Konwencja o Prawach Dziecka.pdf

KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA

przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.

(Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991 r.)

PREAMBUŁA

Państwa-Strony niniejszej konwencji,

uważając, że zgodnie z zasadami zawartymi w Karcie Narodów Zjednoczonych uznanie

wrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków rodziny ludzkiej jest

podstawą wolności, sprawiedliwości oraz pokoju na świecie,

mając na uwadze, że ludy Narodów Zjednoczonych potwierdziły w Karcie swą wiarę w

podstawowe prawa człowieka oraz w godność i wartość jednostki ludzkiej i postanowiły sprzyjać

postępowi społecznemu oraz osiąganiu lepszego poziomu życia w warunkach większej wolności,

uznając, że Narody Zjednoczone w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz w

Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka zgodziły się i proklamowały, iż każdy człowiek uprawniony

jest do korzystania z zawartych w nich praw i wolności, bez względu na jakiekolwiek różnice wynikające z

przynależności rasowej, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych lub innych, narodowego

lub społecznego pochodzenia, cenzusu majątkowego, urodzenia oraz jakichkolwiek innych,

przypominając, że w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka Narody Zjednoczone

proklamowały, iż dzieci mają prawo do szczególnej troski i pomocy,

wyrażając przekonanie, że rodzina jako podstawowa komórka społeczeństwa oraz naturalne

środowisko rozwoju i dobra wszystkich jej członków, a w szczególności dzieci, powinna być otoczona

niezbędną ochroną oraz wsparciem, aby mogła w pełnym zakresie wypełniać swoje obowiązki w

społeczeństwie,

uznając, że dziecko dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej osobowości powinno

wychowywać się w środowisku rodzinnym, w atmosferze szczęścia, miłości i zrozumienia,

uważając, że dziecko powinno być w pełni przygotowane do życia w społeczeństwie jako

indywidualnie ukształtowana jednostka, wychowana w duchu ideałów zawartych w Karcie Narodów

Zjednoczonych, a w szczególności w duchu pokoju, godności, tolerancji, wolności, równości i

solidarności,

mając na uwadze, że potrzeba otoczenia dziecka szczególną troską została wyrażona w

Genewskiej Deklaracji Praw Dziecka z 1924 r. oraz Deklaracji Praw Dziecka przyjętej przez

Zgromadzenie Ogólne 20 listopada 1959 r. i uznanej w Ogólnej Deklaracji Praw Człowieka, w

Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych (w szczególności w artykułach 23 i 24), w

Międzynarodowym Pakcie Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (w szczególności w artykule

10), jak również w statutach i stosownych dokumentach wyspecjalizowanych agencji i międzynarodowych

organizacji zajmujących się zapewnieniem dobrobytu dzieciom,

mając na uwadze, że - jak wskazano w Deklaracji Praw Dziecka - "dziecko, z uwagi na swoją

niedojrzałość fizyczną oraz umysłową, wymaga szczególnej opieki i troski, w tym właściwej ochrony

prawnej, zarówno przed, jak i po urodzeniu",

przypominając postanowienia Deklaracji Zasad Społecznych i Prawnych odnoszących się do ochrony i

dobra dziecka, ze szczególnym odniesieniem do umieszczania w rodzinie zastępczej oraz adopcji w

wymiarze krajowym i międzynarodowym, podstawowe minimum zasad Narodów Zjednoczonych

odnośnie do wymierzania sprawiedliwości wobec nieletnich ("Zasady Pekińskie") oraz Deklarację o

ochronie kobiet i dzieci w sytuacjach nadzwyczajnych i w czasie konfliktów zbrojnych,

uznając, że we wszystkich krajach świata są dzieci żyjące w wyjątkowo trudnych warunkach i że

wymagają one szczególnej troski,

biorąc w należyty sposób pod uwagę znaczenie tradycji i wartości kulturowych każdego narodu

dla ochrony i harmonijnego rozwoju dziecka,

uznając wagę międzynarodowej współpracy dla poprawy warunków życia dzieci w każdym kraju,

szczególnie w krajach rozwijających się,

uzgodniły, co następuje:

CZĘŚĆ I

Artykuł 1

W rozumieniu niniejszej konwencji "dziecko" oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat,

chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność.

Artykuł 2

1. Państwa-Strony w granicach swojej jurysdykcji będą respektowały i gwarantowały prawa zawarte w

niniejszej konwencji wobec każdego dziecka, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, niezależnie od rasy,

koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych, statusu majątkowego, niepełnosprawności,

cenzusu urodzenia lub jakiegokolwiek innego tego dziecka albo jego rodziców bądż opiekuna

prawnego.

2. Państwa-Strony będą podejmowały właściwe kroki dla zapewnienia ochrony dziecka przed wszelkimi

formami dyskryminacji lub karania ze względu na status prawny, działalność, wyrażane poglądy lub

przekonania religijne rodziców dziecka, opiekunów prawnych lub członków rodziny.

Artykuł 3

1. We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne

instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą

nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.

2. Państwa-Strony działają na rzecz zapewnienia dziecku ochrony i opieki w takim stopniu, w jakim jest

to niezbędne dla jego dobra, biorąc pod uwagę prawa i obowiązki jego rodziców, opiekunów

prawnych lub innych osób prawnie za nie odpowiedzialnych, i w tym celu będą podejmowały wszelkie

właściwe kroki ustawodawcze oraz administracyjne.

3. Państwa-Strony czuwają, aby instytucje, służby oraz inne jednostki odpowiedzialne za opiekę lub

ochronę dzieci dostosowały się do norm ustanowionych przez kompetentne władze, w szczególności

w dziedzinach bezpieczeństwa, zdrowia, jak również dotyczących właściwego doboru kadr tych

instytucji oraz odpowiedniego nadzoru.

Artykuł 4

Państwa-Strony podejmą wszelkie właściwe działania ustawodawczo-administracyjne oraz inne dla

realizacji praw uznanych w niniejszej konwencji. Odnośnie do praw ekonomicznych, socjalnych oraz

kulturalnych Państwa-Strony będą podejmowały takie działania przy maksymalnym wykorzystaniu

środków będących w ich dyspozycji oraz - gdy okaże się to konieczne - w ramach współpracy

międzynarodowej.

Artykuł 5

Państwa-Strony będą szanowały odpowiedzialność, prawo i obowiązek rodziców lub, w odpowiednich

przypadkach, członków dalszej rodziny lub środowiska, zgodnie z miejscowymi obyczajami, opiekunów

prawnych lub innych osób prawnie odpowiedzialnych za dziecko, do zapewnienia mu, w sposób

odpowiadający rozwojowi jego zdolności, możliwości ukierunkowania go i udzielenia mu rad przy

korzystaniu przez nie z praw przyznanych mu w niniejszej konwencji.

Artykuł 6

1. Państwa-Strony uznają, że każde dziecko ma niezbywalne prawo do życia.

2. Państwa-Strony zapewnią, w możliwie maksymalnym zakresie, warunki życia i rozwoju dziecka.

Artykuł 7

1. Niezwłocznie po urodzeniu dziecka zostanie sporządzony jego akt urodzenia, a dziecko od momentu

urodzenia będzie miało prawo do otrzymania imienia, uzyskania obywatelstwa oraz, jeśli to możliwe,

prawo do poznania swoich rodziców i pozostawania pod ich opieką.

2. Państwa-Strony zapewnią, aby te prawa stały się zgodne z ich prawem wewnętrznym oraz z ich

międzynarodowymi zobowiązaniami w tej dziedzinie, w szczególności w przypadkach, gdyby brak

tych uregulowań spowodował, iż dziecko zostałoby bezpaństwowcem.

Artykuł 8

1. Państwa-Strony podejmują działania mające na celu poszanowanie prawa dziecka do zachowania

jego tożsamości, w tym obywatelstwa, nazwiska, stosunków rodzinnych, zgodnych z prawem, z

wyłączeniem bezprawnych ingerencji.

2. W przypadku gdy dziecko zostało bezprawnie pozbawione części lub wszystkich elementów swojej

tożsamości, Państwa-Strony okażą właściwą pomoc i ochronę w celu jak najszybszego przywrócenia

jego tożsamości.

Artykuł 9

1. Państwa-Strony zapewnią, aby dziecko nie zostało oddzielone od swoich rodziców wbrew ich woli, z

wyłączeniem przypadków, gdy kompetentne władze, podlegające nadzorowi sądowemu, zdecydują

zgodnie z obowiązującym prawem oraz stosowanym postępowaniem, że takie oddzielenie jest

konieczne ze względu na najlepiej pojęte interesy dziecka. Taka decyzja może być konieczna

szczególnie w przypadkach nadużyć lub zaniedbań ze strony rodziców, gdy każde z rodziców

mieszka oddzielnie, a należy podjąć decyzję odnośnie do miejsca pobytu lub zamieszkania dziecka.

2. W każdym postępowaniu podejmowanym stosownie do ustępu 1 niniejszego artykułu należy

umożliwić wszystkim zainteresowanym stronom uczestnictwo w tym postępowaniu oraz wyrażenie

przez nie swoich opinii.

3. Państwa-Strony będą szanowały prawo dziecka odseparowanego od jednego lub obojga rodziców do

utrzymywania regularnych stosunków osobistych i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców, z

wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka.

4. W przypadku gdy tego rodzaju separacja jest wynikiem działania podjętego przez Państwo-Stronę,

takiego jak zatrzymanie, uwięzienie, wygnanie, deportacja lub śmierć (w tym śmierć spowodowana

jakąkolwiek przyczyną podczas zatrzymania przez państwo) jednego lub obojga rodziców dziecka lub

dziecka, państwo zapewni, na żądanie, rodzicom dziecka, dziecku lub - jeżeli będzie to właściwe -

innemu członkowi rodziny podanie istotnych informacji dotyczących miejsca pobytu nieobecnego(ych)

członka(ów) rodziny, jeśli treść tej informacji nie przyniesie szkody dobru dziecka. Ponadto

Państwa-Strony zapewnią, aby wniesienie takiej prośby samo przez się nie pociągało żadnych

ujemnych następstw dla osoby (osób), której(ych) dotyczy.

Artykuł 10

1. Zgodnie z wynikającym z postanowienia artykułu 9 ustęp 1 obowiązkiem Państw-Stron wnioski

składane przez dziecko lub przez jego rodziców odnośnie do wjazdu lub opuszczenia

Państwa-Strony w celu łączenia rodziny będą rozpatrywane przez Państwa-Strony w sposób

przychylny, humanitarny i w szybkim trybie. Państwa-Strony ponadto zapewnią, aby złożenie takiego

wniosku nie pociągało za sobą ujemnych skutków dla wnioskodawców oraz członków ich rodzin.

2. Dziecko, którego rodzice przebywają w różnych państwach, będzie miało prawo do utrzymywania

regularnych, z wyjątkiem okoliczności nadzwyczajnych, osobistych stosunków i bezpośrednich

kontaktów z obojgiem rodziców. W tym celu oraz zgodnie z obowiązkiem Państw-Stron wynikającym

z postanowienia artykułu 9 ustęp 2 Państwa-Strony będą respektowały prawo dziecka oraz jego

rodziców do opuszczenia każdego kraju, w tym własnego, oraz powrotu do ich własnego kraju. Prawo

do opuszczenia dowolnego kraju będzie podlegać tylko takim ograniczeniom, które są określone

przez prawo i które są niezbędne dla ochrony bezpieczeństwa narodowego, porządku publicznego,

zdrowia i moralności społecznej lub praw i swobód innych osób, zgodnych z pozostałymi prawami

uznanymi w niniejszej konwencji.

Artykuł 11

1. Państwa-Strony będą podejmowały kroki dla zwalczania nielegalnego transferu dzieci oraz ich

nielegalnego wywozu za granicę.

2. W tym celu Państwa-Strony będą popierały zawieranie odpowiednich umów dwustronnych lub

wielostronnych albo przystępowanie do istniejących już umów.

Artykuł 12

1. Państwa-Strony zapewniają dziecku, które jest zdolne do kształtowania swych własnych poglądów,

prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka,

przyjmując je z należytą wagą, stosownie do wieku oraz dojrzałość dziecka.

2. W tym celu dziecko będzie miało w szczególności zapewnioną możliwość wypowiadania się w

każdym postępowaniu sądowym i administracyjnym, dotyczącym dziecka, bezpośrednio lub za

pośrednictwem przedstawiciela bądź odpowiedniego organu, zgodnie z zasadami proceduralnymi

prawa wewnętrznego.

Artykuł 13

1. Dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi; prawo to ma zawierać swobodę

poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na

granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lub z

wykorzystaniem każdego innego środka przekazu według wyboru dziecka.

2. Wykonywanie tego prawa może podlegać pewnym ograniczeniom, lecz tylko takim, które są

przewidziane przez prawo i które są konieczne:

a) dla poszanowania praw lub reputacji innych osób albo

b) do ochrony bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, bądź zdrowia albo

moralności społecznej.

Artykuł 14

1. Państwa-Strony będą respektowały prawo dziecka do swobody myśli, sumienia i wyznania.

2. Państwa-Strony będą respektowały prawa i obowiązki rodziców lub, w odpowiednich przypadkach,

opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka w korzystaniu z jego prawa w sposób

zgodny z rozwijającymi się zdolnościami dziecka.

3. Swoboda wyrażania wyznawanej religii lub przekonań może podlegać tylko takim ograniczeniom,

które są przewidziane prawem i są konieczne do ochrony bezpieczeństwa narodowego i porządku

publicznego, zdrowia lub moralności społecznej bądź podstawowych praw i wolności innych osób.

Artykuł 15

1. Państwa-Strony uznają prawa dziecka do swobodnego zrzeszania się oraz wolności pokojowych

zgromadzeń.

2. Na wykonywanie tych praw nie mogą być nakładane jakiekolwiek ograniczenia, z wyjątkiem tych,

które są zgodne z prawem i które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym do zapewnienia

interesów bezpieczeństwa narodowego, porządku publicznego, ochrony zdrowia bądź moralności

społecznej lub ochrony praw i wolności innych osób.

Artykuł 16

1. Żadne dziecko nie będzie podlegało arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w sferę jego życia

prywatnego, rodzinnego lub domowego czy w korespondencję ani bezprawnym zamachom na jego

honor i reputację.

2. Dziecko ma prawo do ochrony prawnej przeciwko tego rodzaju ingerencji lub zamachom.

Artykuł 17

Państwa-Strony uznają ważną rolę spełnianą przez środki masowego przekazu i zapewnią, aby dziecko

miało dostęp do informacji oraz materiałów pochodzących z różnorodnych źródeł krajowych i

międzynarodowych, szczególnie do tych, które mają na uwadze jego dobro w wymiarze społecznym,

duchowym i moralnym oraz jego zdrowie fizyczne i psychiczne. W tym celu Państwa-Strony będą:

a) zachęcały środki masowego przekazu do rozpowszechniania informacji i materiałów,

korzystnych dla dziecka w wymiarze społecznym oraz kulturalnym, zgodnie z duchem artykułu

29;

b) zachęcały do rozwoju współpracy międzynarodowej w dziedzinie wytwarzania, wymiany oraz

rozpowszechniania tego rodzaju informacji i materiałów, pochodzących z różnorodnych

kulturowych źródeł krajowych oraz międzynarodowych;

c) zachęcały do wydawania i rozpowszechniania książek dla dzieci;

d) zachęcały środki masowego przekazu, aby w szczególny sposób uwzględniały potrzeby

językowe dzieci należących do mniejszości narodowych lub do rdzennej społeczności;

e) zachęcały do rozwijania odpowiednich kierunków działalności dla ochrony dzieci przed

informacjami i materiałami szkodliwymi z punktu widzenia ich dobra, mając na względzie

postanowienia artykułów 13 i 18.

Artykuł 18

1. Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe starania dla pełnego uznania zasady, że oboje rodzice

ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Rodzice lub w określonych

przypadkach opiekunowie prawni ponoszą główną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka.

Jak najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka ma być przedmiotem ich największej troski.

2. W celu zagwarantowania i popierania praw zawartych w niniejszej konwencji Państwa-Strony będą

okazywały odpowiednią pomoc rodzicom oraz opiekunom prawnym w wykonywaniu przez nich

obowiązków związanych z wychowywaniem dzieci oraz zapewnią rozwój intytucji, zakładów i usług w

zakresie opieki nad dziećmi.

3. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia dzieciom pracujących

rodziców prawa do korzystania z usług instytucji i zakładów w zakresie opieki nad dziećmi, do których

są one uprawnione.

Artykuł 19

1. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie ustawodawczej,

administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami

przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy lub zaniedbania bądź złego traktowania lub wyzysku,

w tym wykorzystywania w celach seksualnych, dzieci pozostających pod opieką rodzica(ów),

opiekuna(ów) prawnego(ych) lub innej osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem.

2. Tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować, tam gdzie jest to właściwe, skuteczne

przedsięwzięcia w celu stworzenia programów socjalnych dla realizacji pomocy dziecku oraz osobom

sprawującym opiekę nad dzieckiem, jak również innych form działań prewencyjnych dla ustalania,

informowania, wszczynania i prowadzenia śledztwa, postępowania, notowania wymienionych wyżej

przypadków niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam, gdzie jest to właściwe - ingerencję sądu.

Artykuł 20

1. Dziecko pozbawione czasowo lub na stałe swego środowiska rodzinnego lub gdy ze względu na

swoje dobro nie może pozostawać w tym środowisku, będzie miało prawo do specjalnej ochrony i

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: