2.Starożytna Grecja.pdf

StaroŜytna

Grecja

StaroŜytna

Grecja

Historia – Starożytna Grecja

P OŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I WARUNKI NATURALNE STAROŻYTNEJ G RECJI

StaroŜytna Grecja była połoŜona na Półwyspie Bałkańskim i na Wyspach Morza Egej-

skiego.

Półwysep jest pokryty górami (Bałkany), na skutek czego jest tam niewiele ziemi

uprawnej; klimat śródziemnomorski.

Linia brzegowa jest tam bardzo dobrze rozwinięta (wiele zatoczek, wysepek) co sprzy-

jało rozwojowi Ŝeglugi.

Plemiona Greckie osiedliły się tam w II tysiącleciu p.n.e. Zasiedlili ten obszar w

trzech falach osadniczych – najpierw przybyli Dorowie, później Eolowie i Jonowie.

Grecy uprawiali zboŜe, oliwki, winną latorośl, hodowali owce, kozy i pszczoły.

Na półwyspie Bałkańskim były małe pokłady miedzi, cyny; więcej natomiast było

srebra, rud Ŝelaza, glinki oraz marmuru.

C YWILIZACJE K RETY I M YKEN

Okres minojski – trwający od 3000 – 1400 r. p.n.e . rozwinął się na Krecie , a nazwę

przyjął ze względu na mitycznego władcę tej wyspy – Minosa.

Û Budowano wówczas wielopiętrowe pałace z setkami pomieszczeń o róŜnym

przeznaczeniu, wyposaŜone w urządzenia wodno-kanalizacyjne.

Û Pałac w Knossos , siedziba władców Krety; mity o Minosie, Dedalu, Ariadnie i

Minotaurze.

Û Niezwykłe malarstwo ścienne, freski ( Fresk z delfinami ).

Û Świetnie rozwinięte rzemiosło i handel.

Û Piękne wyroby ceramiczne z fajansu, kamienia oraz złota.

Û Dwa rodzaje pisma: piktograficzne i linearne typu A.

Û Dysk z Fajstos – pochodzi z około 1650 r. p.n.e.; pokryty nieodczytanym pi-

smem hieroglificznym.

Okres mykeński – rozwój 1600 – 1100 r. p.n.e. ; Agamemnon – władca Myken.

Û Lwia Brama – Brama zbudowana ok. XIV w. p.n.e. jest częścią potęŜnych mu-

rów i głównym wejściem do Akropolu w Mykenach

Û Pismo linearne B – język grecki; prawdopodobnie wywodziło się z pisma linear-

nego A.

EFEFEFEFF t ZEZEZEZET t

Historia – Starożytna Grecja

„W IEKI C IEMNE ”

Okres od ok. 1200 r. p.n.e. do połowy VIII w. p.n.e.

Niewielki zasób źródeł archeologicznych z tych czasów.

Początek przemieszczania ludności.

Dorowie – południowo-zachodnia część Grecji, Peloponez, Kreta oraz południowo za-

chodnia część wybrzeŜa Azji Mniejszej; wprowadzili swój system cywilizacyjny, or-

ganizację rodową opartą na bractwach oraz samowystarczalną gospodarkę naturalną.

Jonowie – zasiedlili Attykę, wyspy Morza Egejskiego, zachodnią część Azji Mniej-

szej.

W I tysiącleciu p.n.e. –zmiany w rozwoju gospodarczym; postęp w rzemiośle i upra-

wie roli; wyodrębnienie wśród Dorów nowej grupy – arystokracji. Dorowie przyczyni-

li się do powstania Sparty.

Hellada była zróŜnicowana pod względem kulturowym. Jej mieszkańców nie łączyły

kontakty polityczne.

Hellada – w staroŜytności nazwa krainy w południowej Tesalii na północy Grecji; w VII w.

p.n.e. dotyczyła środkowej Grecji, a potem całego obszaru zamieszkanego przez Greków.

Po okresie ciemnym nastąpił okres archaiczny , przypadający na VIII – VI w. p.n.e.

G RECKIE POLIS

Warunki naturalne sprzyjały tworzeniu się miast-państw (polis). Były to małe organi-

zmy państwowe; zasięgiem obejmowały teren miasta i przyległe do niego obszary

wiejskie otoczone naturalnymi granicami (górami, czy morzem).

Bardziej znane polis to: Sparta, Ateny, Megra, Korynt, Argos, Samos i Milet .

Polis było wspólnotą obywatelską, co oznaczało, Ŝe decyzje związane z jej funkcjo-

nowaniem podejmowano na zgromadzeniu wszystkich obywateli. Odbywało się ono

na placu publicznym, zwanym agorą.

Agora – (gr. rynek) – zgromadzenie ludowe w polis, później miejsce obrad takiego zgroma-

dzenia.

Miasto jako wspólnota ludzi (zazwyczaj ci, co posiadali gospodarstwa).

W okresie polis wzrosła liczba ludności; stabilizacja polityczna; nie toczono więk-

szych wojen.

Nowa epoka nazwana wielką kolonizacją .

Poszczególne polis łączyły się w związki zwane amfiktioniami.

EFEFEFEFF t ZEZEZEZET t

Historia – Starożytna Grecja

W IELKA K OLONIZACJA

Od VIII do VI w. p.n.e .

Przyczyną osadnictwa było poszukiwanie nowych ziem pod uprawę, surowców natu-

ralnych oraz rynków zbytu dla wytwarzanych w Grecji towarów.

Aktywne kolonizacje prowadziły miasta: Megara, Korynt i Chalkis.

Miasta macierzyste – metropolie ; kolonie tych miast – apoikie.

W metropolii wybierano grupę osadników, na której czele stał załoŜyciel (przywódca

– oikistes ). Miasto wyposaŜało ich w Ŝywność; zabierano święty ogień z paleniska po-

lis, a takŜe zasięgano rady wyroczni w Delfach.

Nowa apoikia początkowo zaleŜna od metropolii stopniowo stawała się jednostką sa-

modzielną; zachowanie kultury, tradycji i języka miasta macierzystego.

Kolonie greckie powstały na Wyspach Morza Egejskiego, w Azji Mniejszej (Jonia),

na południu Italii (Sycylia, Kapua), na południu dzisiejszej Francji i Hiszpanii oraz w

Afryce Północnej (Libia).

Do największych kolonii greckich naleŜały: Syrakuzy, Neapol, Massalia (dziś Mar-

sylia) oraz Cyrena.

Skupiska kolonii greckich na obszarze Italii nazywano Wielką Grecją.

Kolonizacja przyczyniła się do rozpowszechnienia greckiej kultury, form ustrojowych,

obyczajów, języka, religii i wzorów sztuki w całym basenie Morza Śródziemnego;

oŜywienie wymiany handlowej rozwój techniki, rzemiosła; poszerzenie wiedzy o

świecie.

S PARTA

Była połoŜona w południowej części Półwyspu Bałkańskiego – na Półwyspie Pelopo-

nez. Dorowie, którzy się tam osiedlili podbili tubylczą ludność i ją zniewolili. Miesz-

kańcy pięciu wsi załoŜyli symmachię spartańską = polis Sparta – zostali oni spartiata-

mi. Pozostali Dorowie stali się periojkami, a zniewolona ludność stała się helotami.

System społeczny Sparty

Û Spartiaci – jako jedyni posiadali pełnię praw politycznych; byli to potomko-

wie pięciu wsi, które utworzyły polis Spartę, byli wojownikami i uwaŜali się

za równych. Od 7 roku Ŝycia wychowywani w koszarach na wojowników. Nie

posiadali ziemi na własność – po 20 roku Ŝycia otrzymywali działkę ziemi od

państwa wraz z helotami, którzy na niej pracowali. Mogli oŜenić się w wieku

20 lat, jednak posiłki spoŜywali nadal w towarzystwie „przyjaciół” z oddziału,

w tzw. Sysytiach. Pełnię praw politycznych otrzymywali w wieku 30 lat; naj-

lepsi wojownicy staroŜytnej Grecji.

Û Periojkowie – ludność zaleŜna wywodząca się od Dorów, zajmowała się wol-

nymi zawodami, rzemiosłem i handlem; zamieszkiwali w autonomicznych

gminach; słuŜyli w armii u boku Spartiatów; dostarczali broni do armii.

EFEFEFEFF t ZEZEZEZET t

Historia – Starożytna Grecja

Û Heloci – niewolnicy, chłopi naleŜący do państwa, ludność podbita, która była

przypisana do ziemi. Heloci nie mieli Ŝadnych praw, lecz nie moŜna ich było

zabić.

System polityczny Sparty – oligarchia

Û Dwóch króli - stali na czele państwa; byli oni z dwóch róŜnych rodów. Nie

mieli oni prawdziwej władzy, pełnili funkcje kapłańskie, jeden wyruszał do-

wodzić armią na wojnie, drugi pozostawał w kraju. Stopniowo ograniczono

władzę królów – VI w. p.n.e.

Û Urzędnicy (5 eforów) – mieli kontrolę nad Królami – byli wybierani przez

Zgromadzenie na okres 1 roku, pełnili funkcje administracyjne, zwoływali

Zgromadzenie i mu przewodzili.

Û Zgromadzenie Ludowe (apella) – składało się z obywateli Sparty (Spartiaci

po ukończeniu 30 roku Ŝycia), podejmowało uchwały poprzez krzyk (aklama-

cję), decydowało o wojnie i pokoju, wybierało urzędników (eforów) i geruzję.

Zbierała się raz w miesiącu; jej obradom przewodniczyli początkowo królo-

wie, później eforowie.

Û Geruzja (Rada Starszych) – sprawowała faktyczną władzę, składała się z 28

gerontów (starców), 2 królów, zajmowała się przygotowaniem treści uchwał,

podejmowaniem decyzji państwowych, przyjmowaniem poselstw, sądzeniem

najcięŜszych przestępstw. Była wybierana doŜywotnio przez Zgromadzenie

Ludowe.

Û Obywatelem – był kaŜdy Spartiata (męŜczyzna), który ukończył 30 lat.

Jest to oligarchia, poniewaŜ tylko Spartiaci mieli prawa polityczne i brali udział w obradach

Zgromadzenia (niewielka część społeczeństwa), a faktyczną władzę sprawowała geruzja =

Rada Starców.

Za twórcę ustroju Sparty uchodził Likurg , działający w IX w. p.n.e.

SłuŜba wojskowa – obowiązywała chłopców od 7 roku Ŝycia; była obowiązkowa. Po-

legała na surowej dyscyplinie, skromnym odŜywianiu, lakoniczne (krótkie) wypowie-

dzi. Byli zdyscyplinowani, zahartowani fizycznie i znakomicie wyszkoleni.

Falanga – szyk bojowy; Ŝołnierzy ustawiano w zwartych szeregach; kaŜdy Ŝołnierz swoją

tarczą zasłaniał bok sąsiada, z drugiej strony wysuwając włócznię.

A TENY

Powstanie polis obejmującego Attykę i Salaminę datuje się na X – IX w. p.n.e. ; przy-

pisuje się je królowi Tezeuszowi.

Ateny były połoŜone w Attyce na północ od przesmyku korynckiego; portem ateńskim

było Pireus; w Attyce znajdowały się złoŜa białego marmuru oraz srebra w Górze

Laurion. Ludność zajmowała się głównie uprawą roli; rzemiosło ateńskie było wysoko

rozwinięte. Szczególnie sławna była ceramika czarno- i czerwono figurowa.

System polityczny Aten

Û Początkowo rządził król, ale z czasem jego władza została ograniczona przez

arystokrację rodową – eupatrydów (ok. VIII w. p.n.e.). Powołano 3 rządców

EFEFEFEFF t ZEZEZEZET t

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: