R_03_07.PDF

Rozdział 3.

Wprowadzenie do HTML

Po zakończeniu rozważań na temat World Wide Web, poznaniu zasad organizacji

witryn WWW, przeczytaniu kilkudziesięciu stron i poznaniu wielu nowych pojęć,

prawdopodobnie zastanawiasz się, kiedy zaczniesz pisać strony WWW. W końcu po to

przecież kupiłeś tę książkę, prawda? Nie będziesz już musiał dłużej czekać! W tym

rozdziale stworzysz swoją pierwszą (choć krótką) stronę WWW, poznasz język HTML

używany do tworzenia stron WWW oraz zapoznasz się z następującymi zagadnieniami:

co to jest HTML i do czego będziesz go używał,

co możesz, a czego nie możesz robić, tworząc strony WWW,

czym są i do czego służą znaczniki HTML.

Czym jest, a czym nie jest HTML?

Przed przystąpieniem do właściwego tworzenia stron WWW musisz zwrócić uwagę na

pewną bardzo istotną sprawę. Otóż powinieneś dowiedzieć się bardzo dokładnie, czym

właściwie jest HTML, co możesz zrobić za jego pomocą i, co ważniejsze, czego zrobić

nie możesz.

HTML (ang. HyperText Markup Language ) powstał on w oparciu o język SGML (ang.

Standard Generalized Markup Language ), który jest poważnym systemem tworzenia

dokumentów. Tworząc strony WWW, nie musisz wiedzieć zbyt wiele o SGML-u, ale

znajomość najistotniejszej jego cechy, czyli faktu, iż jest to język opisu struktury strony

a nie wyglądu konkretnych jej elementów, może okazać się pomocna. Jeżeli jesteś

przyzwyczajony do graficznych edytorów tekstu typu WYSIWYG (ang. What You See Is

What You Get ), taka koncepcja może być dla Ciebie czymś zupełnie nowym, tak więc

postaram się omówić ją bardzo dokładnie.

HTML opisuje strukturę strony

HTML odziedziczył po swoim przodku, języku SGML, jego najistotniejszą cechę, jest

językiem opisu strony a nie wyglądu poszczególnych jej elementów. Idea polega na

tym, że większość dokumentów posiada pewne cechy wspólne, takie jak nagłówki,

akapity czy listy. Stąd też przed rozpoczęciem pisania można określić, jakiego typu

elementy będą używane i nadać im odpowiednie nazwy (patrz rysunek 3.1).

Część 1. Informacje wstępne

Rysunek 3.1.

Elementy dokumentu

Jeżeli kiedykolwiek korzystałeś z edytora tekstu, wykorzystującego arkusze stylów (np.

Microsoft Word) lub katalogi akapitów (FrameMaker), robiłeś już coś podobnego. Każdy

fragment dokumentu jest tam napisany w konkretnym, wcześniej zdefiniowanym stylu.

W HTML-u zdefiniowany jest pewien określony zestaw stylów, używanych na stronach

WWW: nagłówki, akapity, listy i tabele. Dodatkowo zostały zdefiniowane również

pewne elementy formatowania znaków, jak, na przykład, pogrubienie. Każdy taki

element posiada swoją nazwę i występuje w formie czegoś, co zostało nazwane

znacznikiem. Tworząc stronę WWW, nadajesz różnym elementom strony etykiety

mówiące: „to jest nagłówek” lub: „to jest element listy”.

HTML nie opisuje układu strony

Style w edytorach tekstu i innych programach do graficznego składu stron nie są tylko

nazwami, przypisanymi do poszczególnych elementów strony, zawierają oprócz tego

informacje o formatowaniu tych elementów, takie jak rozmiar i styl użytej czcionki,

wcięcia, podkreślenia itp. Jeżeli więc napiszesz tekst, który powinien być nagłówkiem,

używasz stylu Nagłówek, a odpowiednim formatowaniem zajmuje się już program.

HTML nie posuwa się tak daleko. Nie mówi nic na temat tego, jak powinna wyglądać

strona, kiedy znajdzie się na ekranie. Znacznik HTML wskazuje tylko, że dany element

to nagłówek bądź lista, ale w żaden sposób nie określa, jak ten nagłówek czy lista ma

być sformatowana. I tutaj znów można odnieść się do przykładu autora artykułu i osoby

składającej tekst — to właśnie ona, a nie autor, decyduje o tym, jaką czcionką

wydrukować tytuł i jaki ma być duży. Autor, którym w przypadku stron WWW

będziesz Ty, musi martwić się tylko o to, który fragment tekstu ma być tytułem.

Choć HTML nie mówi wiele o wyglądzie strony po jej wyświetleniu, to jednak kaskadowe arkusze

stylów (w skrócie CSS) dają zaawansowane możliwości formatowania znaczników HTML. Wiele

zmian wprowadzonych w języku HTML 4.0 sprzyja wykorzystaniu CSS. Poznawanie arkuszy

stylów rozpoczniesz w rozdziale 4. — „Zaczynamy od podstaw”, a więcej na ich temat dowiesz się

w rozdziale 10. — „XHTML i arkusze stylów”.

Rozdział 3. Wprowadzenie do HTML

Przeglądarki WWW, oprócz funkcji pobierania stron z sieci, wykonują także całą pracę

związaną z formatowaniem tekstu HTML. Każda przeglądarka, nieważne czy będzie to

Lynx, czy też Netscape, po pobraniu pliku z sieci odczytuje (choć może lepszym

słowem byłoby: przetwarza) znaczniki HTML, a następnie formatuje tekst i elementy

graficzne oraz wyświetla je na ekranie.

Przeglądarka posiada przypisane ustawienia, każdemu elementowi strony przypisany jest

pewien styl wyświetlania na ekranie. Przykładowo, nagłówki wyświetlane są przy użyciu

czcionki większej niż reszta tekstu na danej stronie. Przeglądarka dopasowuje szerokość

tekstu do aktualnego rozmiaru okna, przenosząc odpowiednio wyrazy do nowej linii.

Standardowe ustawienia stylów w przeglądarkach mogą różnić się w zależności od

przeglądarek i platform systemowych. Niektóre z nich mogą korzystać z zupełnie in-

nych czcionek niż pozostałe. I tak, w jednej przeglądarce kursywa będzie wyświetlana,

tak jak powinna, czyli jako pismo pochyłe, ale w innych systemach, które nie mają

możliwości wyświetlania tego typu czcionki na ekranie, zostanie zastąpiona pokreśle-

niem. Innym przykładem mogą być nagłówki, które zamiast być wyświetlane większą

czcionką, będą wypisane wielkimi literami.

Dla projektanta stron WWW oznacza to tyle, że strony tworzone przez niego mogą wy-

glądać bardzo różnie, w zależności od systemu i przeglądarki. Informacje, zawarte na

stronie oraz wszystkie połączenia pozostaną niezmienione, różny będzie jedynie wygląd

na ekranie. Strona, która wygląda wspaniale w systemie, w którym została zaprojekto-

wana i wykonana, może okazać się beznadziejna (albo nawet kompletnie nieczytelna),

kiedy będzie oglądana za pomocą innej przeglądarki na innej platformie systemowej.

Dlaczego akurat tak?

Komuś, kto przywykł do pisania i projektowania na papierze, taka koncepcja może wy-

dać się co najmniej dziwna. Brak kontroli nad układem strony? Cały projekt uzależnio-

ny od tego, gdzie strona będzie oglądana? Przecież to straszne! Dlaczego, do licha, jakiś

system miałby działać w ten sposób?

Być może przypominasz sobie, że w rozdziale pierwszym pisałam, iż jedną z najwięk-

szych zalet WWW jest to, że sieć może być dostępna z każdego rodzaju komputera, bez

względu na typ ekranu czy karty graficznej.

Najważniejszym celem publikowania czegokolwiek na WWW jest to, aby informacje te

mogły trafić do jak największej rzeszy odbiorców na całym świecie. Nie możesz prze-

cież liczyć na to, że wszyscy odbiorcy stron będą dysponowali takim samym sprzętem

jak Ty i na dodatek tak samo skonfigurowanym. WWW bierze te wszystkie różnice pod

uwagę i zrównuje w prawach wszystkie systemy i wszystkie przeglądarki.

WWW jako medium służące do projektowania stron jest nie tylko kolejnym ułatwie-

niem w porównaniu do pracy na papierze. To zupełnie nowy sposób przekazywania

informacji, posiadający całkiem odmienne założenia i cele, bardzo różne od publika-

cji papierowych.

Część 1. Informacje wstępne

Najważniejsze reguły projektowania stron WWW, o których będę bezustannie przypo-

minała w tej książce zapisałam poniżej.

Tak

Nie

Zawsze staraj się projektować stronę tak,

aby działała w większości przeglądarek.

Koncentruj się na dobrej organizacji treści,

tak aby była ona przejrzysta i łatwa

do odczytania i zrozumienia.

Projektując stronę WWW nigdy nie opieraj się

na tym, jak wygląda ona w przeglądarce,

której sam używasz

W tej książce przedstawię wiele fragmentów kodu w HTML-u wraz z rysunkami, naka-

zującymi wygląd tych stron. W wielu wypadkach będziesz mógł porównać, jak dany

przykład prezentuje się w różnych przeglądarkach. Przykłady te wyraźnie zademonstru-

ją, jak zróżnicowany może być wygląd tej samej strony w różnych przeglądarkach.

Pomimo tego, że reguła projektowania stron z ukierunkowaniem na strukturę

a nie na wygląd, jest najlepszym sposobem na stworzenie dobrego kodu w HTML-u,

przeglądając zasoby WWW, możesz być zaskoczony faktem, że dla autorów sporej

większości witryn WWW właśnie wygląd okazuje się być najważniejszy. Na dodatek, są one

projektowane z myślą o konkretnej przeglądarce (zwykle jest to Netscape lub Internet

Explorer). Nie daj się temu zwieść. Jeżeli będziesz trzymał się sugerowanych przeze mnie

reguł, rezultat Twojej pracy będzie dużo lepszy, ponieważ liczba potencjalnych odbiorców

prezentowanych informacji będzie nieporównywalnie większa.

HTML jest językiem znaczników

HTML jest językiem znaczników . Pisanie w tego typu języku oznacza tyle, że praca roz-

poczyna się od napisania tekstu, do którego następnie dodawane są specjalne znaczniki,

umieszczane wokół słów, zdań i akapitów. Znaczniki określają różne elementy strony

i dają różny efekt w różnych przeglądarkach. W następnym podrozdziale przeczytasz

więcej o znacznikach i sposobach ich używania.

W języku HTML został zdefiniowany pewien zestaw znaczników, z których możesz

korzystać. W żadnym wypadku nie możesz tworzyć własnych, nowych znaczników, ale

żeby utrudnić całą sprawę powiem, że różne przeglądarki obsługują różne zestawy

znaczników. Aby to lepiej zrozumieć, spójrz na skróconą historię HTML.

Krótka historia znaczników HTML

Podstawowy zestaw znaczników HTML, będący wspólną częścią wszystkich istnieją-

cych kombinacji, jest znany jako HTML 2.0. Jest to dawny standard języka HTML

(specyfikacja jest utrzymywana i rozwijana przez W3 Consortium) i zestaw znaczni-

ków, obsługiwanych przez wszystkie bez wyjątku przeglądarki. W kilku następnych

rozdziałach będziemy mówili właśnie o znacznikach HTML 2.0.

Rozdział 3. Wprowadzenie do HTML

Specyfikacja HTML 3.2 została opublikowana na początku 1996 roku. Aby ją stworzyć, do

W3C dołączyło kilka firm programistycznych, w tym: IBM, Microsoft, Netscape Commu-

nications Corporation, Novell, SoftQuad, Spyglass oraz Sun Microsystems. Nowości wpro-

wadzone w języku HTML 3.2 obejmowały przede wszystkim: tabele, aplety oraz otaczanie

obrazów tekstem. Język ten był w pełni zgodny z wcześniejszym standardem HTML 2.0.

Dodatkowe funkcje, wprowadzone w HTML 3.2, są omówione w dalszej części niniejszej

książki. O tablicach dowiesz się więcej w rozdziale 11. — „Tabele”. Natomiast w rozdziale

13. — „Multimedia: Dodawanie dźwięków, obrazów wideo i innych elementów

multimedialnych” zostały przedstawione aplety Javy.

Język HTML 4.0, który pojawił się w 1997 roku, zawierał wiele nowych cech, które

w porównaniu z językami HTML 2.0 oraz 3.2 dawały większą kontrolę nad projektem

strony. HTML 4.0, podobnie jak HTML 2.0 oraz 3.2, jest tworzony przez Consortium

W3 (W3C). Zarówno Internet Explorer 4 jak i Netscape Navigator 4 obsługują znaczną

część możliwości standardu HTML 4.0, jednak osoby używające wcześniejszych wersji

przeglądarek nie będą mogły korzystać z niektórych możliwości HTML 4.0, takich jak

kaskadowe arkusze stylów czy też dynamiczny HTML.

Kaskadowe arkusz stylów oraz dynamiczny HTML to dodatkowe technologie

współdziałające z HTML, których celem jest zapewnienie większej kontroli nad wyglądem

stron WWW. Arkusze stylów zostaną dokładniej omówione w rozdziale 10

— „XHTML i arkusze stylów”. W rozdziale 21. — „Użycie Dynamicznego HTML-a”

znajdziesz natomiast informacje o podstawowych możliwościach dynamicznego HTML-a.

Układy ramek (wprowadzone w przeglądarce Netscape 2.0) oraz ramki wpisane (wpro-

wadzone w przeglądarce Internet Explorer 3.0) stały się oficjalną częścią specyfikacji

HTML 4.0. Układy ramek zostaną bardziej szczegółowo opisane w rozdziale 12. —

„Ramki i okna połączone”. W tej nowej wersji języka HTML wprowadzono także do-

datkowe poprawki związane z formatowaniem i wyświetlaniem tabel. Jednak bez wąt-

pienia najważniejszą zmianą wprowadzoną w HTML-u 4.0 jest jego znacznie ściślejsza

integracja z arkuszami stylów.

Jeżeli jesteś zainteresowany aktualnym stanem prac nad rozwojem HTML-a, prowadzonych

w W3 Consortium, zajrzyj pod adres http://www.w3.org/MarkUp/.

Oprócz znaczników, zdefiniowanych w różnych standardach HTML-a, producenci

przeglądarek wprowadzili sporo nowych znaczników, obsługiwanych tylko przez ich

oprogramowanie. Odpowiedzialność za wprowadzanie nowych rozwiązań spada przede

wszystkim na firmy Microsoft oraz Netscape, które oferują wiele nowych możliwości

obsługiwanych wyłącznie przez ich przeglądarki.

Skomplikowane to wszystko, prawda? Ale nie martw się, nie Ty jeden się w tym gu-

bisz. Nawet doświadczeni projektanci, twórcy setek stron borykają się z problemem,

który zbiór znaczników zastosować, aby osiągnąć równowagę pomiędzy jak najszer-

szym kręgiem odbiorców (uzyskiwanym dzięki użyciu znaczników HTML 2.0 i 3.2)

oraz większą elastycznością projektu, uzyskiwaną kosztem zawężenia grupy przegląda-

rek obsługujących stosowane rozwiązania (tworzone w języku HTML 4.0 i wykorzystu-

jące rozszerzenia charakterystyczne dla konkretnych przeglądarek).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: