Twarze lubelskiej bezpieki 1.pdf

TWARZE

LUBELSKIEJ

BEZPIEKI

TWARZE

LUBELSKIEJ

BEZPIEKI

Lublin 2007

Wystawa przygotowana przez

pracowników OBEP IPN Lublin

Materiały archiwalne:

Instytut Pamięci Narodowej

Opracowanie tabel:

dr Małgorzata Choma-Jusińska

Michał Durakiewicz

dr Sławomir Poleszak

Ryszard Surmacz

Opracowanie i skład:

Piotr Zawada – Info Studio

Fotograia na okładce (stoją od lewej): płk Bernard Naręgowski – nowo mianowany Komendant

Wojewódzki MO w Lublinie, gen. Bogusław Stachura – Wiceminister Spraw Wewnętrznych,

gen. Marian Janicki – Komendant Główny MO, Edward Gierek – I Sekretarz KC PZPR,

gen. Stanisław Kowalczyk – Minister Spraw Wewnętrznych, gen. Mieczysław Milewski

– Wiceminister Spraw Wewnętrznych, płk Konrad Straszewski – szef Departamentu IV,

Stanisław Kania – członek Biura Politycznego KC PZPR (1977 r.). IPN Lu 0315/1(68).

Trudno wyobrazić sobie 45-letnie rządy komunistów w tzw. Polsce Ludowej bez

resortu bezpieczeństwa. Był on najistotniejszym elementem ówczesnego systemu

państwa, stanowiąc bardzo skuteczny instrument najpierw likwidacji powojenne-

go podziemia niepodległościowego, a następnie długoletniego tłumienia przejawów

społecznego niezadowolenia i politycznej opozycji. Wszechstronnej i rozbudowanej

kontroli podlegały postawy, zachowania i nastroje obywateli. Inwigilowano zarówno

pojedyncze osoby, jak i całe środowiska, organizacje czy instytucje, mogące – w skrzy-

wionym wyobrażeniu bezpieki – stanowić choćby tylko potencjalne „zagrożenie” dla

komunistycznej władzy.

Resort bezpieczeństwa komunistycznej Polski stworzono już latem 1944 r., według

sprawdzonego wzorca podobnych służb sowieckich. Jego powstawanie, a następnie

funkcjonowanie odbywało się pod czujnym okiem sowieckich „opiekunów”. Do 1954 r.

resort funkcjonował pod postacią osławionego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego,

którego centralne organy w pierwszych miesiącach po „wyzwoleniu” znalazły swą sie-

dzibę właśnie w Lublinie. Tym boleśniej, temu regionowi, jako jednemu z pierwszych

obszarów Polski w nowych powojennych granicach, przyszło doświadczać skutków

działania bezpieki.

Jako priorytetowy kierunek działań nowych komunistycznych władz, uruchomiono

całą sieć więzień i katowni – często w oparciu o pozostawioną infrastrukturę niemiec-

kiego Gestapo. Przez kilka najczarniejszych lat komunizmu w Polsce, 1944 – 1956, ba-

zował na niej Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i jego powiatowe ilie.

Ponurą sławą okryła się największa ówczesna katownia – więzienie na Zamku Lubel-

skim. Rozmiar dokonanych w tych wszystkich miejscach zbrodni i ludzkich krzywd do

dziś czeka na pełne oszacowanie. W tryby aparatu bezpieczeństwa mógł się wówczas

dostać każdy obywatel, ze względu na swą niepodległościową przeszłość, patriotyczną

postawę, poglądy polityczne czy religjne przekonania.

Październikowy przełom 1956 r. złagodził zbrodnicze oblicze komunistycznego

systemu w Polsce, ale nie zmienił jego represyjnego charakteru. Od listopada 1956 r.

aparat bezpieczeństwa, w niemal niezmienionej obsadzie, funkcjonował jako Służba

Bezpieczeństwa, działająca przez następne 33 lata w strukturach Ministerstwa Spraw

Wewnętrznych. Jej oparciem w terenie były struktury działające do 1983 r. w ramach

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: