Drobiazgi życia.pdf

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

ANTONI CZECHOW

DROBIAZGI ŻYCIA

Przekład Margarity Bartosik

ZAMIESZANIE

Maszunia Pawlecka, młodziutka, świeżo upieczona absolwentka kursów pensjonarskich,

była guwernantką u Kuszkinów. Wróciwszy pewnego razu ze spaceru zastała w domu

straszne zamieszanie. Drzwi otworzył portier Michajło, podniecony i czerwony jak rak.

Z góry donosił się hałas.

„Pani chyba ma atak... – pomyślała Maszunia – albo z mężem się pokłóciła...”

W przedpokoju i na korytarzu kręciły się pokojówki. Jedna z nich płakała. Z pokoju

Maszuni wyskoczył Nikołaj Sergieicz, mizerny, jeszcze nie stary człowiek z obrzmiałą twarzą

i wielką łysiną. Był cały czerwony i się wzdrygał... Przeszedł obok guwernantki, ale nawet jej

nie zauważył, i unosząc ręce do góry, zawołał:

– O, jakie to okropne! Jakie nietaktowne! Jakie głupie, barbarzyńskie! Wstrętne!

Maszunia weszła do swego pokoju i pierwszy raz w życiu odczuła tak mocno, co znaczy

być człowiekiem zależnym, uległym, zdanym na łaskę bogaczy, należących do wyższych sfer.

Jej pokój był przewrócony do góry nogami. Fedosia Wasylewna, pulchna barczysta dama z

gęstymi czarnymi brwiami, prostowłosa i niezgrabna, z ledwo dostrzegalnymi wąsikami i

czerwonymi rękami, przypominająca twarzą i zachowaniem pospolitą babę–kucharkę, stała

koło jej stołu i wpychała z powrotem do torby z robótkami kłębki włóczki, resztki materiału,

papierki... Widocznie zaskoczył ją widok guwernantki, bo kiedy obejrzała się i zobaczyła jej

bladą, zdziwioną twarz, trochę się zmieszała i wymamrotała:

– Pardon , ja... niechcąco rozsypałam... zaczepiłam rękawem...

Powiedziała coś jeszcze i wyszła z pokoju szeleszcząc trenem. Maszunia ze zdziwieniem

rozejrzała się po pokoju i nic nie rozumiejąc i nie mając pojęcia, o co tu chodzi, wzruszyła

ramionami i nagle się wystraszyła... Czego Fedosia Wasylewna szukała w jej torbie? Jeżeli

rzeczywiście, jak twierdzi, niechcąco zaczepiła rękawem, to czemu Nikołaj Sergieicz

wyskoczył z jej pokoju cały czerwony i roztrzęsiony? Czemu szuflada w stole jest trochę

wysunięta? Skarbonka, do której guwernantka chowała drobne monety i stare znaczki, była

otwarta. Otworzyć otworzyli, ale zamknąć już nie potrafili, choć cały zamek porysowali. Na

etażerce z książkami, stole, pościeli – na wszystkim widać było świeże ślady rewizji. I w

koszu na bieliznę też. Bielizna była dokładnie poskładana, ale inaczej niż zostawiła ją

Maszunia, wychodząc z domu. Była to więc prawdziwa, najprawdziwsza rewizja, tylko

dlaczego? Co się stało? Maszunia przypomniała sobie zdenerwowanego portiera,

zamieszanie, zapłakaną pokojówkę; może to wszystko przez rewizję w jej pokoju? Może

została wplątana w jakąś okropną historię? Maszunia zbladła i cała zdrętwiała opadła na kosz

z bielizną.

Do pokoju weszła służąca.

– Lizo, nie wie pani, czemu przeszukiwali... moje rzeczy? – zapytała ją guwernantka.

– U jaśnie pani broszka za dwa tysiące zginęła... – powiedziała Liza.

– Ale czemu u mnie szukali?

– U wszystkich szukali, panienko. I mnie całą przeszukali... Rozebrali do naga i

przeszukiwali... A ja, panienko, jak przed Panem Bogiem... Co tam broszka ichnia, nawet nie

zbliżyłam się do toaletki. I na policji tak samo powiem.

– Ale... po co u mnie szukali? – nie mogła zrozumieć guwernantka.

– Przecie mówię, broszka zginęła... Pani własnoręcznie wszystkich obszukała. Nawet

portiera Michajłę. Ależ wstyd! Nikołaj Sergieicz tylko gapił się i gdakał jak kura.

Niepotrzebnie panienka tak się trzęsie. Niczego u panienki nie znaleźli! Jeśli to nie panienka

wzięła, to nie ma czego się bać.

– Ależ, Lizo, przecież to nikczemne... poniżające! – powiedziała Maszunia, nie mogąc z

oburzenia złapać powietrza. – Przecież to podłość, niegodziwość! Jakim prawem ona mnie

podejrzewa i grzebie w moich rzeczach?

– U obcych mieszkacie, panienko – westchnęła Liza. – Choć i panienką jesteście, a

jednak... niby służąca... To nie to samo, co z tatusiem i mamusią mieszkać...

Maszunia runęła na łóżko i zaszlochała. Po raz pierwszy doznała takiego gwałtu na sobie,

takiego strasznego upokorzenia... Ją, dobrze wychowaną, wrażliwą dziewczynę, córkę

nauczyciela, posądzili o kradzież, przeszukali jak jakąś ulicznicę! Czy może być coś

gorszego?! Zaczęły ją nachodzić różne dziwaczne myśli. Jeżeli mogli ją podejrzewać o

kradzież, mogą teraz i aresztować, rozebrać i przeszukać, potem prowadzić pod eskortą po

ulicy, wsadzić do ciemnej, zimnej celi z myszami i stonogami, do takiej samej, w jakiej

siedziała księżna Tarakanowa. * Kto za nią się wstawi? Rodzice mieszkają na głębokiej

prowincji, nie mają pieniędzy, żeby do niej przyjechać. Jest w stolice zupełnie sama jak w

szczerym polu, bez rodziny i znajomych. Mogą zrobić z nią, co zechcą.

„Pójdę do wszystkich sędziów i obrońców... – myślała Maszunia trzęsą się. – Wytłumaczę

im, przysięgnę... Uwierzą mi, że nie jestem złodziejką!”

Przypomniało jej się, że w koszu pod prześcieradłami leżą słodycze, które chowała przy

obiedzie do kieszeni i zabierała do pokoju jak to zwykła robić na pensji. Kiedy pomyślała o

tym, że państwo znają teraz jej małą tajemnicę, zrobiło jej się gorąco i wstyd, z tego

wszystkiego – strachu, wstydu, doznanej krzywdy – jej serce zaczęło walić tak mocno, że

poczuła to w skroniach, rękach, głęboko w brzuchu.

– Podano do stołu! – zaprosili Maszunię.

„Iść czy nie?”

Maszunia poprawiła fryzurę, wytarła twarz mokrym ręcznikiem i zeszła do jadalni. Obiad

zaczęli bez niej... Na jednym końcu stołu siedziała Fedosia Wasylewna, wyniosła, z tępą,

poważną miną, na przeciwnym – Nikołaj Sergieicz. Po bokach rozmieścili się goście i dzieci.

Do obiadu podawało dwóch lokai we frakach i białych rękawiczkach. Wszyscy wiedzieli o

tym, że w domu zamieszanie, że pani jest zrozpaczona, więc milczeli. Słychać było tylko

przeżuwanie i brzęk łyżek o talerze.

Milczenie przerwała sama pani.

– Co mamy na trzecie? – zapytała lokaja cierpiącym głosem męczennicy.

– Esturżon a la russ! * – powiedział lokaj.

– To ja, Feniu, zamówiłem... – pośpiesznie wtrącił Nikołaj Sergieicz. – Ryby się zachciało.

Jeżeli nie chcesz, ma chere ** , niech nie podają. Ja tak tylko... dodatkowo...

Fedosia Wasylewna nie lubiła, kiedy jedzenie zamawiano bez jej wiedzy i w jej oczach

ukazały się łzy.

– Ależ przestańmy się denerwować – rzekł słodkim głosem Mamikow, jej domowy lekarz,

lekko dotykając jej ręki i słodko się uśmiechając. – I bez tego jesteśmy zbyt nerwowe.

Zapomnijmy o broszce! Zdrowie jest warte więcej niż dwa tysiące!

– Nie szkoda mi tych dwóch tysięcy! – powiedziała pani i wielka łza pociekła po jej

policzku. – Oburzona jestem samym faktem! Nie zniosę w swoim domu złodziei. Nie, nie jest

mi szkoda, niczego nie jest mi szkoda, ale kraść u mnie – jaka niewdzięczność! Oto jak

odpłacają mi za moją dobroć...

* Jelizawieta Tarakanowa - samozwanka, pretendująca do rosyjskiego tronu; osadzona przez Katarzynę II w

więzieniu ( przyp. tłum. ).

* Jesiotr po rosyjsku (z fr. L'esturgeon a la russe ).

** moja droga ( fr. ).

Wszyscy siedzieli ze wzrokiem wlepionym w talerze, ale Maszuni się wydawało, że po

słowach pani wszyscy popatrzyli na nią. Spazm ścisnął jej gardło, z oczu polały się łzy, które

zaczęła pośpiesznie wycierać chusteczkę.

– Pardon – wymamrotała. – Przepraszam. Głowa mnie boli. Muszę wyjść.

Podniosła się niezgrabnie zza stołu, głośno odstawiając krzesło i coraz bardziej się pesząc,

i wybiegła z pokoju.

– Jak Boga kocham! – powiedział krzywiąc się Nikołaj Sergieicz. – I trzeba było u niej

szukać! To doprawdy... niepotrzebne.

– Nie twierdzę, że to ona wzięła – powiedziała Fedosia Wasylewna – ale czy możesz za nią

ręczyć? Przyznam się, że nie bardzo dowierzam tym uczonym biedaczkom.

– Doprawdy, Feniu, niepotrzebne... Przepraszam, Feniu, ale według prawa nie możesz

robić rewizji.

– Nie obchodzi mnie wasze prawo. Wiem tylko, że zginęła mi broszka, i tyle. Ale znajdę

ją! – Uderzyła widelcem w talerz i jej oczy gniewnie zabłysły. – A wy jedzcie i nie wtrącajcie

się do moich spraw!

Nikołaj Sergieicz z pokorą spuścił oczy i westchnął. Maszunia w tym czasie wróciła do

pokoju i rzuciła się na łóżko. Nie czuła już ani strachu, ani wstydu, tylko gorąco pragnęła

pójść i dać w twarz tej nieczułej, wyniosłej, tępej i szczęśliwej kobiecie.

Leżała wtulona w poduszkę i marzyła, jak dobrze by było kupić teraz najdroższą broszkę i

rzucić ją w twarz tej despotce. Żeby Bóg sprawił, że Fedosia Wasylewna straciła nagle

wszystko i poszła żebrać i zrozumiała cały koszmar nędzy i zależności od innych, i żeby

poniżona Maszunia dała jej jałmużnę. O, żeby tak otrzymać duży spadek, kupić powóz i

przejechać się z hukiem pod jej oknami, żeby zazdrościła!

Ale to są tylko marzenia, a rzeczywistość jest taka, że zostaje jedno – odejść jak

najszybciej, ani godziny dłużej tu nie zostawać. Chociaż strasznie jest stracić pracę i wracać

do rodziców, którzy nic nie mają, ale co robić? Maszunia nie mogła już znieść ani swojej

chlebodawczyni, ani swojego malutkiego pokoiku, dusiła się tu i bała. Fedosia Wasylewna,

zwariowana na punkcie chorób i na swoim rzekomym arystokratyzmie, tak jej obrzydła, że

wszystko dookoła wydawało jej się ordynarnym i odpychającym przez samą obecność tej

kobiety. Zeskoczyła z łóżka i zaczęła się pakować.

– Mogę wejść? – zapytał zza drzwi Nikołaj Sergieicz, który podkradł się bezszelestnie do

pokoju i mówił cichym, miękkim głosem. – Można?

– Proszę.

Wszedł i zatrzymał się na progu. Miał mętne oczy i błyszczący czerwony nos. Wypił po

obiedzie piwo, co dało się zauważyć po tym, jak chodził i poruszał słabymi, bezwładnymi

rękami.

– Co to ma znaczyć? – zapytał wskazując na kosz.

– Pakuję się. Proszę mi wybaczyć, Nikołaju Sergieiczu, ale nie mogę dłużej zostawać w

pańskim domu. Jestem głęboko zraniona tą rewizją!

– Rozumiem... Tylko niepotrzebnie to pani robi... Po co? No przeszukali i co z tego... a

pani od razu... Korona pani z głowy nie spadnie.

Maszunia nic nie powiedziała i pakowała się dalej. Nikołaj Sergieicz poskubał wąsy jakby

zastanawiając się, co by tu jeszcze powiedzieć, i ciągnął proszącym głosem:

– Oczywiście rozumiem panią, ale proszę o wyrozumiałość. Wie pani, żona jest nerwowa,

kapryśna, nie można jej zbyt surowo osądzać...

Maszunia milczała.

– Jeżeli pani czuje się dotknięta – ciągnął Nikołaj Sergieicz – proszę bardzo, jestem gotów

panią przeprosić. Przepraszam.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: