Mikrobiologia
1.Transdukcja – przenoszenie materiału genetycznego z jednej komórki bakteryjnej(dawcy) do drugiej(biorcy) za pośrednictwem bakteriofagów. Można tak przenieść plazmid lub fragment chromosomu bakteryjnego w ramach jednego gatunku ( bakteriofag łączy się z komórkami tylko jednego gatunku.2.Koniugacja – proces płciowy polegający u bakterii Gram „-” na przekazaniu przez tunel w fimbriach płciowych lub pilach materiału genetycznego (plazmidu lub rzadziej części chromosomu) z komórki męskiej F+ do komórki żeńskiej F- . Ta ostatnia staje się zygotą, a powstałe w wyniku jej podziału komórki potomne (rekombinaty) zawierają geny komórki męskiej i żeńskiej. U Gram „+” w procesie kongacji nie biorą udziału fimbrie czy pile , ale po zbliżeniu się do siebie i zlepieniu komórek wytwarzają one kanaliki, przez które przechodzi materiał genetyczny .3. Oznaczanie wrażliwości bakterii :
Metoda jakościowa = dyfuzyjno-krążkowa, Ocenia stopień wrażliwości badanego drobnoustroju na antybiotyk. Antybiotyk dyfunduje z krążka do żelu agarowego (podłoże Muellera-Hintona). Mierzymy średnicę okrągłych stref zahamowania wzrostu wokół krążków. oporny/średnio wrażliwy/wrażliwy.
Metoda ilościowa = seryjnych rozcieńczeń. Możemy dokładnie oznaczyć wartość najmniejszego stężenia hamującego lub bójczego (MIC lub MBC). Podłoże płynne – bulion. Uzyskujemy w każdej następnej probówce stężenia antybiotyku dwukrotnie niższe od stężenia w probówce poprzedniej. Zmętnienie lub osad – wzrost drobnoustroju. Przejrzysty – zahamowanie wzrostu.
Metoda ilościowa = E-Test. Określa najmniejsze stężenie hamujące antybiotyku w stosunku do badanego ustroju. Dyfuzja antybiotyku z bibuły (nasączonej na kolejnych odcinkach wzrastającymi stężeniami antybiotyku) do podłoża stałego. Strefa zahamowania – eliptyczna. 4. Jakie chemioterapeutyki blokują syntezę DNA : nitrofurany i nitroimidazole5. Beta-laktamazy(pencylinazy, cefalosporynazy, karbapenemazy, metalo-beta-laktamazy)
6. Jakie antybiotyki działają na błonę cytoplazmatyczną. aminoglikozydy , polimyksyny, antybiotyki peptydowe.7. Antybiotyki działające tylko na gram + - antybiotyki peptydowe AP G+8.Co to jest transformacja. - bezpośrednie pobranie przez jedną komórkę bakteryjną (biorcę) materiału genetycznego uwolnionego do środowiska przez drugą komórkę (dawcę) np na skutek jej śmierci i roozpadu. 9.Jak działają sulfonoamidy – analogi kwasu para-aminobenzoesowego. Uniemożliwiają powstawanie kwasu foliowego hamując powstawanie kwasu dihydrofoliowego z para-aminobenzoesowego. Działają bakteriostatyczne.
PYTANIA NA KOLOKWIUM 1 1. Podaj własności sacharolityczne bakterii (wymienić testy) : szereg cukrowy(rozkład do związków kwaśnych zmiana zabarwienia blękitu bromotymolowegoo z niebieskiej a czerwieni fenolowej z czerwonej na kolor żółty), badanie typu rozkładu cukrów Hugha-Leifsona (czy rozkład tlenowy czy beztlenowy1) bez parafiny, 2) Z parafiną, zmiana zabarwienia w 1 to utlenianie, w 1 i 2 to fermentacja), badanie typu rozkładu cukru na podłożu Clarka (do jakich produktów: kwaśnych czy bardzie obojętnych) 1odczyn z czerwienią metylową (pH <4,5 czerwony +, pH >4,5 żółty -, lub 2odczyn Vogesa-Proskauera(dodajemy 6% alkoholowy roztwór alfa-naftalonu, 40% roztwór KOH i mieszamy. Karminowe zabarwienie w górnej części =obecność acetoiny. Acetoina+alkaliczne środowisko+O2--> utlenianie--> dwuacetyl, dwuacetyl w obecności alfa-naftalonu reaguje z guaniną w peptonie--> Karminowe zabarwieniebadanie zdolności bakterii do wykorzystania cukru jako jedynego żródła węgla (auksanogram) czerwień fenolowa--> zakwaszenie--> kolor żółty, na podłożu diagnostycznym - rozkład glukozy i laktozy na podłożu Kliglera lub
na podłożu diagnostyczno-wybiórczym – rozkład laktozy na podłożu SS, sacharozy i laktozy na podłożu Levine'a, mannitolu na podłożu Chapmana.2. Podaj testy na wykrycie np. gronkowców -API STAPH
API STAPH – dla mikrokoków i gronkowców
API STREP – dla paciorkowców
API NE – dla tlenowych pałeczek Gram --
API E – dla względnie beztlenowych pałeczek Gram --
API A – dla Gram + i Gram – bakterii beztlenowych3. Wymień 3 antybiotyki z grupy beta- laktamowych : pencylina, cefalosporyna, monobaktam, karbapenem, 4. Podaj fazy wzrostu bakterii w hodowli i każdą z nich krótko scharakteryzuj: faza przygotowawcza -- lag-faza (przystosowanie się bakterii do podłoża wzrostu), faza logarytmicznego wzrostu -- log-faza (komórki dzielą się w regularnych odstępach czasu z największą możliwą w danych warunkach szybkością- postęp geometryczny, w tym czasie ani wielkość komórek ani skład chemiczny bakterii nie ulega zmianie, inna nazwa faza wzrostu zrównoważonego), faza równowagi (mniej więcej stała liczba zywych bakterii), faza zamierania (wzrasta liczba martwych komórek, zaczyna się proces autolizy)5. Opisz metody Ziehla – Nielsena i Neissera obie metody to barwienie złożone pozytywne tak jak b Grama (+na fioletowo-niebieski kolor, a –na czerwono). metoda Ziehla – Nielsena( do barwienia bakterii kwasoopornych, b kwasooporne na czerwono, pozostałe składniki na niebiesko). Metoda Neissera ( wykrywa obecność ciałek zapasowych, które barwią się barwnikami zakwaszonymi-maczugowce)6. Podział pożywek ze względu na : - konsystencję płynne, półpłynne, stałe- skład chemiczny syntetyczne,półsyntetyczne, niesyntetyczne(naturalne)- wymagania odżywcze proste (niewybredne bakterie), złożone(bakterie wybredne)- użyteczność laboratoryjną wybiórcze, różnicujące, namnażające, (inny podział: proste, wzbogacone, wybiorczo-diagnostyczne)7. Podział antybiotyków ze względu na : - działanie na bakterie gram+ i gram- - mechanizm działania 1a. hamowanie syntezy ściany komórkowej ( cefalosporyny, penicyliny, antybiotyki peptydowe)2a. Hamowanie syntezy białka (tetracykliny, makrolidy, linkozamidy, aminoglikozydy, chloramfenikol)3a. Hamowanie kwasu deoksyrybonukleinpwego( ryfampicylina, nowobiocyna)4a. Niszczenie błony cytoplazmatycznej(polimyksyna, aminoglikozydy, antybiotyki peptydowe)
1. Uszkadzające strukturę ściany i (lub) błony komórkowej oraz zaburzające czynności w nich odbywające się (cefalosporyny, penicyliny, polimiksyny, colistyna, vankomycyna)
2. Hamujące syntezę białek strukturalnych i enzymatycznych cytozolu (erytromycyna, linkosamidy, neomycyna, streptymycyna, tetracykliny).
3. Uszkadzające materiał genetyczny drobnoustrojów (ryfamycyna, ryfampicyna, etambutol, gryzeofulwina)8. Co to jest sanityzacja - czynności polegające na zmniejszeniu liczby drobnustrojów w określonym środowisku do tak zwanego bezpiecznego poziomu. Do czynności takich zalicza się wietrzenie, mycie, odkurzanie, malowanie, wycieranie na mokro, płukanie w wodzie, pranie, mycie rąk.9. Jakie bakterie z rodzaju pałeczek wytwarzają przetrwalniki. Pałeczki nie wytwarzają przetrwalników. Przetrwalnik wytwarzają laseczki z rodzaju Bacillus i Clostridium, Gram+ ziarenkowiec Sporosarcina spp. A struktury podobne do przetrwalników riketsja Coxiekka brunetii.10. Jakie substancje pozbawiamy drobnoustrojów z użyciem filtrów – dla substancji których nie można wyjaławiać w inny sposób, do płynów wyjaławianych przez filtrację nalezą witaminy, hormony, surowice odpornościowe, niektóre antybiotyki. Filtry mają pory rożnych rozmiarów, zawsze jednak mniejsze od wymiarów bakterii, np. Filtry membranowe(molekularne) wykonane z estrów celulozy i nitrocelulozy.11. Na czym polega metoda MR. Sprawdza własności sacharolityczne bakterii. Jest to badanie typu rozkładu cukru na podłożu Clarka (do jakich produktów) z użyciem czerwieni metylowej. Bakterie posiewa się na podłożu zawierającym pepton, fosforan potasowy, glukozę i inkubuje się w temperaturze 37st C przez 48-72h. Dodaje się kilka kropli roztworu czerwieni metylowej. W hodowlach zakwaszających pH<4,5 pożywka barwi się na czerwono(wynik+), w pH<4,5 na żółto (wynik --) .12. Jaką rolę spełnia hemoliza alfa (jest hemolizą niepełną, dookoła kolonii widoczna jest strefa zazielenienia podłoża spowodowana przekształceniem hemoglobiny w methemoglobinę). Hemoliza beta jest hemolizą pełną, dookoła kolonii widoczna jest strefa całkowitego przejaśnienia w wyniku całkowitego rozpadu krwinek czerwonych. Brak hemolizy to hemoliza gamma. niektóre bakterie wytwarzają hemolizyny, które powodują rozpad krwinek czerwonych. Związanie jest to z chorobotwórczością tych bakterii. 13. Co to jest pasteryzacja – jednorazowe podgrzanie płynów do temperatury 62st C przez 30minut , a następnie szybkie ich schłodzenie. 14. Co to jest aseptyka – sposób postępowania mający na celu niedopuszczenie do zakażenia miejsc, płynów lub przedmiotów jałowych, np. Aseptyka ran chirurgicznych, aseptyka pożywek, polegająca na np. Opalaniu wylotów probówek.15. Czym jest chemioterapeutyk – grupa leków wytworzona przez człowieka i nie mająca swoich odpowiedników w naturze.16. Podaj podział metod barwienia pozytywne(proste i złożone), negatywne, pozytywno- negatywne, złożone( metoda Grama, Ziehla-Neelsena, Neissera)17. Podział własności biochemicznych bakterii w stosunku do azotu (rozkład białek =wł proteolityczne, rozkład aminokwasów = deaminacja, dekarboksylacja). 1Upłynnianie żelatyny(bakteryjna żelatynaza), 2rozkład ściętej pod wpływem temp. surowicy(podłoże Loeffera, deaminacja, dekarboksylacja )3wytwarzanie amoniaku w wyniku działania dezaminaz(woda peptonowa, niebieskie zabarwienie papierka lakmusowego – alkalizacja- lub brunatne zabarwienie po dodaniu odczynnika Nesslera), 4dekarboksylacja aminokwasów( pożywka płynna Moellera, w stosunku do argininy, ornityny, lizyny, rzadziej do tyrozyny, histydyny, tryptofanu, fenyloalaniny--> alkalizacja środowiska)5wytwarzanie siarkowodoru( podłoże diagnostyczne Kliglera, podłoże diagnostyczno- wybiórcze SS, na bulionie, woda peptonowa lub podloże syntetyczne z dodatkiem aa siarkowego i jonow Fe2+, grupa sulfhydrylowa-SH, z metioniny, cystyny, cysteiny), siarkowodór +jony żelaza--> siarczek(zaczernienie pożywki)6wytwarzanie indolu(woda peptonowa, tryptofan-->tryptofanaza-->indol), odczynnik Ehricha+indol--> wiśniowe lub ciemno-czerwone zabarwienie odczynnika7rozkład mocznika(płynne podloże Christensena+wskaźnik:czerwień krezolowa, żółty--> rózowo-fiołkowy na skutek allkalizacji, mocznik-->ureaza--> do amoniaku i dwutlenku węgla).18. Opisz wymagania pokarmowe bakterii :składniki niezbędne do życia, wzrostu i rozmnażanie się drobnoustrojów : pierwiastki biogenne( C, O, H, P, N, S) i mikroelementy. Hetrotfy : prototrofy=niewybredne drobnoustroje(proste substancje organiczne), auksotrofy=wybredne drobnoustroje( proste substancje organiczne, witaminy, aminokwasy, substancje wzrostowe), 19. Co to jest kolonia bakteryjna... widoczne makroskopowo na powierzchni lub w głębi pożywki stałej skupienia bakterii wyrosle z jednej komórki lub jednej jednostki wzrostowej. Jednostka wzrostowa to kilka komórek bakteryjnych, które nie rozdzielają się po podziale i występują w postaci np. Dwoinek, łańcuszków, gron.20. Opisz budowę ściany komórkowej i jej funkcję jest grubą i stosunkowo sztywną warstwą położoną na zewnątrz błony cytoplazmatycznej, jest wielowarstwową strukturą otaczajacą komórkę, nadaje jej kształt i chroni głębiej lezące składniki przed ujemnym oddziaływaniem srodowiska. U bakterii Gram+ składa się z peptydoglikanu i kwasów tejchojowych, a u Gram-- z peptydoglikanu, lipoprotein, błony zewnętrznej i warstwy lipopolisacharydu. Ścana zawdzięcza wytrzymałość warstwie peptydoglikanu(murenia, mukopeptyd). Ściana stanowi osłonę osmotyczną, jest też miejscem głównych determinant antygenowych powierzchni komórki. Liposacharyd u Gram-- jest odpowiedzialny za aktywność endotoksyn bakterii Gram--. W ścianie są swoiste receptory dla bakteriofagów i bakteriocyn. 21. Podaj jak na drobnoustroje działają środki odkażające: - alkohole – bakteriobójcze, nie niszczą przetrwalników, denaturują białka komórkowe, proces ten szybciej przebiega w obecności wody.- środki utleniające -chlorowce i ich pochodne są silnie bakteriobójcze. Wydzielają zjonizowany tlen, który po zetknięciu się z komórką powoduje denaturację białek. Uszkodzeniu ulegają struktury błony cytoplazmatycznej i zlokalizowane w niej enzymy. Podchloryny, wapno chlorowane, chloraminy nieorganiczne i organiczne(chloramina T, dwuchloramina T, halazon, azochloramid). Chloraminy są dobrze rozpuszczalne w wodzie, mało wrażliwe na światło i trwałe w temperaturze pokojowej, ich optimum działania pH 6,0-6,2.Drugą grupę związków utleniających stanowią ozon, woda utleniona, nadmanganian potasowy, jod(jodyna).
- sole metali ciężkich- ślinie bakteriobójcze są sole srebra i rtęci(nieorganiczne i organiczne(silniejsze) związki rtęci np . Fenylopochodne rtęciowe- mertiolat i merkurochrom). - fenole i krezole – niszczą formy wegetatywne bakterii i grzybów. Wchodzą w reakcje ze ścianą komórkową i z białkami komórkowymi(denaturują białka). Krezole działają silniej bakteriobójczo niż fenole, ale są trudniej od nich rozpuszczalne w wodzie. Dla podwyższenia ich rozpuszczalności stosuje się mydła np Lizol 3-5% który służy do odkażania pomieszczeń, ścian, podłóg, stołów laboratoryjnych, umywalek.
- formaldehyd- roztwór 40% stosowany w laboratoriach i prosektoriach
- detergenty- czwartorzędowe związki amoniowe, odznaczające się dużą aktywnością powierzchniową. Łatwo dysocjują w wodzie i powstają dodatnio naładowane formy kompleksowe i ujemnie naładowane jony chlorowca. Do odkażania dobiera się środki zawierające chlorowiec co wzmaga czynność bakteriobójczą. Grupa kationowa, nadaje związkom wysoką aktywność powierzchniową oraz zdolność obniżania napięcia powierzchniowego. Ułatwia to adsorpcję kationu i wnikanie go w głąb komórki bakteryjnej.
- barwniki – fiolet krystaliczny(pioktanina), błękit metylowy, zieleń brylantowa i malachitowa.. Używa się ich w dużych rozcieńczeniach 1:1000 do 1 :5000. Stosowanie są do odkażania śluzówek, ran, nie uszkodzonej skóry, są dodawane do pożywek wybiórczych jako czynniki hamujące wzrost niektórych bakterii.-jodofory-związki kationowe-preparaty zawierające chlorheksydynę- abacil, manusan22. Podaj działanie środków przeciwwirusowych 23. Jaki może być skutek skojarzenia 2 antybiotyków : synergizm (spotęgowanie efektu działania )lub addycja(sumowanie efektu działania), antagonizm(wzajemne hamowane — skojarzenie bakteriobójczych z bakteriostatycznymi-- dlatego nie można ich łączyć)24. Jakie są działania niepożądane po zastosowaniu antybiotyku : --penicylina-- wstrząs anafilaktyczny(zasłabnięcie, nudności, wymioty, biegunka, duszność, śpiączka, zgon)--aminoglikozydy-- ototoksyczność, nefrotoksyczność, blok nerwowo-mięśniowy
--chloramfenikol- aplazja szpiku o wysokim stopniu śmiertelności
--makrolidy- zaburzenia w przewodzie pokarmowym 9nudnosci, wymioty, biegunka), zaburzenia czynności wątroby, wysypki skórne.
--linkozamidy- rozwój rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego wywołane przez Clostridium difficile
25. Opisz wpływ promieniowania UV na drobnoustroje. - ma właściwości bakteriobójcze. Siła zależy od długości fali. Najsilniej działają fale o długości 2500 A. Uszkadzają strukturę nukleinową w komórce drobnoustroju. Źródłem promieni UV są specjalne lampy kwarcowe stosowane do wyjaławiania powietrza, pomieszczeń, sprzętu, naczyń. Najbardziej wrażliwe na to promieniowanie są formy wegetatywne bakterii. 26. Co to jest hodowla czysta i jak można ją otrzymać - Hodowlę, w której występuje dokładnie 1 rodzaj drobnoustroju . ( posianie hodowli mieszanej na podłożu w formie płytki- posiew redukcyjny)
27. Pożywki muszą spełniać odpowiednie wymagania .... mieć odpowiednią wartość odżywczą, wykazywać optymalny odczyn pH, być izotoniczne, przejrzyste i jałowe.
28. typy wzrostu na podłożu płynnym: wzrost powierzchniowy(kożuszek, błonka- bakterie tlenowe), osad na dnie naczynia ( paciorkowiec ropotwórczy Streptococcus pyogenes), jednolite zmętnienie(większość bakterii względnie beztlenowych)
29. Morfologiczne cechy koloni bakteryjnych. wielkość(średnica mm), kształt(okrągły, nieregularny, owalny, pełzający), brzeg kolonii(gładki, falisty, poszarpany, zatokowy), przekrój(płaska, wypukla, stażkowata), powierzchnia(lśniąca, matowa, pomarszczona, grudkowata), przejrzystość(przejrzysta, mętna, opalizująca), zabarwienie, konsystencja (miękka, sucha, śluzowata), zawieszalność(zawieszalna w fizjologicznym roztworze NaCl lub nie)
30. Hodowla – bakterie rosnące na pożywce stałej lub płynnej .
31. hodowla mieszana w sklad hodlwli wchodzą drobnoustroje różnych gatunków
32. Antyseptyka – sposób postępowania mający na celu niszczenie drobnoustrojów w ranach, na blonach śluzowych i na skórze za pomocą antyseptykow w odpowiednich stęzeniach ( nie działających szkodliwie na organizm. Za pomocą polewania, pedzelkowania , smarowania, płukania lub w postaci aerozolu.
33. antyseptyki – zwiazki chemiczne o charakterze trucizn, zabijajace lub hamujące wzrost drobnoustroju, np. Kwas borny, woda utlenoina, nadmanganian potasowy, chloramina T, sole metali ciężkich (azotan i białczan srebra, mertiolat), związki bizmutu, barwniki(rivanol, fiolet krystaliczny, zieleń brylantowa).
34. odkażanie (dezynfekcja)- zespół czynności mający na celu zniszczenie wegetatywnych form drobnoustrojów chorobotwórczych, znajdujących się poza organizmem żywiciela, za pomocą związków chemicznych nazywanych środkami odkażającymi.
35. wyjaławianie (sterylizacja) - zespół czynności fizycznych, fizykochemicznych lub mechanicznych prowadzących do całkowitego zniszczenia lub usunięcia wegetatywnych i przetrwalnikujących postaci drobnoustrojów znajdujących się w określonym materiale, płynie lub miejscu. Za pomocą wysokiej temperatury, promieniowania jonizującego, tlenkiem etylenu, gazowym formaldehydem
36. tyndalizacja -jest to pasteryzacja przeprowadzana raz dziennie przez trzy kolejne dni i ma na celu zniszczenie nie tylko form wegetatywnych lecz także przetrwalników drobnoustrojów – bakterii i wirusów.
37. W jaki sposób działają penicyliny – hamują syntezę ściany kosmówkowej przez hamowanie syntezy peptydoglikanu (przyłączają się do tzw. Białek wiążących penicylinę PBP).38. Jakie antybiotyki nie blokują syntezy białek : beta-laktamowe, rymamycylina, polimyksyna, antybiotyki peptydowe.39. Jak bakteria nabywa oporności na leki przez mutacje spontaniczne lub przeniesienie (transformacja, transdukcja, koniugacja)40. Co rozkłada beta-laktamaza ; rozkladają pierścien beta- laktamowy penicyliny(penicylinazy), cefalosporyn(cefalosporynazy), karbapenemów(karbapenemazy). U Gram + wydzielane są do środowiska, a u Gram – w przestrzej okołoplazmatyczną41. Co robi chinolon - - hamuje skręcanie DNA w podwójną spiralę unieczynniając gyrazę DNA. Działa bakteriobójczo.42. Penicylinaza hamuje aktywację penicyliny przez... rozkład pierścienia beta-laktamowego.43. Które beztlenowce są oporne na aminoglikozydy... wszystkie AG O244. Do chinolonów nie należy... 45. Na bakterie beztlenowe nie działają... aminoglikozydy AG O246. Mutacja genu kodującego gyrazę DNA powoduje powstanie oporności na... chinolony47. Mechanizm pojawiania się oporności na metycylinę u S. Aureus – modyfikacja celu48. Co to są PBP - Białka wiążące penicylinę, które są enzymami bakteryjnymi biorącymi udział w powstawaniu peptydoglikanu49. Jakie antybiotyki nie działają na bakterie G(-) - antybiotyki peptydowe AP G+50. Jaki jest ostatni etap powstawania oporności na antybiotyki , ekspresja genu51. Obecność jakiego enzymu może świadczyć o oporności bakterii na antybiotyki , beta-laktamaz, acetylotransferaz, adenylotransferaz, fosfotransferaz
1.) Pożywki, na których bada się właściwości biochemiczne bakterii nazywamy ...podłożami diagnostycznymi ( pojawienie się charakterystycznych zmian barwnych wskazuje na rozkład lub brak rozkładu określonej substancji przez posiane bakterie). W podłożu diagnostycznym oprócz składników odżywczych znajduje się substrat, w stosunku do którego badamy aktywność enzymatyczną drobnoustrojów oraz wskaźniki(np. Błękit bromotymolowy, czerwień fenolowa, czerwień krezolowa itp.), który zmieniając swe zabarwienie, informuje nas o zachodzących w podłożu zmianach.
2.) Barwienie, w którym wybarwione zostaje tło nazywamy ...barwieniem negatywnym (barwnikiem kwaśnym-czarna nigrozyna lub tusz chiński)
3.) Na jaki kolor zabarwią się bakterie G+, jeśli zapomnimy użyć alkoholu?Normalnie Gram+ barwią się na fioletowo a Gram – na czerwono. płukanie w alkoholu usuwa ciemnofioletowy barwnik z bakterii G-, pozostawiając go w bakteriach G+. Późniejsze barwienie fuksyną barwi bakterie G-, nie barwiąc z kolei bakterii G+. w przypadku bakterii G+ nic się nie zmieni - tak jak miały być ciemnofioletowe, takie będą. Zmieniłoby się to za to w bakteriach G-, gdzie mielibyśmy mieszankę niewypłukanego fioletowego barwnika i właściwego barwnika czerwonego (czyli kolor czerwono-fioletowy)
4.) Ściana bakterii G+ składa się głównie z ......
coiioc