Psychometria1.pdf

PSYCHOMERTIA – WYKŁADY

WY 1 – 6.10.2010

Testy psychologiczne

Testy psychologiczne są narzędziami – musimy pamiętać o tym podstawowym fakcie jeśli

chcemy rzeczywiście odnosić korzyści z ich stosowania. Każde narzędzie może być pożyteczne lub

szkodliwe, w zależności od tego jak się go używa.

Musimy wiedzieć jak oceniać testy:

− w jakim stopniu test nadaje się do tego celu w jakim ma być zastosowany;

− jakiego rodzaju informacji może dostarczyć o danej osobie;

− jak można jego rezultaty zintegrować z innymi danymi, by mieć podstawy do podjęcia

właściwej decyzji.

Kiedy mówi się o pomiarze psychologicznym nie wystarczy określenie badanego

konstruktu. Właściwe zinterpretowanie wyniku testu wymaga:

1. Znajomości teorii, na gruncie której został zdefiniowany. Ten sam wynik uzyskany za

pomocą różnych narzędzi ma zupełnie inne znaczenie psychologiczne.

2. Świadomości, że oparty jest na ograniczonej próbce zachowań, tych najbardziej

adekwatnych do badanej cechy.

3. Wiedzy, że wyniki pomiaru psychologicznego są zawsze obarczone określonym błędem.

Istota psychometrii

Psychometria to ten dział psychologii, który zajmuje się teorią i opracowywaniem testów

psychologicznych.

Jako dział metodologii psychologii zajmuje się pomiarem zachowań ludzkich w aspekcie

psychologicznym.

Dotyczy badań psychometrycznych różnych procesów psychicznych (osobowości,

inteligencji, zdolności).

Nazywana teorią testów (za Magnussonem) ma za zadanie określenie warunków, jakie

powinien spełniać dobry test psychologiczny.

Opracowuje również ogólne modele łączenia wyników pomiaru (efektu badania testem

psychologicznym) z cechą psychologiczną, którą odzwierciedlają wyniki badania.

Psychometria jest niezbędnym elementem świadomości metodologicznej każdego

psychologa, ponieważ jest podstawą konstruowania i formalnie poprawnego interpretowania

wyników testów.

Test psychologiczny

T. p. to jest jakieś zadanie do wykonania dla osoby badanej. Ze sposobu wykonania

badający wnioskuje o natężeniu, w jakim dana cecha występuje u badanej osoby.

T. p. jest to narzędzie, pozwalające na uzyskanie takiej reprezentatywnej próbki zachowań, o

których można powiedzieć, że są wskaźnikiem interesującej nas cechy psychologicznej.

Jest to narzędzie: obiektywne, wystandaryzowane, trafne, rzetelne i znormalizowane.

Wyposażone w reguły obliczania wartości mierzonej cechy oraz jasno określające zakres i

rodzaj dopuszczalnych zachowań ze strony diagnosty.

Ponadto badanie testowe to taka sytuacja, w której osoba badana uczestniczy dobrowolnie,

świadoma celu, jakim jest jej ocena.

Klasyfikacja testów

− standaryzowane i niestandaryzowane

− indywidualne i grupowe

− szybkości i mocy

− obiektywne i nieobiektywne

− słowne i bezsłowne

− właściwości poznawczych i właściwości afektywnych

− zorientowane na normy i zorientowane na kryterium (na standard wykonania)

WY 2 – 13.10.2010

Analiza parametrów pozycji testowej

Analiza jakościowa pozycji testu dotyczy trafności treściowej, jak również oceny pozycji z

punktu widzenia efektywności procedur ich konstruowania.

Analiza jakościowa to przede wszystkim pomiar trudności pozycji i testu oraz mocy

dyskryminacyjnej poszczególnych pozycji.

Dzięki temu, że potrafimy normalizować pozycje, możemy wbudować w test wysoką

rzetelność i trafność; można też dokonać skrócenia testu z jednoczesnym zwiększeniem jego

trafności i rzetelności.

Moc dyskryminacyjna – mówi nam o dobroci pozycji testowych, które chcemy włączyć do

konstruowanego testu. Współczynnik mocy dyskryminacyjnej to stopień, w jakim każda pozycja

testu różnicuje osoby wykonujące ten sam test w zakresie zachowania, które ma on mierzyć. W

ujęciu operacyjnym m. d. najczęściej wyraża się współczynnikiem korelacji między pozycją i

wynikiem ogólnym testu lub skali.

Idealny test powinien dawać następujący efekt: osoby z niskim wynikiem ogólnym powinny

rzadziej odpowiadać diagnostycznie (poprawnie) na daną pozycję testową (a te z wynikiem

wysokim – odwrotnie). Do ostatecznej wersji testu powinny wejść pozycje o dodatniej i wysokiej

mocy dyskryminacyjnej.

Stosowane w praktyce odrzucanie pozycji, które nisko korelują z wynikiem ogólnym jest

sposobem na uczynienie testu homogenicznym (zwiększa więc wewnętrzną zgodność testu).

Ta metoda wyboru pozycji zwiększa również trafność zewnętrzną testu, ale tylko wtedy,

kiedy pierwotna pula pozycji mierzy pojedynczą cechę, którą ma badać konstruowany test.

Testy, które mierzą kombinację cech, bo kryterium którego dotyczą jest złożone, wymagają

innego doboru pozycji, aby zapewnić zarówno zewnętrzną jak i wewnętrzną zgodność.

Procedura podziału utworzonych itemów powoduje, że nie odrzuca się pozycji, które mają

niskie wskaźniki zgodności wewnętrznej (czyli nisko korelują między sobą), ale przydziela się je do

oddzielnych testów.

Statystyczne wskaźniki mocy dyskryminacyjnej pozycji testu to:

− wskaźnik dyskryminacji

− współczynniki oparte na różnicy między skrajnymi grupami

− korelacyjne współczynniki mocy dyskryminacyjnej

1. Wskaźnik dyskryminacji

Analizuje wyniki badanych osób, podzielonych na grupę dolną i górną (niskie i wysokie

wyniki w teście):

D = p g – p d

p – proporcja poprawnych (diagnostycznych) odpowiedzi na daną pozycję

Stosowany jedynie do odpowiedzi dwukategorialnych.

2. Różnice między skrajnymi grupami

Współczynnik różnic pomiędzy skrajnymi grupami to wynik testu-t różnicy między średnim

wynikiem danej pozycji w górnej i dolnej grupie.

Do ostatecznej wersji testu wejdą te pozycje testowe, które w istotny sposób różnicują

badanych z grupy normalizacyjnej.

3. Współczynniki dyskryminatywności

Współczynnik mocy dyskryminacyjnej to korelacja między wynikiem danej pozycji a

ogólnym wynikiem w teście.

Pomiar mocy dyskryminacyjnej zwykle obejmuje zmienną dychotomiczną (pozycja) i

zmienną ciągłą (kryterium, cecha).

Korelacją właściwą dla takich zmiennych jest korelacja dwuwierszowa. Współczynniki tej

korelacji to:

r bi – korelacja dwuseryjna

r pbi – korelacja punktowo-dwuseryjna

Współczynniki korelacji punktowo-czteropolowej (φ – phi)

Korelacja właściwa dla takich zmiennych, gdzie również kryterium jest zmienną

dychotomiczą (powodzenie – niepowodzenie w pracy) lub zmienną ciągłą, ale zdychotomizowaną

do celów analizy.

Wymaga podziału badanych osób na dolną i górną grupę i obliczenia w lażdej z nich

proporcji osób odpowiadających zgodnie z kluczem.

Dla każdej pozycji testu moc dyskryminacyjną oblicza się w taki sposób:

φ = p g – p d ⁄ √( p g – p d ) (2- p g – p d )

p g i p d – proporcje osób odpowiadających zgodnie z kluczem w górnej i dolnej grupie

[/ - kreska ułamkowa; √ - pod pierwiastkiem znajdują się wyrażenia w obu nawiasach]

Ten rodzaj analizy opiera się na założeniu liniowego charakteru związku między pozycją a

testem.

Istotność współczynnika φ obliczamy, korzystając ze statystyki chi-kwadrat lub związku phi

z krzywą normalną.

χ² = φ√n

n – suma osób w obu grupach skrajnych łącznie

φ 0,05 = 1,96 / √n

φ 0,01 = 2,58 / √n

p g + p d = 50 + 50 = 100

√n = √100 = 10

1,96 : 10 = 0,196

Wyższe oszacowanie mocy dyskryminacyjnej dają współczynniki korelacji dwuwierszowej:

r bi i r pbi , ponieważ do analizy biorą wszystkie odpowiedzi (zgodne i niezgodne z kluczem). Oba

wymagają odpowiedzi zero-jedynkowych.

W każdym z nich bierzemy pod uwagę:

− średnie wyniki kryterialne osób, które na dany item odpowiedziały zgodnie i niezgodnie z

kluczem

− odchylenie standardowe dla całej grupy

− proporcję osób, które odpowiedziały zgodnie i niezgodnie na daną pozycję testu

− istotność obu można sprawdzić pośrednio, korzystając z testu t i jego tablic

df = n – 2

− obliczając współczynnik korelacji (między wynikiem danej pozycji a ogólnym wynikiem w

teście) zaleca się wyłączenie wyniku analizowanej pozycji z ogólnego wyniku testowego,

szczególnie przy krótkich testach

− dla współczynników korelacji dwuwierszowej można zamienić na Z – Fischera, co ma

znaczenie przy obliczaniu rzetelności testu

! Dotyczy to klasycznego podejścia do budowy testu, które nadal jest dominująca choć coraz

większym zainteresowaniem zaczyna cieszyć się podejście alternatywne – teoria odpowiadająca za

Przykład:

pozycje testu (IRT).

WY 3 – 20.10.2010

Kryteria dobroci testu:

1. Obiektywność – niezależność wyników testowych od tego kto, gdzie i kiedy dokonuje ich

oceny;

2. Standardyzacja – jednolitość reguł badania danym testem;

3. Rzetelność – precyzja realizowanego pomiaru;

4. Trafność – dokładność, z jaką test realizuje założone cele pomiarowe;

5. Normalizacja – procedura wyposażania testu w statystyczne kryteria interpretacji wyniku

testowego (normy);

6. Adaptacja kulturowa – przystosowanie oryginalnego testu do nowych warunków

kulturowych.

Rzetelność testu i pozycji

Rzetelność – to dokładność z jaką test mierzy to, co mierzy (precyzja pomiaru). W

psychometrii rzetelność to powtarzalność otrzymanych wyników. Oznacza zgodność wyników

otrzymanych przez te same osoby badane kilkakrotnie tym samym testem, badane różnymi

zestawami równoważnych zadań lub badane w różnych, zmiennych warunkach.

Wynik testu danej osoby badanej nigdy nie jest całkowitym obrazem rzeczywistej wartości

mierzonej cechy jej zachowania – jest tylko wynikiem pewnej próbki zachowań ze wszystkich

możliwych pozycji danego testu.

Dlatego wynik testu to tylko wynik aktualny w momencie badania, a nie wynik prawdziwy.

Jest on zawsze obciążony błędem pomiaru.

Błąd pomiaru

Błąd systematyczny nie ma związku z badaną cechą, natomiast mogą spowodować go stałe

cechy badanej osoby lub właściwości testu.

Błąd losowy powstaje w wyniku działania przyczyn przypadkowych. Może on zarówno

zwiększać jak i zmniejszać wynik testu.

Źródła błędów losowych w badaniach testowych:

1. Konstrukcja testu

2. Sytuacja testowania

3. Ocena wyników

Klasyczna teoria testów (klasyczna teoria wyniku prawdziwego)

Dotyczy ona wyniku prawdziwego, wyniku otrzymanego i błędu pomiaru. Dzisiaj znana

jako klasyczny model wyniku prawdziwego Gulliksena.

Równanie klasycznej teorii testów:

X = T + E

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: