Kultura wysoka, a kultura niska.docx

7. Kultura wysoka, a kultura niska wg koncepcji pragmatyzmu amerykańskiego / w kontekście stosunków społecznych

Podział na kulturę (sztukę) wysoką i niską

Wg społecznych interpretacji pragmatyzmu amerykańskiego (Dewey, Schusetrman):

- sztuka wysoka – to tyle co sztuka elit  (zwłaszcza inteligencji XIX i pocz. XX wieku w Europie)

- sztuka niska - to tyle, co sztuka popularna ` podział ten, odpowiada strukturze (hierarchii) społecznej i relacji władzy

Pragmatyzm amerykański spogląda na kulturę popularną/masową/ niską dość przychylnym okiem, ponieważ widzi w niej elementy demokratyzmu, egalitaryzmu społecznego (sprawiedliwości społ.) i równości szans w artykulacji swoich potrzeb przez wszystkie grupy społ. – ogólnie podstawowe cechy kultury amerykańskiej.

 - sztuka popularna jeśli nie jest całkowicie lekceważona, zyskuje na ogół miano bezmyślnego kiczu, krytykują ją najczęściej intelektualiści o różnych poglądach co prowadzi do uwiarygodnienia tej oceny

- granice pomiędzy kulturą niską i wysoką nie są wyraźne ani niepodważalne (jedno często z czasem, staje się drugim)

- potępienie sztuki niskiej jest tak jakby gardzeniem, tym co sprawia nam przyjemność i wstydzenie się tej przyjemności

Dlaczego obrona sztuki popularnej jest taka trudna?

1)       trzeba jej bronić w zasadzie na terytorium wroga, obrona kult. pop.  nie jest dość powszechna,  ponieważ większość entuzjastów kult. pop. nie uważa tej krytyki za dość ważną, która by zasługiwała na odpowiedź

2)       ci którzy bronią kult. pop. niepotrzebnie jej estetykę usprawiedliwiają potrzebami społecznymi, zamiast dowodzić jej wartości estetycznej – jej obrońcy uznają jej niższość

** pojawia się twierdzenie, iż kultura popularna jest odpowiednia tylko dla tych, których nie stać na nic więcej (brak warunków ekonomicznych itp.) – tego rodzaju obrony kult. pop.  podważają jej autentyczną obronę

3)       sztukę elit. utożsamiamy z jej najlepszymi dziełami, sztukę popularną z jej najgorszymi szablonowymi produktami

4)       termin estetyka rezerwuje się dla kul. wys., pomija się całkowicie estetykę kul. pop. – pojęcie sprzeczne

poszerzenie pojęcia estetyczny – dawniej zarezerwowane dla sztuki wysokiej i piękna przyrody, dziś mamy np. chirurgię estetyczną,  salony estetyczne

Krytyka sztuki popularnej:

- jest produktem potężnego przemysłu komercyjnego nastawionego wyłącznie `na zysk` - by przynosić zysk musi wyprodukować masowy produkt, rezygnując z popędów artystycznych

- jest narzucana odgórnie bezradnym biednym konsumentom – oszukańcza manipulacja

- standaryzacja technik i jednolitość wytworów – ograniczenie swobody wyrazu artystycznego – artysta zostaje pozbawiony autonomiczności twórcy – sprowadzony jest do płatnego wyrobnika

- ma negatywny wpływ na kulturę wysoką – k.p czerpie treści z wysokiej, co prowadzi do ich degradacji, zubożając kult. wysoką (zapożyczenia są po pierwsze reklamą, po drugie kult. wysoka też zapożycza)

- zły wpływ na publiczność: jest złudna ponieważ dostarcza fałszywej gratyfikacji, jest destruktywna intelektualnie ponieważ dostarcza złudnych treści, ograniczających ludzką umiejętność radzenia sobie z rzeczywistością , ogranicza ludzką zdolność do uczestniczenia w kulturze wysokiej

- kultura popularna sprzyja powstawaniu totalitaryzmu, kreuje publiczność bierną - podatną na techniki masowej perswazji

- sztuka popularna nie jest w stanie dostarczyć prawdziwych estetycznych doznań

- dzieła sztuki popularnej nie wytrzymują próby czasu – ulotność

- zrozumienie nie wymaga wysiłku intelektualnego – sprzyja postawie biernego otępienia

- immanentny brak kreatywności sztuki pop

Niektóre polityczne, historyczne i społeczne uwarunkowania kultury amerykańskiej wg. Shustermana

- zdecentralizowana struktura społeczna stworzyła egalitarną i demokratyczną ideologię

- walka o polityczne uniezależnienie się od Europy spowodowała odrzucenie arystokratyzmu

- naród imigrantów nie mógł stworzyć w krótkim czasie kultury elitarnej

- brak centralistycznego systemu edukacji narzucającego jednolitość kulturową

- brak dworu i kościoła narodowego, instytucji tworzących strukturę elitarną w Europie   - inna rola kapłanów

Konwencjonalny charakter podziału na kulturę wysoką a kulturę niską

- Podział na kulturę wysoką i niską ma charakter konwencjonalny i przejściowy. Np. film kierowany do publiczności masowej, zdobywając np. Oscara staje się powszechnie uważany za przynależny do kultury wysokiej. Moda, muzyka rozrywkowa, sztuka użytkowa – uzyskują status dzieł kultury wyższej.

- Podstawowa teza Shustermana: „Sztuka popularna może sprostać najważniejszym standardom tradycji estetycznej, np. amerykański rap (teksty utworów) i kultura hip-hopu spełniają kryteria tego, co tradycyjnie nazywa się „sztuką wysoką”