Niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, WORD.doc

(126 KB) Pobierz

Niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe

(NLPZ)

WPROWADZENIE

Proces zapalny

Zapalenie jest zespołem zjawisk patologicznych pojawiających się na skutek uszkodzenia tkanek, które może być spowodowane różnymi bodźcami: fizycznymi (urazy, mikrourazy), chemicznymi (substancje żrące), termicznymi, biologicznymi zewnętrznymi (bakterie - paciorkowce, gronkowce, wirusy, riketsje, ciała obce) lub wewnętrznymi (antygeny własne).

Czynniki wywołujące zapalenie uwalniają tzw. mediatory odczynu zapalnego (Patrz ryc. .), które prowadzą do aktywacji lub zahamowania wielu układów enzymatycznych, wtórnych przekaźników i elementów układu immunologicznego, których zadaniem jest eliminacja czynników szkodliwych i „naprawa” uszkodzonej tkanki. W niektórych przypadkach mediatory odczynu zapalnego mogą nasilać proces zapalny.

Współzależność mediatorów odczynu zapalnego

Czynnik wywołujący

Zapalenie

Czynniki pozakomórkowe

Granulocyty

Monocyty Czynniki osoczowe

Makrofagi Układ dopełniacza

Kom.tuczne Kininy

Płytki krwi Komórka Układ krzepnięcia

Limfocyty zmieniona Układ fibrynolizy

Kom.śródbłonka zapalnie

Czynniki komórkowe

Enzymy lizosomalne

Eikozanoidy

Cytokiny

Aminy biogenne

Białka adhezyjne

Cechy kliniczne zapalenia to: zaczerwienienie, podwyższona temperatura, obrzęk, ból i upośledzenie funkcji narządów. Pierwszym objawem zapalenia jest krótkotrwały skurcz naczyń mikrokrążenia, a następnie ich rozkurcz (zaczerwienienie) i przesięk osocza (faza ostra, wysiękowa). Następnie dochodzi do nacieku leukocytów i makrofagów. Zaczyna się proces fagocytozy uszkodzonej tkanki, czynników egzogennych i innych czynników wywołujących proces zapalny (faza późna, wytwórcza reparacyjna). Jeśli wszystko przebiega prawidłowo i zmiany są niewielkie, to proces zapalny się kończy. Jeśli uszkodzenie było znaczne lub leukocyty ulegają uszkodzeniu, a uwolnione enzymy proteolityczne rozkładają zdrową tkankę - zapalenie się rozszerza, czyli występuje stan podostry lub przewlekły.

Uszkodzona tkanka wyzwala procesy reparacyjne - wytwarzane są duże ilości włókien kolagenu i tkanki podstawowej - jeśli są trawione przez enzymy, to tworzy się ziarniak. Jeśli proces wygasa, tworzy się blizna (ryc. )..

We wszystkich fazach procesu zapalnego decydującą rolę odgrywa układ immunologiczny, prostaglandyny i cykliczne nadtlenki odpowiedzialne za tworzenie obrzęku, przepływ krwi, migrację krwinek białych, proliferencję fibroblastów, ból i gorączkę.

W stawach, w wyniku istniejącego procesu zapalnego, błona maziowa znacznie przerasta i wpukla się do jamy stawu (łuszczki) zostaje uszkodzona chrząstka i nasady kości (ryc. .b.). Pomiędzy łuszczkami tworzą się zrosty włókniste, a później kostne. Zapalenie rozszerza się dalej w tym na tkankę łączną.

PROSTAGLANDYNY

Do najważniejszych mediatorów odczynu zapalnego należą prostaglandyny.

Prostaglandyny powstają z kwasu arachidonowego przy udziale cyklooksygenaz prostaglandynowych (schemat syntezy prostaglandyn przedstawiono oraz rozmieszczenie poszczególnych COX przedstawiono na ryc. .).

Działanie prostaglandyn:

- indukują proces zapalny

- obniżają próg bólowy;

- podwyższają temperaturę ciała;

- zmniejszają lepkość krwi;

- zwiększają wydzielanie śluzu błony śluzowej żołądka;

- nasilają diurezę (zwiększają wytwarzanie i wydalanie moczu);

- kurczą macicę i jajowody;

- kurczą mięśnie gładkie przewodu pokarmowego

- nasilają wydzielanie śluzu przez komórki przewodu pokarmowego

- zmniejszają napięcie mięśni gładkich oskrzeli

Obecnie znamy trzy rodzaje COX: