CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO.pdf

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

CHOROBY UKŁADU

MOCZOWEGO

II ROK PIELEGNIARSTWA- licencjat

Malwina Pajor

Joanna Nowak

Marta Obrzud

Malwina Pajor, Joanna Nowak, Marta Obrzud 2007 r.

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

1. Choroby.

Ostra niewydolno ść nerek

Jest to stan chorobowy polegający na nagłym pogorszeniu się czynności

nerek. UniemoŜliwia on usunięcie z organizmu produktów przemiany materii

oraz w większości przypadków zmniejsza się ilość wydalanego moczu.

Ostra niewydolność nerek moŜe przebiegać z prawidłową lub zwiększona

objętością wytwarzanego moczu lecz jest on wtedy niedostatecznie

zagęszczony.

Ostra niewydolność nerek powoduje:

Zmniejszenie ilości wydalanego moczu poniŜej 500 ml/24h

określane jest jako skąpomocz ( oliguria).

Zmniejszenie się objętości wydalanego moczu poniŜej 100ml/24h

określane jest jako bezmocz ( anuria).

U pacjentów z duŜym ryzykiem rozwoju niewydolności nerek powinno

polegać na godzinowym, a nie dobowym pomiarze ilości wydalanego moczu.

Ostrą niewydolność nerek rozpoznaje się na podstawie wzrostu stęŜenia

kreatyniny i mocznika we krwi. Zazwyczaj dochodzi teŜ do zaburzeń

elektrolitowych, kwasicy metabolicznej związanej z gromadzeniem się w

organizmie niewydalonych jonów wodorowych oraz do przewodnienia.

Przebieg i rokowanie zaleŜy od tego w którym miejscu zadziałał czynnik

uszkadzający. WyróŜniamy trzy postacie:

Przednerkowa

Nerkowa

Pozanerkowa

A) Przednerkowa

Jest ona spowodowana zmniejszeniem ilości przepływu krwi poniŜej

wartości minimalnych. Powoduje to gwałtowne zahamowanie filtracji w

kłębuszkach nerkowych i zmniejszenie się wytwarzania moczu.

Do sytuacji takich dochodzi w wyniku

- spadku RR spowodowanego zmniejszoną ilością krąŜącej krwi ( hipowolemia).

- w wyniku zaburzeń pracy serca

- w wyniku niedroŜności tętnic nerkowych

Objawy

- odwodnienie

- obniŜone RR zwłaszcza po pionizacji pacjenta

- tachykardia

- OCś niskie

Malwina Pajor, Joanna Nowak, Marta Obrzud 2007 r.

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

- skąpomocz lub bezmocz

- zagęszczenie moczu ( poniŜej 1020)

- wysokie stęŜenie mocnika w moczu, a małe sodu

Leczenie

- uzupełnienie objętości krwi krąŜącej ( podanie płynów infuzyjnych,

koncentratu krwinek czerwonych lub osocza w zaleŜności od przyczyny

hipowolemia ).

- jeŜeli nadal nie występuje wydalenia moczu podaje się leki moczopędne.

B). Nerkowa

W tej postaci niewydolności uszkodzeniu ulegają struktury nerki:

naczynia nerkowe, kłębuszki nerkowe, komórki kanalików nerkowych co

powoduje zaburzenie funkcji nerek.

Przyczyny.

- Przewlekające się niedokrwienie,

- bezpośrednie działanie toksyn

- stan zapalny

- podawanie niektórych leków ( aminoglikozydy, niesteroidowe leki przeciw

zapalne )

- środki cieniujące – zwłaszcza podane osobie odwodnionej

Objawy

- apatia, senność

- przewodnienia ( obrzęki, nadciśnienie, obrzęk płuc )

- nudności, wymioty

- bóle brzucha

- krwawienie z przewodu pokarmowego, którym sprzyja skaza krwotoczna

- niedokrwistość, małopłytkowość

- zaburzenia odpowiedzi immunologicznej

- zaburzenia elektrolitowe ( hiperkaliemia, hipernatremia)

- zaburzenia równowagi kwasowo – zasadowej.

Leczenie

Zwykle nie ma leczenia przyczynowego, dlatego do powrotu czynności

nerek naleŜy zwalczać objawy ostrej niewydolności. W przypadku

przewodnienia ograniczenie płynów nie wystarcza i chorzy wymagają

zastosowania jednej z metod dializoterapii.

Malwina Pajor, Joanna Nowak, Marta Obrzud 2007 r.

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

C) Pozanerkowa

Jest spowodowana utrudnieniem odpływu moczu z obu nerek lub jednej

czynnej nerki

Przyczyny

- przeszkoda podpęcherzowe ( przerost gruczołu krokowego lub zwęŜenie

cewki moczowej, obustronne zablokowanie moczowodów – kamica

nerkowa, guzy).

Objawy

- bezmocz lub bezmocz przepuszczający ( okresowy)

- ból związany z rozciągnięciem pęcherza moczowego lub miedniczek

nerkowych

- nerki są tkliwe

- powiększony pęcherz moczowy nad spojeniem łonowym

Diagnostyka i leczenie

- badanie palpacyjne pęcherza

- USG

- zabieg urologiczny

- załoŜenie cewnika

- nakłucie przezskórne nerki

- monitorowanie diurezy po usunięciu przeszkody w odpływie moczu.

Kamica nerkowa:

Jest to choroba polegająca na tworzeniu się złogów (kamieni) w układzie

moczowym. MoŜe przebiegać bezobjawowo lub objawiać się kolką nerkową.

Częściej występuje u męŜczyzn nić u kobiet.

W skład złogów moczowych, wchodzi:

- szczawian wapnia,

- fosforan wapnia,

- moczany,

- struwit,

- cystyny (bardzo rzadko).

Około 80% złogi moczowe zawierają wapń w postaci szczawianu wapnia

(70%) lub w postaci fosforanów wapnia (10%). Złogi struwitowe występują w

5-10% przypadków kamicy i związane są głównie z zakaŜeniami układu

moczowego. Złogi z kwasu moczowego występują w mniej niŜ w 5%

przypadków i zwykle towarzyszy im zwiększone stęŜenie kwasu moczowego w

surowicy (hiperurykemia). Złogi cystynowe występują bardzo rzadko i moŜna je

Malwina Pajor, Joanna Nowak, Marta Obrzud 2007 r.

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

głównie zauwaŜyć u osób z wrodzonymi zaburzeniami wchłaniania cystyny w

nerkach.

Przyczyny:

Złogi moczowe powstają na wskutek przesycenia moczu litogennymi

produktami przemiany materii. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu kamicy

są:

1) zwiększone wydalanie z moczem substancji litogennych:

- wapnia - np. w przebiegu nadmiernego wchłaniania wapnia w jelitach

(hiperkalciuria absorpcyjna), nadmiernego wydalania wapnia z moczem

(hiperkalciuria nerkowa), pierwotnej nadczynności gruczołów

przytarczycznych, nowotworów z przerzutami do kości.

- kwasu szczawiowego - niedobór witaminy B6, nadmierne spoŜycie witaminy

C, nadmierne wchłanianie szczawianów z jelit (hiperoksaluria jelitowa),

- moczanów - nadmierne spoŜycie pokarmów zawierających puryny (z których

powstaje kwas moczowy), tj. białko zwierzęce

- cystyny - cewkowa wada wchłaniania cystyny w nerkach.

2) zmniejszenie wydalania z moczem substancji przeciwlitogennych, które

tworzą związki z nierozpuszczalnymi składnikami moczu: magnezu,

cytrynianów.

3) zmniejszenie wydalania z moczem inhibitorów wzrostu kryształków w

drogach moczowych, m.in. nefrokalcyny i osteopontyny. Chorzy na kamicę

dróg moczowych mają nieprawidłowe białko Tamma-Horsfalla, które jest

naturalnym inhibitorem powstawania kryształków.

4) nieprawidłowe pH moczu - pH < 5,5 (biegunka, dieta bogatobiałkowa)

sprzyja powstawaniu złogów wapniowych i struwitowych.

5) zmniejszenie się objętości moczu i zwiększenie ilości zawartych w nich

substancji litogennych, odwodnienie w wyniku zbyt małej podaŜy płynów

(osoby starsze), wymiotów lub upałów, prowadząc do zmniejszenia ilości

wydalanego moczu, a tym samym zwiększania się stęŜenia substancji trudno

rozpuszczalnych.

Objawy:

1. Kolka nerkowa - bóle umiejscowione w okolicy lędźwiowej na początku, a

następnie, wraz z przesuwaniem się złogu w dół dróg moczowych, zmienia

swoje umiejscowienie, charakter i promieniowanie.

Silnej kolce nerkowej towarzyszą wymioty lub nudności. W przypadku długo

schodzącego i duŜego złogu zatykającego moczowód, moŜe równieŜ dojść do

wodonercza.

2. Krwiomocz - w 30-50% przypadkach występuje, natomiast krwinkomocz

zawsze jest obecny. Towarzyszą mu gorączka z dreszczami oraz bóle w

okolicy lędźwiowej mogą wystąpić u pacjentów z zakaŜonymi złogami lub

powikłaniem infekcyjnym innych typów kamicy.

Malwina Pajor, Joanna Nowak, Marta Obrzud 2007 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: