choinka_1.pdf

Na podstawie: Andersen, Hans Christian (-), Baśnie, tłum.

Cecylia Niewiadomska, Gebethner i Wolﬀ, wyd. , Kraków, 

Wersja lektury on-line dostępna jest na stronie wolnelektury.pl .

Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się

w domenie publicznej, co oznacza, że możesz go swobodnie wy-

korzystywać, publikować i rozpowszechniać.

HANS CHRISTIAN ANDERSEN

Choinka

Rosła w lesie choinka, mała, ale śliczna. Miała też dobre miejsce: dużo powietrza,

słońca i przyjemne towarzystwo starszych od siebie jodełek i sosen. Dobrze jej było,

a jednak marzyła ciągle tylko o tym, aby wyrosnąć i być dużą, wielką. Nic jej przeto

nie cieszyło: ani piękne słońce, ani powietrze czyste i pachnące, ani zabawy ǳieci

wiejskich, które przychoǳiły tu zbierać jagody. Biegały wtedy, śmiejąc się, dokoła

drzewka, rozmawiały wesoło, albo siadały z pełnym garnuszkiem na ziemi i nawlekały

czerwone poziomki niby korale na cieniutką słomkę.

— Jaka ta mała choinka prześliczna — mówiły często, ale drzewko tylko się o to

gniewało.

— Długo też jeszcze będę taka mała? — myślało sobie.

Gdyby umiało westchnąć, pewno by wzdychało, ale na to było za wcześnie.

W następnym roku było znacznie większe. I znowu rok upłynął, i znowu przybyło

mu gałęzi i wysokości. Aż poweselało.

— Ach, jakbym chciała już być taka duża jak inne drzewa! — mówiło do sie-

bie. — Wtedy bym rozpostarła szeroko konary, a z wierzchołka mogłabym patrzeć

w świat daleko! Ptaki słałyby gniazda na moich gałęziach, które kołysałabym poważ-

nie, wspaniale, z każdym powiewem wiatru! Tak jak inne drzewa.

I znów zaczęło tęsknić i martwić się o to, że tak powoli rośnie. Nie cieszyło go

ani słonko jasne, ani wesołe ptaki, ani purpurowe i złote chmurki wieczorem i rano

po błękitnym niebie płynące.

Potem nadeszła zima i śnieg biały grubo pokrył dokoła ziemię, iskrząc się w słońcu

jak drobne diamenty. Wówczas choinka zmniejszyła się barǳo, zaledwo wystawała

z tej białej pierzynki i nieraz się zdarzyło, iż zając przeskoczył ją w biegu. O, wtedy

była strasznie oburzona!

Dwie zimy upłynęły znów, ale na trzecią zimę była już taka wysoka, że zające

musiały obiegać ją wkoło. To było dla niej wielką przyjemnością.

— Ach, rosnąć, rosnąć, rosnąć! — powtarzała. — Być wielką i wspaniałą, to

jedyna rozkosz, której pragnę bezustannie.

W jesieni zwykle zjawiali się drwale z mocnymi siekierami i padały wtedy naj-

piękniejsze jodły i sosny. Powtarzała się ta historia każdego roku, a młode drzewka

drżały, patrząc na to. Bo też widok był smutny. Najwspanialsze drzewa z trzaskiem,

z łoskotem padały na ziemię, obcinano im piękne, zielone konary i stawały się ǳiw-

nie długie, wąskie, nagie; prawie nie można ich było już rozpoznać. Następnie luǳie

kładli je na wozy i wywozili z lasu, nie wiadomo dokąd.

Co się potem z nimi ǳiało?

Kiedy jaskółki wróciły na wiosnę i poważne bociany, drzewka dopytywały ich

ciekawie:

— Czy nie wiecie, gǳie się znajdują nasze siostry? Dokąd je wywieziono? Czyście

spotkały je w droǳe?

Jaskółki nie wieǳiały o niczym, lecz bocian jeden zastanowił się nad tym pyta-

niem, a pomyślawszy chwilkę, skinął głową:

— Tak, tak, wiǳiałem. Wiǳiałem na morzu wielkie okręty, kiedyśmy leciały

z Egiptu. Na okrętach wznosiły się maszty olbrzymie: to one były! Poznałem nasze

drzewa po zapachu. Trzeba im powinszować: po królewsku wyglądały!

— Ach, kiedyż ja wyrosnę tak wysoka, żebym mogła pływać po morzu! — za-

wołała z żalem sosenka. — Ale co naprawdę znaczy morze i jak ono wygląda?

— Za długo byłoby ci tłumaczyć takie rzeczy, moja droga — rzekł bocian i oddalił

się poważnie.

Promienie słońca serdecznym uściskiem objęły młode drzewko.

— Nie marz o dalekiej wielkości — mówiły — ciesz się tym, co posiadasz. ǲię-

kuj Bogu za młodość, za siły, za zdrowie, za życie, które w tobie krąży.

Wietrzyk całował ją i pieścił zielone jej igły; rosa płakała nad nią; ale drzewko nie

rozumiało tego wcale.

Przyszła zima.

Około świąt Bożego Naroǳenia znowu schoǳili się do lasu luǳie i wycinali teraz

małe drzewka, nieraz mniejsze i młodsze od naszej choinki. Patrzyła ona też na nie

z zazdrością: jadą w świat, tak daleko! Nikt nie obcina im pięknych gałęzi, wywożą

je wraz z nimi, takie śliczne, świeże!

— I dokąd je wywożą? I dlaczego? Są mięǳy nimi zupełnie maleńkie i dlaczego

nie obcinają im gałęzi?

— My to wiemy! My to wiemy! — zaświergotały wróble. — Wiǳiałyśmy je

tam w mieście przez okna. Wiemy, dokąd one jadą. Świetny los je czeka, coś nad-

zwyczajnego! Tego nawet dobrze opisać nie można. Wiǳiałyśmy je same przez okna:

rosną tam na środku ciepłego pokoju, ozdobione świeczkami, błyskotkami, rumia-

nymi jabłkami, piernikami. Ach, co za los wspaniały!

— A potem? — rzekło drzewko, drżąc z ciekawości i wzruszenia. — Cóż się

potem z nimi ǳieje?

— Więcej nic nie wiǳiałyśmy. Ale to było prześlicznie, prześlicznie!

— Ach, jakżebym pragnęła doczekać się takiego szczęścia! — westchnęło z żalem

drzewko wszystkimi igłami. — To piękniejsze jeszcze niż podróż po morzu. Jakże

tęsknię do miasta, do luǳi, jak mi tutaj smutno! Może już niedaleko Boże Naroǳenie

— jestem taka duża i ładna, może mnie zetną w tym roku nareszcie! O, chciałabym

już rosnąć w ciepłym, jasnym pokoju, z całą tą świetnością, która się opisać nie da!

— A potem?… Potem nastąpi zapewne coś jeszcze piękniejszego, jeszcze wspa-

nialszego, po cóż by nas inaczej tak strojono? Tak, tak, to początek jeszcze większego

szczęścia, którego nawet odgadnąć nie umiem. Ach, co nas czeka w mieście! Tęsknię

do tej chwili — pragnę, aby nadeszła!

— Ciesz się słońcem i powietrzem — szepnęły jej bledsze, ale życzliwie promie-

nie. — Ciesz się młodością swoją, ciesz się życiem!

Ale choinka cieszyć się tym nie umiała, rosła tylko i rosła, jak mogła najpręǳej.

Igły miała pachnące i ciemnozielone, a pień prosty jak strzała. Luǳie, patrząc na nią,

mówili:

— Co za śliczne drzewko!

Na Boże Naroǳenie ścieli ją też najpierwszą. Ostra siekiera wśliznęła się jej aż do

serca i drzewko padło z westchnieniem na biały śnieg brylantowy. Ból ją przeniknął

straszny i zemdlała. Rozumie się, iż zapomniała, że to jej szczęście upragnione; skoro

przyszła do siebie, czuła tylko, iż się rozstaje na zawsze ze swym roǳinnym lasem,

Choinka



z pniem, z którego wyrosła; że już nie zobaczy kochanych drzew starych, które ją

otaczały od ǳieciństwa, ani zielonych krzaków i choinek, z którymi się wychowała,

ani świeżych kwiatów znajomych na wiosnę, ani ptasząt śpiewających tak wesoło.

Bolesne było pożegnanie, smutny odjazd.

Ocknęła się dopiero wtedy z tego smutku, gdy na podwórzu, gǳie ją wraz z in-

nymi choinkami złożono, usłyszała mówiącego jakiegoś człowieka, który wskazywał

na nią:

— Śliczne drzewko, to biorę.

I natychmiast dwóch luǳi w pięknych sukniach ze świecącymi guzikami zaniosło

ją do wielkiego, pięknego pokoju.

Ciepło tu było, niby w lecie. Na ścianach wisiały ogromne obrazy w ramach

złocistych jak słońce, koło pieca stały wielkie wazy chińskie, na pokrywach których

spoczywały lwy poważne; były tam bujające krzesła i meble jedwabiem pokryte, na

stołach pełno książek z obrazkami i tysiące kosztownych cacek.

Ustawiono drzewko na środku pokoju, w dużym drewnianym naczyniu, pełnym

piasku, ale tego nie było widać, gdyż naczynie osłonięto zieloną materią, a pod nim na

podłoǳe był kwiecisty kobierzec. Wtedy dopiero zaczęła choinka odczuwać znowu

szczęście. Drżała z radości. Co to z nią bęǳie teraz? Panienki i służba przystraja-

ły ją i zdobiły na wyścigi; wieszano na jej zielonych gałązkach siatki złociste, pełne

prześlicznych cukierków, pierniki, jabłka złocone, orzechy, różnobarwne błyskotki

i cukierki, nici złote i srebrne, podobne do promieni słońca, cudowne lalki, podobne

do ǳieci, świeczki i ptaszki, a na najwyższej gałązce umieszczono gwiazdę srebrzystą.

Wyglądała tak wspaniale, że naprawdę opisać trudno; wróble miały słuszność

zupełną.

— Wieczorem bęǳie daleko piękniejsza, gdy zapalimy świeczki — mówiono

dokoła, a drzewko traciło przytomność ze szczęścia.

— Ach, żeby ten wieczór nadszedł już! — wzdychało. — Ach, żeby zapalono

moje świeczki! I co to wtedy bęǳie? Co się stanie? Może sosny przyjdą z lasu patrzeć

na mnie? A wróble będą zaglądały w okna. I wszyscy poǳiwiać będą moją piękność

i moje szczęście. A potem? Czy tu wrosnę mocno w to naczynie i stać będę lato i zimę

taka piękna i strojna?

Pięknie marzyła sobie o przyszłości, ale tymczasem bolała ją kora, a tęsknota za

lasem sam rǳeń przenikała.

— To nic — myślała sobie — to przeminie.

Wieczorem zapalono na niej świeczki. Co za blask! Co za jasność! Nic podobnego

jeszcze w życiu nie wiǳiała. Wszystkie gałązki jej drżały ze szczęścia tak, że na jednej

zapaliły się igiełki. To zabolało ją mocno.

— Pali się! Pali! — zawołały panienki i ogień ugaszono zaraz.

Zmartwiło to choinkę: w tym miejscu była ciemna i spalona, to wcale nieprzy-

jemnie; chciałaby cała tonąć w jasnym blasku, jak podczas lata w słonecznych pro-

mieniach.

Wtem otworzono szerokie podwoje i do pokoju wpadło mnóstwo ǳieci, biegnąc

prosto do drzewka, jakby je chciały przewrócić. Starsi postępowali za nimi poważnie.

Na mgnienie oka stanęła gromadka zdumiona i milcząca przed jarzącą chojną, lecz

zaraz wybuchnęła takim krzykiem, że szyby w oknach zadrżały z przestrachu. Te-

raz się zaczął taniec wkoło drzewka, z którego wśród okrzyków zachwytu co chwila

zdejmowano jakieś cacko czy błyskotkę.

— Co oni robią? — myślała choinka. — I cóż to bęǳie?

Świeczki płonęły jasno, ale zmniejszały się prędko i coraz trzeba było gasić którąś,

aby się nie zapaliła gałązka. Na koniec dano ǳieciom pozwolenie zabrać z drzewka,

Choinka



co im się tylko podoba. Straszne rzeczy, z jaką chciwością rzuciły się do rabunku!

Aż gałęzie trzeszczały. I gdyby choinka nie była przymocowana do suﬁtu, byłyby ją

niezawodnie przewróciły.

Potem tańczyły wkoło z zabawkami i przysmaczkami, które z drzewka oberwały,

a na choinkę nikt już nie spoglądał, oprócz starej piastunki, która delikatnie podnosiła

gałązki, aby się przekonać, czy gǳie nie zostało jabłko lub cukierek.

— Bajeczki! Bajeczki, ǳiaǳiu! — zaczęły wołać ǳieci i ciągnęły do drzewka

niskiego staruszka, który też usiadł pod nim.

— Teraz jesteśmy w lesie! — rzekł wesoło. — Niechże i drzewko naszej historii

posłucha, może mu się to przyda. Ale jedną wam tylko ǳiś bajkę opowiem, więc

o czym chcecie: czy o Rum-Trum rozbójniku, czy o kulawym chłopcu, który spadł

ze schodów, ale się potem ożenił z księżniczką?

— O Rum-Trum rozbójniku!

— O kulawym chłopcu! — krzyczały ǳieci na wyścigi.

Drzewko tylko milczało, myśląc sobie: — Co to ma wszystko znaczyć? I co ze

mną dalej bęǳie?

A tymczasem ǳiadunio zaczął opowiadać o kulawym chłopcu, który spadł ze

schodów, ale został mężem księżniczki.

ǲieci klaskały w ręce i krzyczały. Chciały potem koniecznie historii o rozbójniku,

ale usłyszały ǳisiaj tylko jedną.

A drzewko stało cicho i myślało: — O tym mi ptaszki w lesie nigdy nie opo-

wiadały. Kulawy chłopczyk spadł ze schodów, a potem się ożenił z księżniczką. Więc

to tak bywa na tym świecie! Nie można wątpić, skoro opowiada taki poważny i siwy

staruszek. Ha, któż to może wieǳieć! Nikt swego losu nie przewiǳi. Może i ja też

spadnę tu kiedy ze schodów, a potem się ożenię z księżniczką.

I zasnęło z miłą naǳieją, że jutro znowu będą przystrajać je cukierkami, świecz-

kami i złotem.

— Jutro będę jeszcze szczęśliwsza — myślało. — Będę się jeszcze barǳiej cie-

szyła tym wszystkim. A potem znów wysłucham bajki o kulawym chłopcu, a może

i o rozbójniku.

Całą noc o tym rozmyślała. Nazajutrz z rana służba weszła do pokoju.

— Przyszli mnie stroić — szepnęło drzewko.

Ale zamiast tego wyniesiono je z pokoju, zwleczono ze schodów i umieszczono

w jakimś ciemnym kącie, gǳie nie dochoǳiło wcale światło ǳienne.

— Co to ma znaczyć? — rzekła do siebie choinka. — Co ja tu robić będę? Co

ja tu usłyszę?

Przytuliła się do muru i myślała, myślała długo… A czasu miała dosyć, gdyż dni

i noce upływały, a nikt do niej nie przychoǳił. Raz wszedł ktoś, ale po to, żeby

postawić przed nią wielką skrzynię. Teraz była tak ukryta, iż mogła sobie wyobrazić,

że wszyscy o niej zapomnieli.

— To dlatego, że teraz zima — pocieszała się w tej ciemności. Ziemia jest twarda

i śniegiem pokryta, nie mogą mnie zasaǳić i trzymają w tym schronieniu aż do

wiosny. Jak to dobrze obmyślane! Przekonuję się coraz lepiej, że luǳie są barǳo

dobrzy i rozumni! Szkoda tylko, że tu tak ciemno i okropnie pusto. Żeby chociaż

zajączka można było zobaczyć — czasem. W lesie było barǳo ładnie w zimie na

białym śniegu, kiedy zajączki skakały dokoła, a czasem przeskakiwały i przeze mnie.

Ale wtedy nie mogłam znieść tego. Tutaj okropnie pusto i samotnie.

— Pi, pi! — odezwała się nieśmiało myszka.

— Pi, pi! — odpowieǳiała jej druga.

Choinka



Wysunęły się obie z niewiǳialnej norki i zaczęły wąchać drzewko, obchoǳąc je

dokoła. W końcu wsunęły się mięǳy gałązki.

— Straszne zimno — rzekła jedna. — Ale tutaj nieźle, prawda, moja staruszko

z lasu?

— Nie jestem wcale stara — rzekło drzewko. — Wiele znam drzew daleko star-

szych ode mnie.

— A skąd się tutaj wzięłaś? — zapytały myszy. — I co wiesz? Co wiǳiałaś?

Były obydwie niezmiernie ciekawe i zasypywały drzewko pytaniami.

— Opowieǳ nam o wszystkim, co wiǳiałaś na świecie. Gǳie jest najpiękniej?

Gǳie jest najprzyjemniej? A czy byłaś w spiżarni, gǳie sery leżą na półkach, a szynki

wiszą wysoko na sznurach? Tam jest pięknie! Tam można tańczyć koło sadła: tam

najchudsza upaść się może wybornie.

— Nie znam spiżarni — rzekło drzewko — ale wiǳiałam las piękny, gǳie słońce

świeci wesoło na sosny zielone i na małe kwiatki; gǳie ptaszki śpiewają przyjemnie

przez całe lato.

I zaczęła opowiadać im o swej młodości, o lesie, słońcu, jaskółkach, bocianach.

Myszy nic podobnego dotąd nie słyszały i naǳiwić się nie mogły.

— Ach, jak ty dużo wiǳiałaś na świecie! — powtarzały co chwila. — Jakie to

wszystko piękne! Jak szczęśliwa być musiałaś w tym pachnącym lesie!

— Szczęśliwa? — powtórzyła choinka ze zǳiwieniem i pomyślała trochę nad tym

wszystkim, co mówiła przed chwilą. — Tak, w gruncie rzeczy były to czasy przyjemne

— dodała wreszcie — ale…

Zaczęła opowiadać teraz co innego: jak ją ustawiono w prześlicznym pokoju,

przystrojono błyskotkami i świeczkami, jak koło niej tańczono i śpiewano.

— Ileż ty szczęścia doznałaś już w życiu, dobra staruszko! — ǳiwiły się myszy.

— Nie jestem wcale stara — broniła się znowu — dopiero tej zimy z lasu mnie

zabrano. Przez to przestałam rosnąć.

— Ślicznie opowiadasz — zachwycały się obie.

Następnej nocy znowu przyszły pod drzewko, a z nimi razem cztery inne myszy,

które też chciały posłuchać ciekawych opowieści.

Choinka opowiadała, a im dłużej mówiła, im więcej przypominała sobie własne

życie, tym przyjemniejsze jej się wydawało.

— To były dobre czasy — szeptała z westchnieniem, ale mogą powrócić. Kulawy

chłopiec spadł ze schodów, a przecież ożenił się potem z księżniczką. Może i dla mnie

także księżniczka przeznaczona.

Przyszła jej na myśl młoda, śliczna, zielona brzózka, która rosła tam w lesie; była

ona prawdopodobnie księżniczką.

— Co to za kulawy chłopiec? — dopytywały myszy.

Ona opowieǳiała im całą historię, każde słowo pamiętała doskonale, a myszy były

tak szczęśliwe, że biegały jak szalone po gałązkach, prawie do samego wierzchołka.

Następnej nocy przyszło ich daleko więcej, a w nieǳielę nawet dwa szczury.

Lecz ci panowie osąǳili, że historia nie jest barǳo zajmująca, a to zmartwiło

myszki, gdyż odtąd i one uważały ją za mniej piękną.

— Czy tylko jedną umiesz bajkę? — dopytywały się szczury.

— Tylko tę jedną. Wysłuchałam jej podczas najpiękniejszego wieczoru w mym

życiu; nie wieǳiałam wtedy nawet, jak szczęśliwa jestem.

— To barǳo głupia bajka. A nie umiesz żadnej o słonince, o łoju? Żadnej zaj-

mującej, ciekawej, o spiżarni?

— Nie — odparło drzewko.

Choinka



Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: