SŁOWNICZEK
A Afazja - zaburzenie mowy - chory nie rozumie wypowiedzi innych osób i sam nie potrafi się z nimi sprawnie porozumieć. Występuje w otępieniu. Agnozja - chory nie potrafi rozpoznać i nazwać przedmiotów codziennego użytku, nie wie do czego służą (np. łyżka, telefon). Występuje w otępieniu. Agorafobia - silny lęk przed znalezieniem się poza bezpiecznym miejscem, poza domem, w tłumie obcych osób (np. w supermarkecie, w kościele, na dworcu). Agorafobia należy do zaburzeń nerwicowych. Akrofobia - silny lęk przed znalezieniem się w wysoko położonym miejscu (wieża kościoła, dziesiąte piętro). Akrofobia należy do zaburzeń nerwicowych, nazywana jest potocznie lękiem wysokości. Anoreksja - choroba polegająca na zniekształconym spostrzeganiu własnego ciała. Osoba chorująca na anoreksję ma wrażenie że jest za gruba, intensywnie stara się schudnąć (nie je posiłków, ćwiczy, stosuje tabletki zmniejszające masę ciała). Prowadzi to wyniszczenia, nieleczona anoreksja może zakończyć się śmiercią. Anoreksja występuje najczęściej u młodych kobiet, w okresie dojrzewania. Inna nazwa tej choroby to jadłowstręt. Amnezja - niepamięć, chory nie może przypomnieć sobie określonych wydarzeń, osób. Występuje w otępieniu. Apraksja - chory nie potrafi wykonywać codziennych czynności: nie potrafi się ubrać, umyć, zjeść obiadu. Występuje w otępieniu. Autyzm - chory przestaje interesować się otaczającym światem. Pogrąża się w rozmyślaniach, nie potrzebuje towarzystwa, rozmów, znajomych. Zaniedbuje szkołę, studia, pracę. Autyzm to ważny objaw schizofrenii. B Bulimia - zaburzenie odżywiania, polegające na tym, że u pacjenta występują epizody gwałtownego, niepohamowanego objadania się dużymi ilościami jedzenia w krótkim czasie. Chory nie jest w stanie zapanować nad silnym uczuciem głodu i pochłania olbrzymie porcje pokarmu w ciągu kilkudziesięciu minut. Po takim napadzie chory usiłuje pozbyć się pokarmu, aby zachować normalną masę ciała: wywołuje wymioty, stosuje środki przeczyszczające. Osoba cierpiąca na bulimię jest świadoma swojej choroby, wstydzi się i stara się ją ukrywać (często napady objadania się występują tylko w nocy). C Choroba afektywna dwubiegunowa - polega na występowaniu przeplatających się okresów depresji, zdrowia i tzw. manii. Mania jest przeciwieństwem depresji. Jest to stan chorobowy, w którym pacjent ma niespotykany nadmiar energii, snuje tysiące planów i zamierzeń, nie potrzebuje odpoczynku i snu, jest przesadnie towarzyski i rozrzutny, dopisuje mu humor. Choroba afektywna dwubiegunowa występuje równie często u kobiet i mężczyzn, zaczyna się zwykle około 30-35 roku życia. U wielu chorych ma podłoże genetyczne. Choroba afektywna jednobiegunowa - polega na występowaniu nawracających okresów depresji, pomiędzy którymi występują okresy zdrowia (remisji). Występuje częściej u kobiet, nie jest chorobą dziedziczną. W odróżnieniu od choroby afektywnej dwubiegunowej nie występują tutaj epizody manii. D Delirium - choroba psychiczna która rozpoczyna się nagle i zazwyczaj mija po kilku dniach bez śladu. Najczęściej ma związek z alkoholem. Chory staje się bardzo niespokojny, nie wie gdzie się znajduje, nie poznaje osób z otoczenia, zwykle czegoś się boi, nie śpi w nocy, widzi nieistniejące postacie lub zwierzęta - ma omamy wzrokowe. Delirium należy leczyć w szpitalu, ponieważ pacjent może być niebezpieczny dla siebie i otoczenia. Inna nazwa dla delirium to majaczenie. Demencja - choroba występująca u osób w podeszłym wieku. Polega na postępującym spadku sprawności intelektualnej, z wyraźnymi zaburzeniami pamięci i brakiem samodzielności. Inna nazwa: otępienie. Depresja - choroba, polegająca na utrzymywaniu się przez okres co najmniej 2 tygodni głębokiego smutku, zniechęcenia, osłabienia, trudności ze snem, utraty dawnych zainteresowań, myślenia o śmierci i umieraniu, braku radości i zadowolenia, problemów z koncentracją. Depresja może występować w postaci choroby afektywnej jednobiegunowej lub stanowić element choroby afektywnej dwubiegunowej E Elektrowstrząsy - lepsza nazwa: elektroterapia. Skuteczna i bezpieczna metoda leczenia ciężkiej depresji i niektórych rodzajów schizofrenii. Polega na tym, że pacjent zostaje znieczulony jak do operacji (np. wyrostka robaczkowego). Następnie do czoła pacjenta przykładane są elektrody. Specjalne urządzenie dobiera odpowiednie parametry prądu, który działa na mózg pacjenta. Nie widać żadnych drżeń, pacjent po prostu śpi. Następnie po kilkudziesięciu sekundach pacjent jest budzony - i to koniec zabiegu. Elektroterapia jest zupełnie bezbolesną i bezpieczną metodą. Świadczy o tym fakt, że często stosuje się ją u kobiet w ciąży chorujących na depresję. F Fobia społeczna - zaburzenie nerwicowe, polegające na silnym lęku przed skompromitowaniem się na forum publicznym. Osoba cierpiąca na fobię społeczną nie jest w stanie przemawiać do grupy osób, boi się ośmieszenia, zająknięcia. Unika publicznych wystąpień, nie zabiera głosu, trzyma się z tyłu - żeby nie skupiać na sobie uwagi otoczenia. H Halucynacje - polegają na tym, że chory słyszy lub widzi osoby i przedmioty, które naprawdę nie istnieją (np. słyszy głos prześladowcy zza okna - choć tam nikogo nie ma). Występują w schizofrenii, czasem w otępieniu. Halucynacje to inaczej omamy. K Kompulsje - natrętne, narzucające się czynności, które chory wykonuje wielokrotnie w ciągu dnia - nie jest w stanie nad tym zapanować. Przykładem może być ciągłe mycie rąk lub przymus wielokrotnego sprawdzania kurków z gazem. Kompulsje występują w nerwicy natręctw - wraz z obsesjami. L Lęk - stan, w którym chory odczuwa zagrożenie, obawę, stałe napięcie psychiczne - ale sam nie potrafi odnaleźć przyczyny lęku. Może towarzyszyć temu drżenie rąk, dreszcze, silne napięcie mięśni, niepokój, szybkie i nierówne bicie serca, nadmierna potliwość, duszność, uczucie dławienie w gardle, miękkie nogi - "jak z waty", zawroty głowy i omdlenia, uczucie parcia na mocz i biegunka. M Majaczenie - choroba psychiczna, która rozpoczyna się nagle i zazwyczaj mija po kilku dniach bez śladu. Najczęściej ma związek z alkoholem, ale pojawia się dopiero gdy pacjent wytrzeźwieje. Chory staje się bardzo niespokojny, nie wie gdzie się znajduje, nie poznaje osób z otoczenia, zwykle czegoś się boi, nie śpi w nocy, widzi nieistniejące postacie lub zwierzęta - ma omamy wzrokowe. Majaczenie należy leczyć w szpitalu, ponieważ pacjent może być niebezpieczny dla siebie i otoczenia. Inna nazwa majaczenia to delirium. Mania - przeciwieństwo depresji. Chory ma niespotykany nadmiar energii, snuje tysiące planów i zamierzeń, nie potrzebuje odpoczynku i snu, jest przesadnie towarzyski i rozrzutny, dopisuje mu humor. Niekiedy pochopnie wydaje duże sumy pieniędzy, angażuje się w przelotne związki seksualne. Gdy chorego próbuje się ograniczać, uspokajać - może być drażliwy i agresywny. Mania jest elementem choroby afektywnej dwubiegunowej. N Natręctwa - patrz: obsesje i kompulsje Nerwica - najczęściej spotykane schorzenie na podłożu psychicznym, którego najważniejszym objawem jest lęk. Nerwice, nazywane również zaburzeniami lękowymi obejmują zaburzenia somatyzacyjne, fobie, zespół lęku uogólnionego oraz nerwicę natręctw. Podstawową metodą leczenia nerwic jest psychoterapia. Neuroleptyki - leki stosowane w terapii schizofrenii oraz w innych chorobach, przebiegających z urojeniami bądź omamami. Neuroleptyki mają działanie uspokajające, usuwają omamy i urojenia. Neuroleptyki drugiej generacji (tzw. atypowe) są bezpieczniejsze w użyciu i skuteczniej poprawiają kontakt chorego z otoczeniem. O Objaw lustra - polega na tym, że chory nie poznaje swojego odbicia w lustrze. Myśli, że to obca osoba i próbuje z nią rozmawiać. Objaw lustra występuje w otępieniu. Obsesje - uporczywie nawracające, przykre, niechciane myśli i wątpliwości (np.: "niedokładnie umyłem ręce" lub "chyba zapomniałem zamknąć drzwi"). Obsesje występują w nerwicy natręctw - wraz z kompulsjami. Omamy - polegają na tym, że chory słyszy lub widzi osoby i przedmioty, które naprawdę nie istnieją (np. słyszy głos prześladowcy zza okna - choć tam nikogo nie ma). Występują w schizofrenii, czasem w otępieniu. Otępienie - choroba występująca u osób w podeszłym wieku. Polega na postępującym spadku sprawności intelektualnej, z wyraźnymi zaburzeniami pamięci i brakiem samodzielności. Inna nazwa: demencja. P Psychoterapia - metoda leczenia, polegająca na cyklicznych spotkaniach pacjenta z psychoterapeutą na tzw. sesjach. Sesja najczęściej ma postać rozmowy, dialogu. Psychoza - choroba psychiczna, w której pacjent zupełnie inaczej spostrzega siebie samego i otaczającą rzeczywistość. W psychozie często występują omamy i urojenia. R Remisja - utrzymująca się przez dłuższy czas poprawa stanu zdrowia w chorobach psychicznych o przewlekłym przebiegu (np. schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa). Rozpad osobowości - objaw schizofrenii, polegający na tym, że pacjent zachowuje się w dziwaczny sposób (mówi o czymś smutnym i uśmiecha się, jest niezdecydowany, jego wypowiedzi są trudno zrozumiałe, chaotyczne, wykonuje dziwne gesty). S Schizofrenia - przewlekła choroba psychiczna, polegająca na odmiennym sposobie spostrzegania siebie i rzeczywistości, z zaskakującym, dziwnym sposobem myślenia, mówienia i zachowania oraz stopniowym zamykaniem się w świecie wewnętrznych przeżyć. T Tranzytywizm - osoba chora na schizofrenię twierdzi, że jest zdrowa, natomiast chorują osoby z jej otoczenia (np. brat). U Urojenia - nieprawdziwe przekonania, w które chory wierzy i których nie można mu wyperswadować (np. twierdzi, że ktoś go śledzi i chce go zabić). Często spotykane w schizofrenii, niekiedy występują w otępieniu. Z Zespół paranoidalny - polega na występowaniu u chorego omamów i urojeń oraz elementów rozpadu osobowości (dziwaczność, niezdecydowanie, uśmiechanie się bez powodu). Omamy mają najczęściej formę głosów, rozmawiających na temat pacjenta. Urojenia mogą być dziwaczne (np. pacjent uważa, że jest bogiem lub antychrystem). Zespół paranoidalny występuje w schizofrenii.
teresawawa