Benjamin Weiser - Ryszard Kukliński.pdf - ∞ ∞ BIOGRAFIE - bogg

Benjamin Weiser

Ryszard Kukliński

życie ściśle tajne

Z angielskiego przełożył Bohdan Maliborski

Świat Książki

Tytuł oryginału

A SECRET LIFE

The Polish Officer, His Covert Mission, and the Price He Paid to Save His Country

Projekt okładki Anna Kłos

Redaktor prowadzący Tomasz Jendryczko

Redakcja Kazimierz Stembrowicz

Konsultacja dr Paweł Kowal

Redakcja techniczna Julita Czachorowska

Korekta Jolanta Spodar Anna Sidorek

Źródła ilustracji

archiwum Ryszarda Kuklińskiego oraz David Forden, Alan Goldfarb, "Osservatore

Romano"

Ali rights resePVed, including the right of reproduction in whole or in part in any form.

First published in the United States by Public Affairs, a member of Perseus Books L.L.C.

Świat Książki

Warszawa 2005

Bertelsmann Media sp. z o.o.

ul. Rosoła 10, 02-786 Warszawa

Skład i łamanie Piotr Trzebiecki

Druk i oprawa Białostockie Zakłady Graficzne SA

ISBN 83-7391-673-3 Nr 4924

Dla Dorothy

Drogi Danielu

...chcę Cię zapewnić, że również jestem świadom wielkiej potrzeby wyrwania z mrocznej

otchłani szczelnie zamkniętego systemu komunistycznego wszystkiego, co nie służy

sprawom pokoju na świecie i wolności narodów.

Z tym przekonaniem jeszcze raz pragnę potwierdzić gotowość służenia wspólnej sprawie

do kresu swych sił i możliwości...

Twój

Z listu płk. Ryszarda J. Kuklińskiego do CIA

22.09.1980

Spis treści

Przedmowa do wydania polskiego - Jan Nowak-Jeziorański

Wstęp 11

Wstęp do wydania polskiego

Prolog 17

I Przekroczenie granic

II Ziemia niczyja

III Podwójne życie

IV Oddawanie ciosów

V Mało brakowało 115

VI Na cienkim lodzie 131

VII Zapowiedź zmian 153

VIII Z mrocznej otchłani 170

IX Przygotowania do zdławienia "Solidarności"

205

X .Wszystko wskazuje na koniec mojej misji"

237

XI Patriota czy zdrajca?

258

XII Powrót

276

Posłowie

297

Bibliografia

299

Przypisy

301

Podziękowania

319

Indeks osób

323

Przedmowa do wydania polskiego

Pierwszy raz spotkałem się z Ryszardem Kuklińskim po jego przyjeździe do Stanów

Zjednoczonych. Powiedział mi o nim Zbigniew Brzeziński. Razem pojechaliśmy do

Pułkownika. Przebywał wtedy w Wirginii. Słyszał o mnie i chciał mnie poznać. Spotkanie

odbyło się na jego życzenie. Można by więc rzec, że to on mnie wybrał. Żył w całkowitej

izolacji. Wyznał, że musi mieć wśród Polaków ludzi, którym może ufać. Osoby, które nad

nim czuwały, miały pewność, że Brzeziński i ja zachowamy całkowitą dyskrecję. Było to

wtedy ich główne zmartwienie. Wiedzieli bowiem o próbach namierzenia Kuklińskiego.

Bardzo się zaprzyjaźniłem z Pułkownikiem. Opowiadał mi o swoich przeżyciach, zwierzał

ze swoich trosk Zawsze się bałem, że nie wytrzyma - zwyczajnie dlatego, że dla każdego

człowieka to, co on przeszedł, byłoby zbyt wielkim ciężarem do udźwignięcia.

Nie odpowiadał żadnym stereotypom. Od razu go polubiłem. Była w nim szczerość.

Ufałem mu. Miał w sobie mnóstwo osobistego uroku. Miał dobre serce, był dobrym

człowiekiem. I bardzo skromnym. Nie uważał, żeby dokonał czegoś nadzwyczajnego,

choć przecież tak było.

Dzięki swojej pozycji w sztabie Ludowego Wojska posiadał pełny dostęp do tajnych

planów operacyjnych Układu Warszawskiego. Wiedział, że jedną z sowieckich opcji było

błyskawiczne uderzenie na Europę Zachodnią i całkowite jej zaskoczenie. Jedyną

obroną dla Zachodu mogło być wówczas użycie taktycznych broni nuklearnych na

obszarze Polski i Czechosłowacji - aby powstrzymać przerzut głównych sił sowieckich.

Kukliński zdawał sobie sprawę, że to oznaczałoby zagładę ludności Polski

Aby temu zapobiec, trzeba było odebrać Moskwie możliwość zaskoczenia. Dlatego też

Pułkownik zaoferował Amerykanom gotowość szczegółowego informowania o

przygotowaniach sowieckich. Przez dziesięć lat przekazywał im tysiące cennych

dokumentów. Nie przyjmował za to żadnego wynagrodzenia. Kierował się jedynie

pragnieniem ratowania Polski.

Za swoje czyny zapłacił bardzo wysoką cenę.

Szkoda, że Polacy nigdy nie poznali go bliżej, tak jak ja. To była jego tragedia,

przeżywana bardzo boleśnie. Wierzył w siebie i w to, co czynił. Miał świadomość swoich

intencji, ryzyka i poświęcenia, jakie towarzyszyło jego działaniom.

Ryszard Kukliński znajdzie właściwe sobie miejsce w historii. Bardzo mocno w to wierzę.

Będzie fascynował historyków i publicystów, będzie się o nim dyskutować w przyszłości i,

w końcu, zostanie powszechnie uznany za bohatera. Jestem przekonany, że w dłuższej

perspektywie - zwycięży.

Jan Nowak-Jeziorański

Wstęp

Pułkownika Ryszarda Kuklińskiego poznałem w roku 1992 w pokoju hotelowym w

Reston w Wirginii. Kiedy wszedłem, stał w rogu, pod oknem, z papierosem w ustach.

Odwrócił się do mnie i powitał szerokim uśmiechem. Niewiele o nim wiedziałem.

Wyczytałem, że był kluczowym podwładnym komunistycznego ministra obrony,

Wojciecha Jaruzelskiego, i ważnym źródłem informacji dla Centralnej Agencji

Wywiadowczej (CIA) o wydarzeniach z lat 1980-1981, które doprowadziły do

wprowadzenia stanu wojennego i zdławienia niezależnego związku zawodowego

"Solidarność". Tamtego dnia dowiedziałem się o czymś, o czym nie wiedział nikt spoza

CIA: o tym, że przez 9 lat Kukliński współpracował z Zachodem w tajnej operacji o

niespotykanym zasięgu i poziomie ryzyka, skierowanej przeciwko Związkowi

Sowieckiemu i Układowi Warszawskiemu. Wyznał mi, że przekazał CIA dziesiątki tysięcy

stron tajnych dokumentów. Zawierały informacje na temat sowieckiej strategii wojennej w

Europie, nowych rodzajów broni, zamaskowanych schronów oraz planów dotyczących

interwencji w Polsce. Jak przyznał później pewien funkcjonariusz CIA, materiały te "były

podstawą, kamieniem milowym".

Pierwszy raz postanowiłem skontaktować się z Kuklińskim po przeczytaniu krótkiego

fragmentu poświęconej CIA książki Veil Boba Woodwarda, opisującego jego rolę w

dostarczeniu Amerykanom dokumentów dotyczących wprowadzenia stanu wojennego.

Nie wiedząc, jak do niego dotrzeć, wysłałem mu list za pośrednictwem biura prasowego

CIA. Agencja - nie bez powodu - pilnie strzegła Kuklińskiego, gdyż sąd wojskowy

komunistycznej Polski skazał go zaocznie za zdradę na karę śmierci (wyrok później

złagodzono do kary dwudziestu pięciu lat pozbawienia wolności). W tym czasie w Polsce

obowiązywał nakaz aresztowania Kuklińskiego.

Podczas naszej pierwszej rozmowy Kukliński wyznał: "Myślę, że powinienem

opowiedzieć o kulisach swojej działalności, o jej motywach, celach i konsekwencjach. Na

tej podstawie osądzimy, na czym polegała moja "zdrada"".

Od początku było jasne, że motywy Kuklińskiego, który zajmował się w Sztabie

Generalnym przygotowaniami do wojny z Zachodem, miały charakter ideologiczny. Był

dumnym Polakiem żywiącym głęboką nienawiść do Związku Sowieckiego, który przejął

kontrolę nad Polską pod koniec II wojny światowej, narzucając jej komunizm, i w efekcie

uczynił z polskiej armii wasala Armii Czerwonej. Do roku 1972 42-letni wówczas Kukliński

systematycznie awansował i wszystko wskazywało na to, że zostanie generałem.

Tymczasem zdecydował się na niebywały krok, ryzykując własne życie, a także

narażając na niebezpieczeństwo swoich bliskich. Chciałem się dowiedzieć dlaczego.

Tak rozpoczęła się seria niezwykłych wywiadów przeprowadzanych w anonimowych

pokojach hotelowych i w domu Kuklińskiego na przedmieściach Waszyngtonu. Nigdy nie

wiedziałem, skąd przyjechał ani dokąd pojedzie po naszej rozmowie, i nie znałem

aktualnego nazwiska, którego używał w kontaktach zewnętrznych. Nasze spotkania

organizowała CIA. Początkowo jej agenci byli obecni podczas wywiadów, jednak nie

próbowali ingerować w wypowiedzi Kuklińskiego. (Kiedy zdecydowałem się napisać tę

książkę, przez lata rozmawiałem z nim telefonicznie bądź osobiście bez udziału Agencji).

W roku 1992 opublikowałem dwa artykuły w "Washington Post" i "Post Magazine"

opisujące działalność Kuklińskiego skierowaną przeciwko Związkowi Sowieckiemu i

Układowi Warszawskiemu. W Polsce artykuły te stały się częścią gwałtownej debaty na

temat znaczenia patriotyzmu. Zdradzając komunistyczne władze, Kukliński był patriotą

czy zdrajcą? "Dzienniki poświęcają temu tematowi całe szpalty, w dyskusjach

telewizyjnych prawie nie mówi się o niczym innym, a ludzie dyskutują o tym w

tramwajach" - pisał mi z Warszawy kolega z "Washington Post", Blaine Harden.

Przygotowując tę książkę, zwróciłem się do CIA o udostępnienie mi wewnętrznych akt

dotyczących tej sprawy. Zawierały telegramy i raporty sporządzane przez agentów CIA,

zapiski ich rozmów z Kuklińskim oraz listy, które kierował do Agencji. Były w nich bieżące

sprawozdania na temat jego trwającej wiele lat tajnej działalności, umożliwiające mi

opisanie wydarzeń w porządku chronologicznym, poparte czymś więcej niż tylko

wspomnieniami osób, które brały w nich udział. Przede wszystkim chciałem skupić się na

ludzkim wymiarze tych działań -na relacjach między Kuklińskim a współpracującymi z

nim Amerykanami. Na przykład dowiedziałem się o obszernej osobistej korespondencji

pomiędzy Kuklińskim a "Danielem", jego "opiekunem" z CIA, któremu zwierzał się jak

nikomu innemu - nawet członkom najbliższej rodziny.

Moja prośba doprowadziła do długich negocjacji z CIA na temat warunków udostępnienia

tych dokumentów. Dzięki polityce otwartości zainicjowanej przez

jej byłego dyrektora, Roberta M. Gatesa, i kontynuowanej przez jego następców, CIA

udostępnia niekiedy akta osobom z zewnątrz, ale na ściśle określonych zasadach. Autor

zostaje dokładnie sprawdzony i musi przedłożyć maszynopis książki przed jej wydaniem

specjalnej komisji recenzującej, która może domagać się usunięcia fragmentów

zagrażających bezpieczeństwu Stanów Zjednoczonych lub ujawniających metody pracy i

źródła informacji Agencji.

Rozumiałem powody zastosowania tych procedur. W przypadku Kuklińskiego były one

szczególnie uzasadnione, ponieważ sprawa była stosunkowo świeża, jednak nie

chciałem, by CIA recenzowała i, prawdopodobnie, cenzurowała książkę przed jej

wydaniem. Zaproponowałem, że zatrudnię do przejrzenia materiałów CIA osobę, która

dysponowała stosowną przepustką. Jej notatki oraz wszelkie kopiowane dokumenty,

zanim trafiłyby do mnie, byłyby przeglądane i - w razie konieczności - cenzurowane, bym

mógł z nich później swobodnie korzystać. Innymi słowy, chciałem, by CIA była moim

informatorem, który - jak każdy informator -może kontrolować przekazywane mi

informacje, lecz nie ma wpływu na sposób ich wykorzystania.

Osobą, która miała przeszukiwać archiwa Agencji, był Peter Earnest, emerytowany agent

CIA z 36-letnim stażem, który przez ponad dwadzieścia lat zajmował się operacjami

tajnymi. Był też w swoim czasie szefem służb prasowych Agencji i jej rzecznikiem. Znał

uwarunkowania pracy dziennikarzy, którzy cenili go za szczerość. Peter pracowałby dla

mnie, stosując się oczywiście do przepisów obowiązujących w Agencji.

Wyłuszczyłem sprawę decydentom z CIA za pośrednictwem biura prasowego. Po długich

namysłach Agencja ostatecznie wyraziła zgodę. W sumie Peter spędził ponad rok przy

biurku w sekcji Związku SowieckiegozEuropy Wschodniej w Centrali CIA w Langley,

Benjamin Weiser - Ryszard Kukliński.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: