ementor42.pdf

SPIS TREŚCI

3 Od redakcji

4 Aktualności

metody, formy i programy kształcenia

5 Strategia dobrowolnego dzielenia się aktywami

niematerialnymi na rynkach technologii ICT

– nowe wyzwanie dla regulacji?

Włodzimierz Szpringer

14 Komunikacja sieciowa. Uwarunkowania, kategorie i paradoksy

– recenzja

Janina Fras, Wojciech Rynkiewicz

18 Wieloetatowość pracowników a zarządzanie kapitałem

ludzkim

Waldemar Walczak

26 Plagiatorstwo – propozycja diagnozy i terapii na podstawie

wyników badania ankietowego wśród studentów

Nikodem Miranowicz

e-edukacja w kraju

32 Społecznościowy kurs e-learningowy

Agnieszka Chrząszcz, Karolina Grodecka, Jan Markowić

36 e-edukacja.net – relacja z konferencji

Marcin Dąbrowski, Maria Zając

37 Ewaluacja w procesie kształcenia online – możliwości

narzędzia SEVAQ+

Małgorzata Grad-Grudzińska, Magdalena Jasińska, Adam Chmielewski

44 Konferencja Naukowa Edukacyjne konTeksty

Cyberprzestrzeni – relacja

Natalia Walter

45 Skuteczność tradycyjnych i elektronicznych form kształcenia

w zakresie przedmiotów ekonomicznych – wyniki badań

Piotr Betlej

51 Zastosowanie programu PowerPoint w e-learningu

Barbara Kołodziejczak

zarządzanie wiedzą

56 Audyt informacji – problemy metodologiczne

Katarzyna Materska

64 Praktyki zarządzania wiedzą projektową w polskich

organizacjach – wyniki badań

Paweł Wyrozębski

kształcenie ustawiczne

76 Poziom kształcenia i przygotowania do zawodu na studiach

bibliologicznych w ocenie studentów Uniwersytetu Mikołaja

Kopernika w Toruniu – wyniki badań ankietowych

Wanda A. Ciszewska, Małgorzata Kowalska

e-biznes

84 Centralna baza e-wzorów w świetle nowych przepisów

– ułatwienie czy komplikacja?

Marta Matuszewska-Maroń, Justyna Góral-Kaczmarek

e-edukacja na świecie

91 Konferencja Online Educa Berlin 2011 – relacja

Dorota Myko

94 Teaching and Learning with Social Media

Catheryn Cheal

Szanowni Czytelnicy „e-mentora”,

Serdecznie zapraszam do lektury opracowań wybranych do grudniowego numeru pisma. Tym razem w miejsce rekomendacji

poszczególnych artykułów chciałbym przybliżyć Państwu ważny dla środowiska e-learningu fakt oraz konsekwencje z niego

wynikające. Z początkiem grudnia 2011 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia w sprawie warunków, jakie muszą

być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia

na odległość (rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 roku). MNiSW dostosowało

regulacje prawne dotyczące e-learningu do wymogów Krajowych Ram Kwalifikacji, jednocześnie utrzymując zapisy, które

skutecznie hamują rozwój e-edukacji – zarówno w kraju, jak i w ekspansji zagranicznej naszych uczelni. Trudno o inną

interpretację trzech filarów omawianego rozporządzenia – limitowania godzin zajęć na odległość do 60 procent programu

studiów, narzucenia wymogu organizacji egzaminów w siedzibie uczelni oraz wyznaczenia form zajęć nastawionych na

kształtowanie umiejętności praktycznych, które muszą być realizowane stacjonarnie.

Trzeba by wytężyć wyobraźnię, aby wskazać, jakie inne czynniki mogłyby bardziej przeszkodzić zarówno w wykorzystaniu

możliwości zwiększenia dostępu społeczeństwa do edukacji, jak i w budowie przewagi konkurencyjnej polskich uczelni.

Należy podkreślić, iż w zakresie wyrównywania szans chodzi tu o wiele grup społecznych, którym sytuacja zdrowotna (m.in.

osoby niepełnosprawne), zawodowa czy po prostu życiowa (m.in. osoby w regionach nieakademickich, osoby samotnie

wychowujące dzieci) uniemożliwia podjęcie tradycyjnych studiów. Rozpatrując natomiast konsekwencje regulacji prawnych

z perspektywy działalności uczelni, warto wskazać trzy niewykorzystane obszary pozyskiwania odbiorców usług edukacyj-

nych, tj. po pierwsze – wspomniane powyżej grupy w kraju, po drugie – Polonię, w tym przede wszystkim młodą emigrację,

oraz po trzecie – studentów zagranicznych. Zwłaszcza ten ostatni obszar trzeba, jak się wydaje, rozpatrywać w kategoriach

utraconych rozległych korzyści. Osiągnięciem dla polskiego ośrodka akademickiego nie powinno być pozyskanie na studia

kilkudziesięciu studentów na przykład azjatyckich, ale jego ekspansja zagraniczna przejawiająca się wyjściem z ofertą edu-

kacyjną na tamtejsze rynki.

Czary goryczy dopełnia fakt, iż Ministerstwo na etapie projektu rozporządzenia (z dnia 29 lipca 2011 r.) wycofało się

z procentowego limitowania godzin możliwych do realizacji z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, po

czym przywróciło omawiane ograniczenie – zaskakując tym środowisko. A jego głos w tej sprawie był wyrażany na różne

sposoby, m.in. w formie opinii Stowarzyszenia E-learningu Akademickiego przesłanej do MNiSW na etapie konsultacji. Treść

opinii publikujemy poniżej.

Marcin Dąbrowski

redaktor naczelny

12 września 2011 r.

Opinia Stowarzyszenia E-learningu Akademickiego

nt. projektu rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 lipca 2011 r.

zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne

na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość

Jakość regulacji prawnych ma kluczowe znaczenie dla rozwoju kształcenia na odległość w szkolnictwie wyższym, dlatego też Stowa-

rzyszenie E-learningu Akademickiego aktywnie uczestniczy w konsultacjach środowiskowych MNiSW i od 2006 roku systematycznie

opracowuje opinie oraz uwagi dotyczące treści kolejnych projektów niniejszego rozporządzenia i jego zmian.

W trosce o zapewnienie wysokiej jakości kształcenia oraz rozwoju nowoczesnej edukacji na poziomie szkolnictwa wyższego Sto-

warzyszenie przedkłada uwagi do bieżącego projektu nowelizacji rozporządzenia.

Stowarzyszenie pozytywnie opiniuje:

• zmianę zapisu w §4, który w obecnej postaci ukierunkowuje procesy weryfikacji wiedzy, umiejętności i kompe-

tencji społecznych na ocenę uzyskiwanych efektów kształcenia;

• odstąpienie przez Ministerstwo w §5 od procentowego limitowania godzin zajęć dydaktycznych prowadzonych

z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

W opinii Stowarzyszenia powyższe zmiany nie są jednak wystarczające, dlatego proponuje ono dalsze kroki.

1. Stowarzyszenie podkreśla konieczność zmiany treści §2 pkt 5 i umożliwienia przeprowadzania zaliczeń oraz egza-

minów poza siedzibą uczelni. Pożądanym rozwiązaniem byłoby zobowiązanie do organizacji zaliczeń i egzaminów

w bezpośredniej obecności uprawnionego przedstawiciela uczelni. Taka regulacja zapewni zachowanie odpowied-

niego poziomu procesu weryfikacji wiedzy i umiejętności, a jednocześnie umożliwi uczelniom kształcenie np. osób

stale przebywających zagranicą. Intencją tego wniosku jest również wzmocnienie pozycji konkurencyjnej polskich

uczelni na międzynarodowym rynku edukacji wyższej.

2. Stowarzyszenie podkreśla potrzebę doprecyzowania treści §3 i postuluje odejście od wymogu realizacji szkoleń

przygotowujących studentów do udziału w zajęciach dydaktycznych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik

kształcenia na odległość oraz nadanie temu zadaniu charakteru fakultatywnego. Paragraf ten powinien wskazywać na

obowiązek zapewnienia odpowiedniego wsparcia technicznego oraz przeszkolenia jedynie tych studentów, którzy

wymagają takiej pomocy i niewystarczająco wysoko oceniają swoje kompetencje w zakresie technologii informacyj-

no-komunikacyjnych.

3. Stowarzyszenie wnioskuje o wykreślenie w §5 fragmentu zdania: „Kształcenie w zakresie zdobywania umiejętno-

ści praktycznych, w tym”. Bogate doświadczenia w wykorzystaniu metod i technik kształcenia na odległość m.in.

w nauczaniu języków obcych czy kształtowaniu umiejętności przez prace grupowe wskazują, że w pełni możliwe

jest kształtowanie umiejętności praktycznych na zajęciach realizowanych zdalnie. Proponowane brzmienie paragrafu

wykluczy wątpliwości interpretacyjne, tak po stronie organizatorów procesów dydaktycznych, jak i instytucji kontro-

lujących, wskazując jednoznacznie rodzaje zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich

i studentów.

grudzień 2011 3

Aktualności

ekonomia24: Studiuj w domu na kanapie

Ponad połowa polskich studentów jest przekonana, że studia w systemie e-learningu są w stanie zastąpić naukę tradycyjną,

w salach wykładowych. Jednocześnie zdecydowana większość z nich uważa, że obecnie polskie uczelnie nie są jeszcze do

tego przygotowane.

Nowoczesna Firma: Webcasty alternatywą dla drogich szkoleń?

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych to spora inwestycja czasu i pieniędzy. Czy na pewno? Właśnie ruszył SklepWiedzy.pl,

projekt Nowoczesnej Firmy (niedawnego debiutanta na rynku New Connect), który pokazuje, jak zmienia się rynek współczes-

nych szkoleń. Nowoczesny e-learning oparty o multimedia i interakcję na żywo wreszcie znalazł swoje miejsce na rynku.

PAP: Bezpłatne zajęcia e-learningowe z zarządzania dla 1 tys. licealistów

Rozpoczęły się zapisy do III edycji projektu Kafeteria edukacyjna dla licealistów – Akademia Edukacji Menedżerskiej , w których

wziąć może udział aż 1 tys. uczniów szkół ponadgimnazjalnych z całej Polski. Przedsięwzięcie jest realizowane przez Szkołę

Główną Handlową w Warszawie we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim.

Edunews: Gry w świecie edukacji

Czy gry mają cokolwiek wspólnego z uczeniem (się)? Jakie jest ich miejsce w krajobrazie edukacyjnym? W tej kwestii wypo-

wiedzieli się uznani amerykańscy badacze tematu, nauczyciele ze szkół wykorzystujących gry jako narzędzia dydaktyczne

oraz firmy rozwijające gry edukacyjne. Wydaje się, że jest to wciąż mało odkryty obszar dydaktyki.

ComputerWorld: Polskie szkoły wśród najbardziej innowacyjnych na świecie

W drugim tygodniu listopada w Waszyngtonie odbył się kongres Microsoft 2011 Partners in Learning Global Forum . Dwie pol-

skie szkoły dołączyły do elitarnego grona 100 najbardziej innowacyjnych szkół na świecie, otrzymując certyfikaty Mentor

i Pathfinder School.

eSchoolNews: An encyclopedia on your iPad

Britannica releases a new mobile app to help it stay relevant in the age of Wikipedia. Encyclopaedia Britannica wants students

and consumers to have the world at their fingertips – virtually, anyway.

Więcej doniesień z najważniejszych wydarzeń w e-learningu i ICT dostępnych jest

w serwisie: wioska.net – codziennie nowe informacje nt. e-edukacji .

Lista osób, które przygotowywały recenzje naukowe artykułów publikowanych

w ostatnich numerach dwumiesięcznika „e-mentor”

Członkowie Rady Programowej: dr Maria Aluchna, dr prof. nadzw. Piotr Bołtuć (recenzent zagraniczny, University

of Illinois at Springfield, USA), prof. dr hab. Jan Goliński, dr Jan Kruszewski, dr Stanisław Macioł, dr hab. prof. nadzw.

Marek Rocki, dr Piotr Wachowiak, dr Maria Zając, dr Anna Zbierzchowska.

Recenzenci spoza Rady Programowej: dr hab. inż. prof. nadzw. Stefan Doroszewicz, dr Aleksandra Jadach-Sepioło,

dr Irena Kasperowicz-Ruka, dr Anna Kłopotek, dr Grzegorz Maśloch, dr Rafał Mrówka, dr Remigiusz Orzechowski,

dr Mikołaj Pindelski, dr Paweł Wyrozębski.

Najserdeczniejsze życzenia

spokojnych i radosnych

Świąt Bożego Narodzenia,

a w Nowym Roku –

realizacji planów, wielu sukc ów

i wszelkiej pomyślności składa

Redakcja „e-mentora”

4 e-mentornr5(42)

Strategia dobrowolnego dzielenia się

aktywami niematerialnymi

na rynkach technologii ICT

– nowe wyzwanie dla regulacji?

Włodzimierz Szpringer

Celem artykułu jest przedstawienie problemu dzielenia się

aktywami niematerialnymi przez przedsiębiorstwa posia-

dające pozycję dominującą na rynkach nowych technologii

(np. firmę Microsoft na rynku software’u komputerowego).

Wydaje się, że metody udostępniania tych aktywów wyma-

gają nowego spojrzenia, a także syntezy dwóch trendów:

odgórnych wymuszeń ze strony państwa, kierowanych

przede wszystkim do dominantów, by dzielili się informacją

i wiedzą w sytuacjach, kiedy ich brak utrudnia lub uniemoż-

liwia innym firmom prowadzenie działalności gospodarczej

(essential facility), a także oddolnego dzielenia się aktywami

z własnej inicjatywy przez przedsiębiorstwo dysponujące

standardem rynkowym, które dostrzega w tej strategii dłu-

gofalowe korzyści, przede wszystkim związane z rozwojem

usług na platformie budowanej wokół łańcucha wartości

bazującego na określonym standardzie rynkowym i zwią-

zanym z nim efektem sieciowym. Najlepszym przykładem

tych tendencji jest historia rynkowa firmy Microsoft.

dominancie dzielenia się poufną wiedzą, np.

udostępniania interfejsów oprogramowania

i kodu źródłowego Microsoft Windows).

• Udostępniania aktywów z własnej inicjatywy fir-

my dysponującej standardem rynkowym, która

dostrzega w tej strategii długofalowe korzyści,

przede wszystkim związane z rozwojem usług

na platformie budowanej w łańcuchu wartości

wokół określonego standardu rynkowego oraz

przyciąganiem – dzięki efektowi sieciowemu

– kooperantów, pośredników i końcowych

użytkowników. To wyjście naprzeciw postula-

tom organów regulacyjnych oraz konkurentów,

pozornie dobre dla konsumentów, budzi jednak

nowe wątpliwości i zastrzeżenia, np. z perspek-

tywy konkurencji. Może powstać sytuacja, że

udostępnienie aktywów niematerialnych – po-

zornie korzystne z perspektywy konsumenta

– wywrze odstraszający wpływ na nowe wejścia

na dany rynek, co uchroni dominujące podmioty

przed potencjalnymi konkurentami. Dominant,

który przekazuje swoje aktywa na rzecz platfor-

my technologicznej, może w istocie wypierać

samodzielnych dostawców z rynku. Historia

dyskusji na ten temat jest zresztą długa – można

w tym miejscu przypomnieć zarzuty nieuczciwej

konkurencji, które pojawiły się niegdyś wobec

wydawców bezpłatnej prasy.

Jednym z narzędzi realizacji strategii udostępnia-

nia aktywów niematerialnych mogą być transakcje

wiązane, których ocena bywa ambiwalentna (z jednej

strony kooperanci czy konsumenci dostają produkt

pakietowy, który odpowiada ich życzeniom, z drugiej

strony mogą tym samym zostać odcięci od innowacji,

które jeszcze lepiej zaspokajałyby ich potrzeby, czyli

zawężają swoje pole wyboru w przyszłości).

Problem nieodpłatnego, dobrowolnego udostęp-

niania aktywów rysuje się jako wyraz dwóch, pozornie

sprzecznych tendencji:

• Postulatów kierowanych przede wszystkim do

dominantów, by dzielili się informacją i wiedzą

w sytuacjach, kiedy ich brak utrudnia lub unie-

możliwia innym firmom prowadzenie działalno-

ści gospodarczej ( essential facility ). Postulaty te

są realizowane w drodze decyzji regulacyjnych

organów ochrony konkurencji (UOKiK) lub

organów regulacji sektorowych (UKE) – dzięki

konkurencji imitacyjnej lub innowacyjnej, gdy

innej firmie powiedzie się przełamanie standar-

du rynkowego. Próby wymuszania dzielenia się

poufną wiedzą mają długą historię na rynkach

technologii ICT i pozostają bardzo dyskusyjne

(np. próba sądowego wymuszenia przez trzech

kooperantów IBM: Compaq, Digital i Intergraph

podzielenia się z nimi przez IBM najnowszymi

osiągnięciami technologii, zdaniem sądu nie

powinno się wszelako ingerować we własność

intelektualną i przemysłową podmiotu, który

własnym wysiłkiem doszedł do przodujących

rozwiązań w danej dziedzinie. Pogląd ten na-

stępnie ewoluował w kierunku coraz szerszej

celowości i dopuszczalności wymuszania na

Otwarte innowacje (kooperacja

a konkurencja)

W ramach ekonomii rozwoju podkreśla się dyna-

miczny charakter wiedzy, której ujawnianie i udostęp-

nianie przyśpiesza powstawanie innowacji. Kolejne

fazy rozwoju wiedzy następują po sobie i nawiązują

do poprzednich. Dostęp do dorobku światowego

grudzień 2011 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: