Aktywnosc ruchowa cw 2.doc

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA ADAPTACYJNA ĆW 2

1.      Co to jest astma oskrzelowa- definicja?

(łac. asthma bronchiale) – przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych, wywołująca nadreaktywność oskrzeli, która prowadzi do nawracających napadów duszności i kaszlu, występujących szczególnie w nocy i nad ranem. U podłoża tych napadów leży wydzielanie przez komórki układu oddechowego licznych mediatorów doprowadzających do rozlanego, zmiennego ograniczenia przepływu powietrza w drogach oddechowych, które często ustępuje samoistnie lub pod wpływem leczenia.
 

2.      Jakie są objawy astmy oskrzelowej?

Typowe objawy to:

·         napady duszności spowodowane skurczem oskrzeli

·         świszczący oddech

·         kaszel.

Objawy mogą cofać się częściowo lub całkowicie, spontanicznie lub pod wpływem leków. Występuje nadreaktywność oskrzeli na różnego rodzaju czynniki środowiska zewnętrznego. Napady astmy pojawiają się w wyniku kontaktu z alergenem (kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt, pierze, niektóre pokarmy i in.), w trakcie wysiłku fizycznego, podczas oddychania mroźnym powietrzem, w trakcie infekcji (bakteryjnych, wirusowych) układu oddechowego.

Czynniki zaostrzające objawy astmy to:

·         kontakt z alergenami

·         nawracające infekcje układu oddechowego

·         palenie papierosów

·         hiperwentylacja wysiłkowa

·         niektóre leki

·         niektóre składniki pokarmowe.

Chorzy na astmę oskrzelową skarżą się często na ucisk w klatce piersiowej, nadmierną produkcję plwociny, zaburzenia snu i częste napady duszności w godzinach nocnych.
 

3.      Główna przyczyna astmy.

Astma występuje rodzinnie. Dlatego jeśli jedno z rodziców ma astmę, prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby u dziecka wynosi ok. 30%. Jeśli zaś oboje rodzice chorują na astmę, to prawdopodobieństwo wystąpienia astmy u dziecka wzrasta do ok. 50%.
 

4.      Co to jest POCHP definicja?

POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc to nieuleczalna choroba układu oddechowego nazywana także przewlekłym bronchitem lub rozedmą. POChP powoduje zwężenie oskrzeli i w ten sposób trudności w przepływie powietrza, a w efekcie w oddychaniu. Schorzenie ma charakter postępujący, a zmiany w płucach, jakie powoduje są tylko częściowo odwracalne.

5. Jakie są objawy POCHP?

Kaszel jest pierwszym, najwcześniejszym, objawem choroby. Początkowo pojawia się okresowo, w czasie przedłużających się przeziębień. Później kaszel staje się objawem codziennym, najbardziej dokuczliwym w godzinach rannych. W końcowym okresie choroby kaszel występuje w różnych porach dnia, budzi w nocy ze snu i nie przynosi ulgi. Wielu chorych nie ma trudności z odkasływaniem nadmiaru śluzu z oskrzeli.

6. Jaka jest główna przyczyna POCHP?

Główną przyczyną choroby jest palenie tytoniu. Dotyczy to zarówno długoletnich palaczy, jak i palaczy biernych. Wdychany dym tytoniowy zapoczątkowuje złożony ciąg reakcji, uwolnienie dużej ilości granulocytów w płucach, a następnie ich rozpad w ścianach pęcherzyków płucnych i oskrzelach, co z kolei powoduje uwolnienie enzymu elastazy. Elastaza działa destrukcyjnie na włókna sprężyste płuc powodując rozedmę płuc oraz przerost gruczołów śluzowych oskrzeli.

Bardzo istotny jest fakt, że płuca kobiet są o wiele bardziej wrażliwsze na dym tytoniowy, niż płuca mężczyzn, co wraz z rosnącą częstością nałogu wśród kobiet sprawia, że choroba niegdyś uważana za typowo męskie schorzenie, teraz dotyczy kobiet i mężczyzn w równym stopniu.

Według Światowej Organizacji Zdrowia POChP zajmuje obecnie czwarte miejsce na liście najbardziej śmiercionośnych schorzeń. Wyprzedzają ją jedynie takie choroby jak zapalenia płuc, udary mózgu i zawały serca. W Polsce na ową chorobę umiera rocznie 15 tys. osób.

7. Jaka jest jednany skuteczna metoda zahamowania objawów rozwoju POCHP?

Właściwie prowadzona rehabilitacja oddechowa może poprawić wydolność wysiłkową, zmniejszyć uczucie duszności, zredukować ilość zaostrzeń, poprawić samopoczucie, utrzymanie prawidłowej masy ciała. Zalecane ćw. kończyn górnych np. na ergometrze wioślarskim. Zaprzestanie palenia tytoniu – najważniejszy czynnik.

8. Jakie jest główne badanie diagnostyczne służące do rozpoznania i różnicowania astmy oskrzelowej i POCHP, na czym ono polega?  

Standardem w monitorowaniu i monitorowaniu jest spirometria. Spirometrię należy wykonywać u każdego pacjenta z podejrzeniem POCHP.

Spirometria – rodzaj badania medycznego, podczas którego mierzy się objętości i pojemności płuc oraz przepływy powietrza znajdującego się w płucach i oskrzelach w różnych fazach cyklu oddechowego. Spirometria ma na celu określenie rezerw wentylacyjnych układu oddechowego. Badanie wykonuje się przy pomocy urządzenia zwanego spirometrem.

Spirometria jest niezbędna do rozpoznania i kontroli efektów leczenia częstych chorób układu oddechowego: astmy i POChP.

Przed przystąpieniem do badania spirometrycznego, pacjent wykonuje kilka głębokich wdechów. Ostatni głęboki wdech kończy się przyłożeniem ust do ustnika, połączonego specjalną rurką z aparatem spirometrycznym. Badanie polega na jak najszybszym wdmuchiwaniu do aparatu, całego zapasu powietrza zawartego w płucach. Kolejne ruchy oddechowe są wykonywane zgodnie z zaleceniami osoby wykonującej badanie.

9 i 10. Co to jest niewydolność oddechowa częściowa i całkowita?

Niewydolność oddechowa (Insufficientia respiratoria) to zaburzenia czynności układu oddechowego upośledzające wymianę gazową w płucach. Zaburzenie charakteryzuje się niedostatecznym wysyceniem tlenem krwi tętniczej oraz hiperkapnią (nadmierny poziom dwutlenku węgla w organizmie). Zaburzenia czynności oddechowych występuje najczęściej w wyniku zaburzeń dyfuzyjnych, wentylacyjnych lub nieprawidłowego stosunku perfuzji do wentylacji.

Ze względu na przebieg rozróżnia się:

·         Ostra niewydolność oddechowa – rozwija się ostro i jest potencjalnie odwracalna.

·         Przewlekła niewydolność oddechowa – rozwija się stopniowo i nie jest w pełni odwracalna.

Ze względu na zaburzenia gazometryczne (wg Campbella):

·         typ I – częściowa, hipoksemiczna – dochodzi tylko do obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu,

·         typ II – całkowita, hipoksemiczna - hiperkapniczna – dochodzi do obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu i wzrostu stężenia dwutlenku węgla.

Ze względu na mechanizm (klasyfikacja Wooda):

·         typ I – hipoksemiczny – spowodowany zmianami w miąższu płuc upośledzającymi wymianę gazową,

·         typ II – wentylacyjna – spowodowana hipowentylacją,

·         typ III – okołoperacyjna,

·         typ IV – hipoperfuzyjna – spowodowana zmniejszeniem przepływu krwi przez płuca

11. Co to jest skurcz oskrzeli indukowany wysiłkiem fizycznym – jakie są jego obiaty?

Astma powysiłkowa stanowi okresowe zwężenie dróg oddechowych, które występuje 5-15 minut po wysiłku fizycznym. Ochładzanie i wysuszenie dróg oddechowych stymuluje komórki tuczne do produkcji mediatorów, które wywołują skurcze mięśniówki. Rozpoznanie opiera się na dokładnie zebranym wywiadzie choroby, który uwzględnia objawy i ich związek z czynnikami je wywołującymi. Choroba jest najczęściej leczona przy pomocy krótko działających leków rozszerzających oskrzela. Powinno się również wprowadzać działania niefarmakologiczne jako zwiększanie wydolności wysiłkowej, ćwiczenia z podgrzewaniem wdychanego powietrza poprzez przykrycie ust i nosa. Mimo dobrych metod zapobiegania zaburzenie to nadal jest rzadko rozpoznawane i prowadzi do upośledzenia jakości życia.

Objawy powysiłkowego skurczu oskrzeli:

·         duszność

·         kaszel

·         świszczący oddech

·         ból i uczucie ciasnoty w klatce piersiowej

·         nudności, wymioty

·         ból i drapanie w gardle

obniżona wydolność wysiłkowa

12. U kogo może wystąpić skurcz oskrzeli indukowany wysiłkiem fizycznym?

Epidemiologia
Powysiłkowy skurcz oskrzeli najczęściej występuje u dzieci i młodych osób dorosłych, ze względu na ich wysoki poziom aktywności fizycznej, ale może zdarzyć się w każdym wieku. Na podstawie badań epidemiologicznych ocenia się, że PSO ujawnia ok. 12% całej populacji, a badania Backera i Ulrika wykazały co najmniej 10% spadek FEV1 w teście wysiłkowym u 16% spośród 494 dzieci duńskich (2). Większość osób, u których wysiłek jest jedynym czynnikiem wyzwalającym duszność nie wie, że ich dolegliwości spowodowane są obturacją dróg oddechowych, stąd też izolowana, czysta postać astmy indukowanej wysiłkiem rozpoznawana jest rzadko.
Powysiłkowy skurcz oskrzeli jest natomiast zjawiskiem charakterystycznym dla wszystkich postaci astmy, zwłaszcza u dzieci. Powysiłkowa obturacja stwierdzana jest u 70-80%, a według niektórych autorów, nawet u 90% dzieci z astmą. Częściej niż w ogólnej populacji PSO występuje też u osób z alergicznym nieżytem nosa (ok. 40%) i atopowym zapaleniem skóry.

13. Jak można rozpoznać skurcz oskrzeli indukowany wysiłkiem fizycznym?

Rozpoznawanie PSO
Kaszel, świszczący oddech lub duszność związane w wysiłkiem, to najczęstsze objawy sugerujące powysiłkowy skurcz oskrzeli. U pacjenta z astmą, uwzględniając szczegółowe informacje dotyczące rodzaju wysiłku, czasu wystąpienia objawów i długości ich utrzymywania się, powysiłkowy skurcz oskrzeli możemy właściwie rozpoznać na podstawie wywiadu. Badanie fizykalne u większości pacjentów jest prawidłowe, nie wykazuje zmian osłuchowych nad płucami i powinno zostać ukierunkowane na wykluczenie np. zapalenia zatok, polipów, skrzywienia przegrody nosa czy dysfunkcji fałdów głosowych. Celem jednoznacznego potwierdzenia obturacji powysiłkowej konieczne jest jednak wykonanie testu prowokacji oskrzeli wysiłkiem, tym bardziej, że 40% dzieci z udokumentowanym PSO nie demonstruje objawów astmy w innych okolicznościach.

14. Co to jest MET?

MET - równoważnik metaboliczny. 1 MET odpowiada zużyciu 02 w spoczynku i wynosi 3,5 ml 02/kg masy ciała/min, lub 1 kcal/kg/godz. lub 4,184 kJ/kg/godz.

Zużycie tlenu w spoczynku w pozycji siedzącej przez standardowego człowieka o masie 70 kg.

15. Co to jest intensywność wysiłku fizycznego?

Miarą intensywności wysiłków dynamicznych może być wykonana praca, wydatek energetyczny lub zapotrzebowanie tlenowe organizmu w czasie wykonywania wysiłku.

Zapotrzebowanie tlenowe charakteryzujemy zazwyczaj wartością względną odnosząc się do odsetka maksymalnych możliwości organizmu. W tym wypadku może to być odsetek maksymalnej zdolności pochłaniania tlenu przez organizm, tj. wskaźnika Vo2max. Wysiłki dynamiczne w czasie których zapotrzebowanie na tlen jest równe Vo2max nazywamy maksymalnymi, zaś te, w czasie wykonywania których zapotrzebowanie na tlen jest mniejsze od Vo2max – submaksymalnymi. Wysiłki submaksymalne mogą być lekkie – do 20% Vo2max, średnio-ciężkie 20-50% Vo2max, ciężkie powyżej 50% i bardzo ciężkie powyżej 75% Vo2max.

Intensywność wysiłku statycznego oceniamy wielkością siły rozwijanej przez kurczące się izometrycznie mięśnie. Również tę warstwę podajemy często w wartościach względnych jako % maksymalnej siły skurczu danej grupy mięśni.

Z punktu widzenia najbardziej korzystnych efektów fizjologicznych uzyskiwanych przez organizm stosujący systematyczną aktywność ruchową uważane są wysiłki aerobowe (tlenowe). Są to wysiłki, w których zapotrzebowanie energetyczne organizmu pokrywają procesy tlenowe (aerobowe). Przeciwieństwem do nich są wysiłki anaerobowe (beztlenowe). Czas ich trwania nie przekracza zwykle 2-3 minut. Należą do nich wysiłki statyczne o intensywności powyżej 30% maksymalnej siły skurczu i wysiłki dynamiczne supramaksymalne.

 16. Co oznacza intensywność wysiłku w MET – ach np. 4 MET; 6 MET?

Przy wysiłku o intensywności  n- MET- ów organizm pobiera n x więcej tlenu niż w spoczynku. Przyjmuje się więc, że n x 3,5 ml/kg mc/min

czyli 4 MET x 3,5 02/kg masy ciała/min= 14 ml 02/kg, 6 MET x 3,5 02/kg masy ciała/min= 21 ml 02/kg – tyle wynosi zużycie tlenu przy odpowiednich wartościach MET.

17. Jak można wyrazić w MET zdolność do wysiłku fizycznego?

Intensywność wysiłku maksymalnego można wyrazić w MET dzieląc VO2 max [ml/kg mc/min]/ 3,5

18. Co to jest objętość wysiłku fizycznego?

Objętość wysiłku fizycznego = intensywność x czas trwania

19. Jak się ma intensywność wysiłku fizycznego w MET do wydatku energetycznego w kcal?

Równoważnik metaboliczny 3,5 ml O2/kg mc/min = 1 kcal/kg mc/h = 4,2 kJ/kg mc/h

Wydatek energetyczny [kcal] = masa ciała [kg] x intensywność [MET] x czas trwania [h]

20. Od czego zależy wydatek energetyczny podczas wysiłku fizycznego?

21. Jaki rodzaj wysiłku fizycznego powinien stanowić podstawę treningu prozdrowotnego?

Powinien być to trening o umiarkowanej intensywności.

Cechy prozdrowotnego treningu:

·         dopasowanie poziomu trudności i intensywności lekcji do poziomu zaawansowania

·         nieprzekraczanie progu bólu przy wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających (niedopuszczanie do spalania białka mięśniowego),

·         nieprzekraczanie progu przemian tlenowych podczas treningu wytrzymałościowego (niewykonywanie go w przedziale przemian beztlenowych, przynajmniej nie przez długi czas),

·         odpowiednia technika wykonywania ćwiczeń wzmacniających (troska o bezpieczeństwo stawów i mięśni),

·         opieranie planu treningu na rzetelnej wiedzy nt. anatomii i fizjologii człowieka, (podstawa to oczywiście odpowiednia rozgrzewka i odpowiednie rozciąganie na zamknięcie lekcji)

22. jaki rodzaj wysiłku zabezpiecza odpowiednią masę mięśniową i powinien być zawarty w treningu prozdrowotnym?

Odpowiednią masę mięśniową zapewnia trening siłowy inaczej mówiąc oporowy, czyli z obciążeniem tu na przykład hantle, sztangi (dla zaawansowanych), gumy tera band i inne.

Dostosowujemy go w zależności od wieku, stanu, zdrowia, stopnia wytrenowania powtarzamy od kilku do kilkunastu powtórzeń. Zaczynając zawsze od mniejszego oporu.

23. Z jaką minimalną częstotliwością powinny być podejmowane treningi prozdrowotne przez osobę zdrową?

Minimalna częstotliwość powinna być umiarkowana biorąc pod uwagę, że jest to osoba zdorwa.

24. Co oznacza pojęcie umiarkowanej intensywności wysiłku fizycznego?

To trening, który zawiera indywidualnie określoną intensywność wysiłku w odniesieniu do aktualnej wydolności fizycznej organizmu. Dlatego znajomość wydolności fizycznej jest ważna przy planowaniu aktywności fizycznej.

25. Jakie rodzaje intensywności wysiłku fizycznego nie powinny być zawarte w treningu prozdrowotnym?

W treningu prozdrowotnym nie powinny być zawarte treningi o intensywności wysiłku maksymalnej, submaksymalnej i supramaksymalnej oraz treningi bardzo ciężkie i ciężkie.

26. Jakie są podstawowe zasady bezpiecznego podejmowania aktywności fizycznej?

Zasady bezpiecznego treningu:

1. Przed treningiem musi być wykonana rozgrzewka.
2. Wykonuj ćwiczenia prawidłowo, tak aby była zachowana poprawna technika.
3. Dobieraj obciążenia do swoich możliwości.
4. Podczas wykonywania ćwiczeń bardzo ważny jest sposób oddychania.
5. Osoba ćwicząca powinna być skoncentrowana na ćwiczeniu, nie wolno się rozpraszać.
6. Na początek trenuj duże partie mięśni, po nich mniejsze. Wzrastająca intensywność treningu.
7. Aby uchronić się od zastoju należy co jakiś czas (ok co trzy miesiące) zmieniać swój trening.
8. Między treningami powinna być chwila wolna, w której mięśnie mogą się regenerować. Nie ma innego, lepszego sposobu na regenerację niż sen i odpoczynek!
9. Między seriami niezbędna jest chwila odpoczynku.
10. Trzeba wziąć pod uwagę stan zdrowia i ewentualne choroby przy doborze odpowiedniego treningu.
11. Zachować regularność i systematyczność.

27. Ile powinna trwać minimalnie „porcja” wysiłku fizycznego aby była skuteczna jako działanie prozdrowotne.

Wszystko zależy od tego kto podejmuje wysiłek fizyczny, czyli od wieku, płci, zaawansowana w treningu, stanu zdrowia. Do tych czynników dopasowujemy długość trwania treningu. Trening prozdrowotny to inaczej trening rekreacyjny nie ma nic wspólnego z treningiem wyczynowym. Dlatego jego i intensywność i czas trwania jest optymalna dla danej osoby. Wyróżniamy następujące długości trwania treningu:

·          Długotrwałe (trwające 30min lub dłużej)

·         Średnie (trwające 15-30 min)

·         Krótkotrwałe do 15 min.

7