyczyny trudności w rozpoznawaniu zespołu Aspergera
Attwood T. (2006). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S – ka, rozdział 1,
s. 14-25; załącznik III, s. 169-173.
Jackson L. (2005). Świry, dziwadła i zespół Aspergera. Warszawa: Wyd. Fraszka Edukacyjna, s. 13-29.
Kruk – Lasocka J. (2001). Autyzm czy zespół Aspergera? Wpływ rozbieżności diagnostycznych na oddziaływania terapeutyczne. W: T. Gałkowski, J. Kossewska (red.) Autyzm wyzwaniem naszych czasów. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 22-30.
Maciarz A., Biadasiewicz M. (2005). Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera. Kraków: „Impuls”, s. 14-63, s. 67-70.
Radochoński M. (2001). Podstawy psychopatologii dla pedagogów. Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 165-166.
Urbaniuk J. (2008). „Mali profesorowie” czy inteligentni autyści? Wczesna diagnoza dziecka z zespołem Aspergera. W: B. Cytowska, B. Winczura (red.) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków: „Impuls”, s. 399-428.
Temat 3: Wczesna interwencja wobec dzieci z autyzmem
i zespołem Aspergera (08.11.2010)
Ø skuteczność wcześnie podejmowanej interwencji
Ø rodzice w terapii dziecka z autyzmem i zespołem Aspergera
Attwood T. (2006). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S – ka, rozdział 8,
s. 123-161.
Pisula E. (2005). Efektywność działań terapeutycznych podejmowanych wobec dzieci z autyzmem. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red.) Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 13-23.
Pisula E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: GWP, rozdział 6 i 7,
s. 113-138.
Temat 4: Zabawa u dzieci z autyzmem (15.11.2010)
Ø rozwijanie umiejętności zabawy: przyciąganie uwagi i dzielenie przestrzeni
Ø zabawa uporządkowana
Ø wybór zabawek do zabawy
Ø gry i zabawy ruchowe (problemy z integracją sensoryczną)
Ø „czas podłogowy” w pracy z dzieckiem z autyzmem
Danielewicz D. (2005). „Czas podłogowy” w pracy z dzieckiem z autyzmem. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red.) Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 133-150.
Moor J. (2006). Śmiech, zabawa i nauka z dziećmi o profilu autystycznym. Warszawa: wydawnictwo mała litera, Wyd. Cyklady, s. 21-56, s. 103-116.
Pisula E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: GWP, rozdział 5, s. 101-112.
Temat 5: Metoda Marii Montessori (22.11.2010)
Ø cele metody M. Montessori
Ø kategorie materiału dydaktycznego (rozwojowego)
Ø propozycje wykorzystania metody w pracy z dzieckiem z autyzmem
Sekułowicz M. (2001). Wykorzystanie metody Marii Montessori w pracy z dziećmi autystycznymi. W: T. Gałkowski, J. Kossewska (red.) Autyzm wyzwaniem naszych czasów. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 105-111.
Sekułowicz M. (2003). Wybrane metody usprawniania dzieci z autyzmem. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 78-83.
Temat 6: Metoda Ruchu Rozwijającego (MRR) W. Sherborne (22.11.2010)
Ø cele MRR
Ø zastosowanie MRR
Ø kategorie ćwiczeń
Ø struktura zajęć
Ø propozycje wykorzystania metody w pracy z dzieckiem z autyzmem i zespołem Aspergera
Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M. (1992). Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP, s. 35-91.
Błeszyński J. (2004). Wykorzystanie metody Ruchu Rozwijającego w terapii dziecka z głębokimi deficytami rozwojowymi – autystycznego. W: J. Błeszyński (red.) Wspomaganie rozwoju osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 109-131.
Bobkowicz – Lewartowska L. (2005). Autyzm dziecięcy: zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”, s. 108-109.
Sekułowicz M. (2003). Wybrane metody usprawniania dzieci z autyzmem. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s.91-92.
Temat 7: Niedyrektywne formy terapii (29.11.2010)
Ø cele terapii niedyrektywnej
Ø zasady pracy z dzieckiem z autyzmem
Ø przykłady zastosowania terapii niedyrektywnej w pracy z dzieckiem z autyzmem
Biernacka E. (2000). Autyzm – nienasycony głód. W: H. Olechnowicz (red.) Drugie opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 15-21.
Bobkowicz – Lewartowska L. (2005). Autyzm dziecięcy: zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”, s. 93-95.
Ciupa A. (2000). Terapia dziecka autystycznego – podróż w głąb czasu.
W: H. Olechnowicz (red.) Drugie opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 7-14.
Grodzka M. (2000). Dziecko autystyczne. Dziennik terapeuty. Warszawa: PWN,
s. 87-102 (zachęcam do przeczytania całej książki).
Olechnowicz H. (2006). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa: PWN.
Olechnowicz H. (1997). Opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 9-21, s. 70-83.
Stanieczek A., Bala J. (2000). Andrzej – autystyczny mistrz liter i cyfr.
W: H. Olechnowicz (red.) Drugie opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP, s. 32-53.
Temat 8: Metoda Integracji Sensorycznej (06.12.2010)
Ø zakłócenia procesów integracji sensorycznej u dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera
Ø cele metody Integracji Sensorycznej
Ø propozycje podstawowych ćwiczeń do stymulacji w zakresie integracji sensorycznej
Attwood T. (2006). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S – ka, rozdział 7,
s. 113-122.
Jackson L. (2005). Świry, dziwadła i zespół Aspergera. Warszawa: Wyd. Fraszka Edukacyjna, s. 43-55.
Maas V. F. (1998). Uczenie się przez zmysły – wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej. Warszawa: WSiP.
Sekułowicz M. (2003). Wybrane metody usprawniania dzieci z autyzmem. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 76-78.
Sekułowicz M. (2004). Metoda Integracji Sensorycznej w diagnozie i terapii dzieci z autyzmem. W: J. Błeszyński (red.) Wspomaganie rozwoju osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 31-38.
Temat 9: Terapia behawioralna (13.12.2010)
Ø cele terapii behawioralnej
Ø techniki terapii behawioralnej
Ø terapia behawioralna we wczesnej interwencji wobec dzieci z autyzmem
Ø propozycje programów rozwijających umiejętności komunikacji werbalnej
Budzińska A., Kubach I. (2001). Zastosowanie terapii behawioralnej we wczesnej interwencji wobec dzieci autystycznych. W: T. Gałkowski, J. Kossewska (red.) Autyzm wyzwaniem naszych czasów. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 74-81.
Kawa R. (2005). Rozwijanie umiejętności niezbędnych w nabywaniu mowy. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red.) Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem. Kraków: „Impuls”, s. 79-94.
Kozłowski J. (2003). Zastosowanie teorii uczenia się w terapii małych dzieci z autyzmem na przykładzie projektu wczesnej interwencji O. I. Lovaasa. W: D. Danielewicz, E. Pisula (red.) Terapia i edukacja osób z autyzmem. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 49-74.
Temat 10: Model TEACCH – program Terapii i Edukacji Dzieci Autystycznych oraz Dzieci z Zaburzeniami w Komunikacji (13.12.2010)
Ø cele modelu TEACCH
Ø propozycje technik nauczania dzieci z autyzmem
Ø przykłady ćwiczeń edukacyjnych...
racjooleq