Wstęp.pdf

Wstęp

Od 1 września 2004 roku dzieci sześcioletnie w Polsce biorą udział w obowiązkowych zajęciach

wychowania przedszkolnego, których celem jest przygotowanie sześciolatków do wejścia w środo-

wisko szkolne, do podjęcia obowiązku nauki w szkole.

Gotowość dzieci do nauki w szkole to ważny interdyscyplinarny problem praktyki edukacyjnej.

Jest on przedmiotem zainteresowania psychologii rozwojowej, psychologii klinicznej, pedagogiki

edukacyjnej i społecznej. Dla wielu dzieci rozpoczęcie nauki w szkole i nowe wymagania związane

z obowiązkami, narzuconym środowiskiem, wysiłkiem poznawczym i złożonością życia społeczne-

go w grupie stanowią znaczną trudność. Badania wykazują, że pierwsze doświadczenia szkolne

mają duży wpływ na późniejsze postawy dziecka wobec pracy i własnej osoby oraz na stosunek

do osiągnięć i poziom aspiracji. Z badań wynika też, że doświadczenie otrzymywania wsparcia

w trudnej, nowej sytuacji jest bardzo znaczące i dla przezwyciężenia kryzysu, i dla dalszego roz-

woju dziecka.

Nauczyciele, pedagodzy i psychologowie zawsze byli świadomi znaczenia pierwszych doświad-

czeń szkolnych dzieci dla ich powodzenia w nauce. Podejmowano wiele działań, aby zapewnić

dzieciom „pomyślny start w szkole”, w tym między innymi diagnozę dojrzałości szkolnej. Poję-

cie dojrzałości szkolnej zmieniało się na przestrzeni lat wraz z nowymi kierunkami teoretycznymi

i potrzebami praktyki edukacyjnej (Filipiak 2004).

W ostatnim czasie podkreśla się zależność oczekiwań wobec dziecka od programu i organiza-

cji nauczania w szkole. Nadano znaczenie zarówno edukacji włączającej dzieci niepełnosprawne

do szkół ogólnodostępnych, jak i indywidualizacji pracy z dzieckiem. Pedagodzy są w większym

stopniu zainteresowani rozwijaniem motywacji dzieci, ich wiary we własne siły, odporności emo-

cjonalnej, inicjatywy i twórczości, a także budowaniem zaufania w stosunku do szkoły. Większego

znaczenia nabrała wiedza psychologiczna o rozwoju emocjonalnym i społecznym dzieci. Wzrasta

także świadomość i wpływ rodziców na edukację dzieci. Te zmiany wpływają na częstsze stosowa-

nie pojęcia gotowości niż dojrzałości szkolnej. Oba pojęcia i teoretyczne konteksty, w których one

występują, zostały omówione w pierwszym zeszycie materiałów metodycznych (Michalak, Misiorna

2006) przekazywanych nauczycielom wraz z podręcznikiem do metody Skala Gotowości Szkolnej.

Skala Gotowości Szkolnej (SGS) została opracowana w oparciu o szerokie rozumienie gotowości

szkolnej, związanej z rozwojem poznawczym, fizycznym, emocjonalnym i społecznym dziecka.

Autorką metody jest Elżbieta Koźniewska. Metoda została wystandaryzowana na podstawie wyni-

ków badań przeprowadzonych w maju 2006 r. na ogólnopolskiej warstwowo-losowej próbie 4000

dzieci w wieku sześciu lat. Badania terenowe były prowadzone przez nauczycieli, psychologów

i logopedów oraz ankieterów.

W podręczniku, który przekazujemy nauczycielom, zostały przedstawione dane na temat SGS,

założeń teoretycznych, sposobu posługiwania się tą metodą, przebiegu obserwacji, obliczania

i interpretowania wyników. W kolejnych rozdziałach podręcznika opisano:

1. Założenia teoretyczne,

2. Strukturę, treść metody i pracę nad jej powstaniem,

3. Przebieg i wyniki badań standaryzacyjnych metody,

4. Ocenę trafności i rzetelności metody,

5. Zastosowanie metody i interpretację wyników.

Opracowanie i upowszechnienie metody Skala Gotowości Szkolnej było zadaniem projektu

„Badanie Gotowości Szkolnej Sześciolatków”. Drugim zadaniem projektu było przygotowanie

i opublikowanie, pod wspólnym tytułem „Doradca Nauczyciela Sześciolatków”, zeszytów meto-

dycznych, które nawiązują tematycznie do różnych aspektów gotowości szkolnej. Projekt został

zrealizowany w Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej (CMPPP) w wyniku

rozstrzygnięcia konkursu 5/2.1a/2004 na temat „Badanie stopnia przygotowania sześciolatków

do edukacji szkolnej”, ogłoszonego przez Biuro Wdrażania Funduszu Europejskiego w Minister-

stwie Edukacji Narodowej. Projekt był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu

Społecznego.

Cele projektu to: wyrównywanie szans edukacyjnych i życiowych dzieci, zapobieganie ich nie-

powodzeniom w nauce szkolnej i tworzenie u małych, sześcioletnich dzieci takich postaw, które

sprzyjałyby kontynuowaniu przez nie nauki w ciągu całego życia. Wczesna diagnoza służy wyrówny-

waniu szans, gdyż prowadzi do działań skuteczniejszych i bardziej ekonomicznych, niż przedsiębra-

ne wtedy, gdy trudności się nawarstwią. Działania podejmowane przez nauczyciela w naturalnych

warunkach przedszkolnych czy szkolnych są ponadto najmniej kłopotliwe i stresujące dla dziecka

i jego rodziców.

Mamy nadzieję, że SGS ułatwi nauczycielom prowadzenie i notowanie obserwacji, a ich wyni-

ki pomogą zweryfikować wcześniejsze spostrzeżenia i rozpoznać problemy dzieci. Wyniki Skali

zastosowanej w połowie roku obowiązkowej edukacji przedszkolnej będą przydatne do opraco-

wania planu wspierania rozwoju dziecka i jego przygotowania do edukacji szkolnej. Pozwolą uza-

sadnić zwrócenie się o pomoc do specjalisty w trudniejszych przypadkach. Wyniki Skali na koniec

roku obowiązkowej edukacji przedszkolnej umożliwią nauczycielowi porównanie osiągnięć dzie-

cka z wynikami obserwacji wstępnej i oszacowanie stopnia gotowości szkolnej w wyróżnionych

zakresach.

Dla wygody nauczycieli zarówno metoda, jak i podręcznik, będą opublikowane także w formie

elektronicznej. Program umieszczony na płycie CD pomoże oszacować ilościowo wyniki obserwacji

dzieci prowadzonej pod koniec roku obowiązkowego wychowania przedszkolnego.

Rodzice powinni być informowani o stosowanej przez nauczyciela metodzie obserwacji oraz

pytani o zgodę na przekazywanie jej wyników osobom i instytucjom. W prowadzonych w ramach

projektu badaniach standaryzacyjnych SGS wzięli udział rodzice dzieci losowo wybranych do badań

indywidualnych. Rodzice wszystkich dzieci byli informowani o celach projektu i proszeni o zgodę na

udział dzieci w badaniach i na przekazanie wyników badań (anonimowo) do analizy statystycznej.

Zainteresowanie i trafne obserwacje rodziców czyniły z nich ważnych partnerów w projekcie. Dobrą

praktyką, korzystną dla dzieci, powinno być zapraszanie rodziców przez nauczyciela do aktywnego

udziału w życiu grupy sześciolatków w przedszkolu lub szkole.

PODRĘCZNIK

Skala Gotowości Szkolnej

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: