ŁACIŃSKIE DEKLINACJE.pdf

OGÓLNE REGUŁY DEKLINA C Y J N E

Do której deklinacji zaliczyć należy jakiś rzeczownik poznajemy z zakończenia genetivu singularis a

mianowicie:

I deklinacja – ae

II deklinacja – i

III deklinacja – is

IV deklinacja – us

V deklinacja – ei

DEKLINACJA I

Do deklinacji I należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w genetivie na -ae oraz niektóre

rodzaju męskiego np. agricola – rolnik, scriba – pisarz, nauta – żeglarz poeta – poeta.

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. port a

N.=V. port ae

Gen. port ae

Gen. port arum

Dat. port ae

Dat. port is

Acc. port am

Acc. port as

Abl. port a

Abl. port is

DEKLINACJA II

Do deklinacji II należą rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone w nominativie na - us oraz - er oraz

rodzaju nijakiego zakończone na -um , a w genetivie na -i .

Wzór odmiany na - us

SINGULARIS

PLURALIS

N. hort us

N. hort i

Gen. hort i

Gen. hort orum

Dat. hort o

Dat. hort is

Acc. hort um

Acc. hort os

Abl. hort o

Abl. hort is

V. hort e

V. hort i

Wzór odmiany na -er

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. magister

N.=V. magistr i

Gen. magistr i

Gen. magistr orum

Dat. magistr o

Dat. magistr is

Acc. magistr um

Acc. magistr os

Abl. magistr o

Abl. magistr is

Wzór odmiany na -um

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. verb um

N.=V. verb a

Gen. verb i

Gen. verb orum

Dat. verb o

Dat. verb is

Acc. verb um

Acc. verb a

Abl. verb o

Abl. verb is

DEKLINACJA III

Do tej deklinacji, należą rzeczowniki które mają w genetivie końcówkę -is . Te deklinację dzielimy na

trzy grupy :

a.) spółgłoskowa

Do tej deklinacji należą rzeczowniki nierównozgłoskowe tzn. te które mają więcej sylab w genetivie

niż w nominativie mające zarazem przed końcówką genetivus singularis tylko jedną spółgłoskę .

Rodzaj męski

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. homo

N.=V. homin es

Gen. homin is

Gen. homin um

Dat. homin i

Dat. homin ibus

Acc. homin em

Acc. homin es

Abl. homin e

Abl. homin ibus

Rodzaj żeński

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. natio

N.=V. nation es

Gen. nation is

Gen. nation um

Dat. nation i

Dat. nation ibus

Acc. nation em

Acc. nation es

Abl. nation e

Abl. nation ibus

Rodzaj nijaki

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. corpus

N.=V. corpor a

Gen. corpor is

Gen. corpor um

Dat. corpor i

Dat. corpor ibus

Acc. corpus

Acc. corpor a

Abl. corpor e

Abl. corpor ibus

Do tej grupy należy tzw. rodzina z pieskiem : pater, patris – ojciec; mater, matris - matka; frater, fratris

– brat; senex, senis – starzec; iuvenis, iuvenis – młodzieniec vates, vatis – wieszcz; canis, canis – pies.

b.) samogłoskowa

Tworzą ją rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone w nominativie na -e , -ar , -al .

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. mare

N.=V. mar ia

Gen. mar is

Gan. mar ium

Dat. mar i

Dat. mar ibus

Acc. mar e

Acc. mar ia

Abl. mar i

Abl. mar ibus

c.)mieszana

Do tej grupy należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego i męskiego : nierównozgłoskowe mające dwie lub

więcej spółgłosek przed zakończeniem genetivusa singularis oraz rzeczowniki równozgłoskowe

zakończone w nominativie na -is , -es .

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. ars

N.=V. art es

Gen. art is

Gen. art ium

Dat. art i

Dat. art ibus

Acc. art em

Acc. ar tes

Abl. art e

Abl. art ibus

Ogólne różnice w odmianie:

spółgłoskowa samogłoskowa

mieszana

Abl. sing.

-e

-i

-e

Gen. plur.

-um

-ium

N. Acc. V plur.

-es, -a

-ia

-es

DEKLINACJA IV

Według tej deklinacji odmieniają się rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone w nominativie na

-us , oraz rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone w nom na -u , genetivus singularis dla obu

rodzajów ma końcówkę -us .

Rodzaj męski

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. fruct us

Gen. fruct us

Gen. fruct uum

Dat. fruct ui

Dat. fruct ibus

Acc. fruct um

Acc. fruct us

Abl. fruct u

Abl. fruct ibus

Rodzaj nijaki

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. cornu

N.=V. corn ua

Gen. corn us

Gen. corn uum

Dat. corn u

Dat. corn ibus

Acc. corn u

Acc. corn ua

Abl. corn u

Abl. corn ibus

DEKLINACJA V

Według tej deklinacji odmieniają się rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w nominativie

singularis na -es , w genetivie na -ei .

SINGULARIS

PLURALIS

N.=V. speci es

Gen. speci ei

Gen. speci erum

Dat. speci ei

Dat. speci ebus

Acc. speci em

Acc. speci es

Abl. speci e

Abl. speci ebus

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: