Wybór literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu z komentarzem metodycznym, wydanie 3, Helena Kruk, Warszawa 1990 - 2.pdf

(1416 KB) Pobierz
HELENA KRUK
Wybór literatury
do zabaw
i zajęć w przedszkolu
z komentarzem metodycznym
Wydanie trzecie
i
I
,
m
WARSZAWA 1990
WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE
okładka
•l/./IM Sulli k
F.lil>k'Hi
1 l<li>'Dniżyihka
Kedaktor
ilnuykci
Drubikawska
i'V.jćikior techniczny
.Ifjiimi
Krawczykiewicz
Korek lor
Wmild
Darnwika
iSUN K?-U2-0070y;-2
i
i Copyright by
Wydawnictwa Szkolne
Warszawa 1980
i Pedagogiczne
wydawnictwa Szkolne i }'ci ngogiczne
Warszawa 1990
Wydanie trzecie. Nakład 198S0+ 120 egzemplarzy
A.Us/y: druk. 22,25; wyd. {2-1.68
Papier offset, kl. III, 70 g, rola 70 cm
Zamówione- 07.07.1989 r. i
Podpisano do druku 08.11.1989 r.
Oink ukończono w sierpniu 1990 r.
/aklady Gralicznc im. KEN w Bydgoszczy
Żmii. nr 5419/800 MEN-„IB"
891969023.001.png
WPROWADZENIE
Literatura piękna opowiadana i recytowana, proza i poezja, opowiadanie realisty­
czne, baśń i bajka — wiążą się ściśle z wychowaniem przedszkolnym, jak leż w ogóle
z wychowaniem człowieka.
Ten bardzo stary i od niepamiętnych czasów stosowany sposób wzbogacania
wiedzy, rozszerzania i intensyfikacji przeżyć oraz doświadczeń stal się poprzez
książki i czasopisma dla dzieci coraz bardziej powszechny i doceniany nie tylko
w przedszkolach i innych instytucjach wychowania, ale także w rodzinach i w indy­
widualnych kontaktach dorosłych i dzieci, starszych — z młodszymi.
W przedszkolu trudno wyobrazić sobie dobrą pracę bez literatury dla dzieci.
Pisarze i poeci stali się sojusznikami, doradcami, inspiratorami myślenia, przeżywa­
nia, uczuć i działania, najlepszymi przyjaciółmi dzieci i ich nauczycieli.
Świat kreowany przez pisarza, poetę i artystę plastyka wzbogaca i rozszerza
pracę przedszkola, przenika zabawy i zajęcia przedszkolaków, ukazuje im nowe
barwy rzeczy już znanych, wprowadza w świat, porusza wyobraźnię, budzi uczucia,
pokazuje, co dobre, zachęca i podsuwa pomysły do działania. Nie ma prawie
dziedziny życia przedszkolnego, do której nie mogłaby przeniknąć książka —- myśl,
uczucie, talent pisarza i ilustratora
Z dwóch form wyrazu, jakimi przemawia książka, tylko język graficzny, ilustra­
cję odczytuje dziecko bezpośrednio, a i w tym często pomaga nauczycielka. Nato­
miast tekst literacki poznaje dziecko pośrednio, poprzez opowiadanie, recytację,
czasem czytanie nauczycielki. Dlatego leż tak ważna jest jej rola w zapoznawaniu
dzieci z literaturą'. Wszak nie tylko przekazuje ona dzieciom treści literackie, ale
i dobiera je spośród innych, dostosowuje do aktualnie przeżywanych przez swych
wychowanków doświadczeń, ustala sposób, miejsce i czas wprowadzania tych
treści. I choć obowiązują ją ogólne zasady i wskazania metodyczne oraz programo­
we, jej wrażliwość na literaturę, stopień przygotowania i wreszcie sarn materiał,
jakim dysponuje, decydują o tym, co i jak będą przeżywały dzieci.
Niniejszy Wybór literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu powinien pomóc
nauczycielkom przedszkoli i!innych placówek wychowania przedszkolnego w ich
pracy'z dziećmi. Może wszak być stale pod ręką. Opracowany na podstawie
programu wychowania w przedszkolu i praktyki przedszkolnej, uwzględniający
treści związane z pracą .w ciągu całego roku, w wielu przypadkach uwolni nauczy­
cielkę od uciążliwych nieraz poszukiwań potrzebnego materiału, zabierających jej
czas, który może przeznaczyć na staranniejsze przygotowanie i opracowanie utwo­
ru. Wybór... może okazać się szczególnie pomocny tym nauczycielkom, klóre
dopiero wchodzą do zawodu lub pracują od niedawna i nic zgromadziły jeszcze
potrzebnej im w pracy literatury dla dzieci.
Materiały zawarte w Wyborze... ułożone zostały według pór roku, począwszy
od jesieni, kiedy po wakacyjnej przerwie większość placówek przedszkolnych roz­
poczyna pracę. W obrębie tego podziału wyodrębnione zostały kolejno trzy grupy
tematyczne utworów:
Pierwsza grupa tematyczna — to wiersze i opowiadania prozą na lemat
charakterystycznych dla danej pory roku zjawisk przyrodniczych, dostępnych i
możliwych do obserwowania i przeżywania przez dzieci.
Druga grupa dotyczy działalności dzieci, ich zabaw i zajęć.
W tej grupie tematycznej jako osobny rozdział zostały podane utwory dla
sześciolatków, wiążące się treścią z podejmowaną przez nich nauką czytania.
Akcentują one niektóre sprawy wychowawcze, wnoszą humor i odprężenie w za­
jęcia dzieci.
Trzecia z kolei grupa uwzględnia szersze zjawiska społeczne o charakterze
rodzinnym i lokalnym, ale także ogólnonarodowym i państwowym, wokół których
przedszkole rozwija pracę wychowawczą. Dla przejrzystości związane są one
z kalendarzem imprez oraz uroczystości, obchodzonych w przedszkolu wraz
z całym społeczeństwem. Tematyka związana z uroczystościami narodowymi
jest zawarta w ostatnim rozdziale pt. „Wszystko to Polska — Ojczyzną nasza".
Utwory w każdej z tych grup zostały podzielone według wieku dzieci, dla
których są przeznaczone, to jest dla dzieci trzy- i czteroletnich oraz pięeio-
i sześcioletnich. Zarówno dla młodszych, jak i starszych przedszkolaków przewi­
dziane są utwory o różnym stopniu trudności; wszak różne mogą być doświadcze­
nia i poziom rozwoju dzieci w tej samej grupie wieku. Niektóre utwory —• właśnie te
trudniejsze o bogatszym słownictwie i bardziej złożonej treści są przeznaczone tylko
do opowiadania bądź czytania przez nauczycielkę. Oczywiście podział ten nie
jest obowiązujący. Nauczycielka, znając możliwości percepcyjne swych wychowan­
ków, zawsze wybierze odpowiedni utwór, wyjaśni niezrozumiałe dla dzieci słowa
i zwroty, w dalszej rozmowie omówi treść, pogłębi rozumienie i przeżycie utworu
w innych zajęciach i zabawach. Do nauki na pamięć wybierze dla swych wychowan­
ków tylko niektóre wiersze lub ich fragmenty.
Zamieszczony przed każdym rozdziałem komentarz metodyczny nie ma rów­
nież obowiązującego charakteru. Proponuje różne zastosowania utworów w pracy
wychowawczej, co ułatwi nauczycielce znalezienie pomysłów najbardziej dostoso­
wanych do możliwości, warunków i potrzeb wychowanków. Zakłada on znajo­
mość obowiązujących wskazań i zasad metodycznych pracy z książką, i nie powta­
rza w zasadzie tego, co jest treścią innych publikacji oraz podręczników. Głównym
jego założeniem jest zaakcentowanie możliwości rozwijania za pomocą literatury
aktywności dzieci, skierowywania jej na treści poznawcze i uczuciowe, na wzboga­
canie pracy wychowawczej przedszkola.
W książce przeważają utwory wierszowane, tych bowiem jest najwięcej .
w literaturze dla tego wieku. Wiele z nich ma charakter'liryczny, wnosi w świat
przeżyć dziecięcych akcenty autentycznej poezji, inne, zachowując poprawność
formalną, odznaczają się walorami poznawczymi, społecznymi i moralnymi.
Z pewnością nic zaspokoją wszystkich potrzeb przedszkola w tym względzie.
Nauczycielka zawsze będzie szukać nowych materiałów, nowych pomysłów do
pracy z dziećmi. Znajdzie je zarówno w stale rozwijającej się literaturze polskiej dla
dzieci, jak i w najlepszych przekładach pozycji literatury obcej.
Jednobarwne winietki umieszczone przy poszczególnych rozdziałach oraz li­
tworach mogą być nie tylko materiałem do dokonywania spostrzeżeń, ale również
do odtwarzania w czasie zajęć plastycznych oraz innych, w których występują
elementy porównywania, liczenia np. ilustrację przy utworze Czesława Janczarskie-
Zgłoś jeśli naruszono regulamin