Urządzenia blokujące sprzężone z osłonami cz2.pdf

(654 KB) Pobierz

praca_7-8

BEZPIECZEÑSTWO PRACY 9/2003

mgr in¿. ANTONI SAULEWICZ

Centralny Instytut Ochrony Pracy

Pañstwowy Instytut Badawczy

Urz¹dzenia blokuj¹ce sprzê¿one z os³onami

Wyniki analizy wypadku ( 2 )

Publikacja opracowana na podstawie wy-

ników zadañ badawczych wykonanych

w ramach projektu celowego zamawiane-

go nr 16-21 pn. System analizy wydarzeñ

wypadkowych w rodowisku pracy dla po-

trzeb profilaktyki

Opis wtryskarki

Wtryskarka, wyprodukowana w 1980

roku, zosta³a nabyta jako maszyna u¿ywa-

na. Deklaracji zgodnoci nie by³o. Sk³ada

siê ona z zespo³u zamykania formy, zespo³u

uplastyczniania i wtryskiwania tworzywa,

uk³adów napêdowych oraz uk³adu stero-

wania. Strefa formy (fot. 1.), na czas ru-

chów niebezpiecznych w tej strefie, jest

ca³kowicie zamkniêta przez dwie rucho-

me os³ony blokuj¹ce jedn¹ od strony

operatora, a drug¹ od strony przeciwnej.

Ka¿da os³ona jest prowadzona po górnej

i dolnej prowadnicy za pomoc¹ czterech

rolek (fot. 2.), po dwie na ka¿dej prowad-

nicy, zamocowanych obrotowo na sworz-

niach przyspawanych do os³ony. Rolki s¹

zabezpieczone przed zsuniêciem ze

sworzni. Otwarcie ka¿dej z os³on powo-

duje zadzia³anie os³ony na dwigniê

(fot. 3.), której obrót powoduje z kolei za-

dzia³anie blokady i dwóch zabezpieczeñ

w uk³adzie sterowania, co w efekcie unie-

mo¿liwia rozpoczêcie lub powoduje za-

trzymanie niebezpiecznego ruchu we-

wn¹trz strefy formy.

Na rysunku 1. przedstawiono schema-

tycznie os³onê sprzê¿on¹ z blokadami

i uk³adem sterowania wtryskarki. Kontro-

la poprawnoci dzia³ania sprzê¿onej

z os³on¹ blokady i pozosta³ych zabezpie-

czeñ odbywa siê w ten sposób, ¿e podczas

uruchamiania wtryskarki otwiera siê i za-

myka os³onê blokuj¹c¹. Najwiêksze ryzy-

ko wystêpuje w strefie formy wtryskarki,

gdy¿ od czasu do czasu zachodzi koniecz-

noæ usuniêcia z niej resztek wypraski.

skarki w cyklu automatycznym, po otwar-

ciu siê formy operator zauwa¿y³, ¿e w sta-

³ej czêci formy co pozosta³o. Wiedzia³,

¿e pozosta³oæ nale¿y usun¹æ, wiêc w celu

siêgniêcia do strefy otwartej formy otwo-

rzy³ os³onê blokuj¹c¹ od swojej strony.

Kiedy rêka operatora znalaz³a siê w strefie

otwartej formy, forma siê zamknê³a

mia¿d¿¹c d³oñ operatora. Bezporednich

wiadków wydarzenia nie by³o.

Mo¿na przypuszczaæ, ¿e operator

wtryskarki, po dostrze¿eniu pozosta³oci

w formie po jej otwarciu siê, otworzy³

os³onê blokuj¹c¹ od swojej strony, praw-

dopodobnie w przekonaniu, ¿e spowoduje

to zatrzymanie pracy wtryskarki i unieru-

chomienie otwartej formy. W wyniku

oglêdzin okaza³o siê, ¿e dolna rolka os³o-

ny, bêd¹ca najbli¿ej dwigni obrotowej,

zsunê³a siê ze sworznia. To prawdopodob-

nie spowodowa³o, ¿e róg os³ony nieco siê

odchyli³ od dolnej prowadnicy os³ony

i brzeg otwieranej os³ony nie natrafi³ na

dwigniê obrotow¹ sprzê¿on¹ z blokad¹

i zabezpieczeniami. Prawdopodobnie,

pomimo otwarcia os³ony, dwignia obro-

towa pozosta³a na swoim miejscu, co spo-

wodowa³o, ¿e blokada nie zadzia³a³a.

W zwi¹zku z tym, cykl roboczy wtryskar-

ki nie zosta³ wstrzymany i forma zaczê³a

siê zamykaæ. Rêka operatora znalaz³a siê

w obszarze zamykaj¹cej siê formy, co spo-

wodowa³o powstanie urazu.

est to druga czêæ artyku³u doty-

cz¹cego kryteriów doboru urz¹-

dzeñ blokuj¹cych sprzê¿onych

z os³onami [1]. Omówiony wypadek, któ-

ry mia³ miejsce w 2002 roku podczas ob-

s³ugi wtryskarki wiadczy o niedocenie-

niu jednego z podstawowych kryteriów

przy doborze urz¹dzeñ blokuj¹cych.

Fot. 1. Strefa formy

Fot. 2. Rolka dolna prowadzenia os³ony

Opis wypadku

Pracownik obs³uguj¹cy wtryskarkê pra-

cowa³ na pierwszej zmianie po przepraco-

waniu zmiany nocnej. Ostatnio wykony-

wa³ on inne prace, jednak z powodu nie-

obecnoci sta³ego operatora tej wtryskarki

oraz ze wzglêdu na to, ¿e w przesz³oci j¹

obs³ugiwa³, otrzyma³ polecenie pracy na

tej w³anie wtryskarce. Podczas pracy wtry-

Fot. 3. Dwignia obrotowa sprzê¿ona z blokad¹

i dwoma zabezpieczeniami

16

17726207.207.png

17726207.218.png

17726207.229.png

17726207.240.png

17726207.001.png

17726207.012.png

17726207.023.png

17726207.034.png

17726207.045.png

17726207.056.png

17726207.067.png

17726207.078.png

17726207.089.png

17726207.100.png

17726207.111.png

17726207.122.png

17726207.133.png

17726207.144.png

17726207.155.png

17726207.166.png

17726207.173.png

17726207.174.png

17726207.175.png

17726207.176.png

17726207.177.png

17726207.178.png

17726207.179.png

17726207.180.png

17726207.181.png

17726207.182.png

17726207.183.png

17726207.184.png

17726207.185.png

17726207.186.png

17726207.187.png

17726207.188.png

17726207.189.png

17726207.190.png

17726207.191.png

17726207.192.png

17726207.193.png

17726207.194.png

17726207.195.png

17726207.196.png

17726207.197.png

17726207.198.png

17726207.199.png

17726207.200.png

17726207.201.png

17726207.202.png

17726207.203.png

17726207.204.png

17726207.205.png

17726207.206.png

17726207.208.png

17726207.209.png

17726207.210.png

17726207.211.png

17726207.212.png

17726207.213.png

17726207.214.png

17726207.215.png

17726207.216.png

17726207.217.png

17726207.219.png

17726207.220.png

17726207.221.png

17726207.222.png

17726207.223.png

17726207.224.png

17726207.225.png

17726207.226.png

17726207.227.png

17726207.228.png

17726207.230.png

17726207.231.png

17726207.232.png

17726207.233.png

17726207.234.png

17726207.235.png

17726207.236.png

17726207.237.png

17726207.238.png

17726207.239.png

17726207.241.png

17726207.242.png

17726207.243.png

17726207.244.png

17726207.245.png

17726207.246.png

17726207.247.png

17726207.248.png

17726207.249.png

17726207.250.png

17726207.002.png

17726207.003.png

17726207.004.png

17726207.005.png

17726207.006.png

17726207.007.png

17726207.008.png

17726207.009.png

17726207.010.png

17726207.011.png

17726207.013.png

17726207.014.png

17726207.015.png

17726207.016.png

17726207.017.png

17726207.018.png

17726207.019.png

17726207.020.png

17726207.021.png

17726207.022.png

17726207.024.png

17726207.025.png

17726207.026.png

17726207.027.png

17726207.028.png

17726207.029.png

17726207.030.png

17726207.031.png

17726207.032.png

17726207.033.png

17726207.035.png

17726207.036.png

17726207.037.png

17726207.038.png

17726207.039.png

17726207.040.png

17726207.041.png

17726207.042.png

17726207.043.png

17726207.044.png

17726207.046.png

17726207.047.png

17726207.048.png

17726207.049.png

17726207.050.png

17726207.051.png

17726207.052.png

17726207.053.png

17726207.054.png

17726207.055.png

17726207.057.png

17726207.058.png

17726207.059.png

17726207.060.png

17726207.061.png

17726207.062.png

17726207.063.png

17726207.064.png

17726207.065.png

17726207.066.png

17726207.068.png

17726207.069.png

17726207.070.png

17726207.071.png

17726207.072.png

17726207.073.png

17726207.074.png

17726207.075.png

17726207.076.png

17726207.077.png

17726207.079.png

17726207.080.png

17726207.081.png

17726207.082.png

17726207.083.png

17726207.084.png

17726207.085.png

17726207.086.png

17726207.087.png

17726207.088.png

17726207.090.png

17726207.091.png

17726207.092.png

17726207.093.png

17726207.094.png

17726207.095.png

17726207.096.png

17726207.097.png

17726207.098.png

17726207.099.png

17726207.101.png

17726207.102.png

17726207.103.png

17726207.104.png

17726207.105.png

17726207.106.png

17726207.107.png

17726207.108.png

17726207.109.png

17726207.110.png

17726207.112.png

17726207.113.png

17726207.114.png

17726207.115.png

17726207.116.png

17726207.117.png

17726207.118.png

17726207.119.png

17726207.120.png

17726207.121.png

17726207.123.png

17726207.124.png

17726207.125.png

17726207.126.png

17726207.127.png

17726207.128.png

17726207.129.png

17726207.130.png

17726207.131.png

17726207.132.png

17726207.134.png

17726207.135.png

17726207.136.png

17726207.137.png

17726207.138.png

17726207.139.png

17726207.140.png

17726207.141.png

17726207.142.png

17726207.143.png

17726207.145.png

17726207.146.png

17726207.147.png

17726207.148.png

17726207.149.png

17726207.150.png

17726207.151.png

17726207.152.png

17726207.153.png

17726207.154.png

17726207.156.png

17726207.157.png

17726207.158.png

17726207.159.png

17726207.160.png

17726207.161.png

17726207.162.png

17726207.163.png

17726207.164.png

17726207.165.png

17726207.167.png

17726207.168.png

17726207.169.png

BEZPIECZEÑSTWO PRACY 9/2003

WYPADEK

Przyczyny wypadku

Bezporedni¹ przyczyn¹ wypadku

by³o zamkniêcie siê formy wtryskarki

w czasie, gdy znajdowa³a siê w niej rêka

operatora.

Przyczyny porednie wypadku to:

uszkodzenie mechanizmu prowadze-

nia os³ony, a w szczególnoci zsuniêcie

siê rolki prowadz¹cej ze sworznia przy-

spawanego do os³ony; spowodowa³o to

zmianê po³o¿enia os³ony, niezadzia³anie

jej na dwigniê uchyln¹, a w konsekwen-

cji niezadzia³anie blokady; nast¹pi³o wiêc

przerwanie sprzê¿enia os³ony z blokad¹

i uk³adem sterowania wtryskarki oraz na-

tychmiastowa utrata bezwarunkowej

funkcji bezpieczeñstwa realizowanej

przez blokadê

budowa uk³adu sterowania nieodpo-

wiednia do du¿ego ryzyka wystêpuj¹ce-

go w strefie formy, w szczególnoci za:

zastosowanie niew³aciwego, ze

wzglêdu na wymagania dotycz¹ce bez-

pieczeñstwa, rozwi¹zania sprzê¿enia

os³ony z blokad¹, bowiem istnia³o w tym

sprzê¿eniu prawdopodobieñstwo wyst¹-

pienia defektu z natychmiastow¹ utrat¹

bezwarunkowej funkcji bezpieczeñstwa

nie zastosowano np. rozwi¹zania wy-

kluczaj¹cego defekt w tym sprzê¿eniu, np.

redundancji

zale¿noæ dzia³ania blokady i dwóch

innych zabezpieczeñ tylko od jednego

sprzê¿onego z nimi wspólnego elementu

dwigni na wa³ku obrotowym; w efek-

cie defekt w sprzê¿eniu dwigni z os³on¹

ZAGRO¯ENIE

- energia zamykaj¹cego ruchu

formy

NIEWYSTARCZAJ¥CA

BARIERA

RÊKA W STREFIE ZAGRO¯ENIA

(w strefie formy)

zmêczenie

operatora

niewystarczaj¹ce

dowiadczenie

zawodowe operatora

niew³aciwy

stan

techniczny

os³ony

budowa uk³adu

sterowania

nieodpowiednia

do du¿ego ryzyka

w strefie formy

uszkodzenie prowadzenia

os³ony blokuj¹cej sprzê¿onej

z uk³adem sterowania wtryskarki

brak systemu przegl¹dów

profilaktycznych maszyn

Rys. 2. Model wypadku podczas obs³ugi wtryskarki, w postaci drzewa b³êdów, z uwzglêdnieniem mode-

lu energetycznego

wp³ywa³ na pracê trzech zwi¹zanych

z bezpieczeñstwem elementów uk³adu

sterowania wtryskarki, powoduj¹c utratê

podstawowej funkcji bezpieczeñstwa

brak w zak³adzie przegl¹dów profi-

laktycznych

niew³aciwe zachowanie siê opera-

tora (niezatrzymanie pracy wtryskarki ele-

mentem sterowniczym), wynik³e prawdo-

podobnie ze zmêczenia (praca po nocnej

zmianie) i niewystarczaj¹cego dowiad-

czenia zawodowego.

Prawdopodobnie podczas projektowa-

nia uk³adu sterowania i wtryskarki nie

przeprowadzono oceny ryzyka albo prze-

prowadzono j¹ niew³aciwie.

Przyk³ad ten potwierdza tezê, ¿e nie-

zawodnoæ i bezpieczeñstwo nie ozna-

czaj¹ tego samego zastosowanie prost-

szego rozwi¹zania sprzê¿enia os³ony

z blokad¹ oraz wzglêdnie niezawodnych

elementów okaza³o siê niewystarczaj¹ce

i nie zapewni³o bezpieczeñstwa; lepszym

rozwi¹zaniem, z punktu widzenia wyma-

gañ dotycz¹cych bezpieczeñstwa, by³o-

by zastosowanie redundancji w uk³adzie

sterowania (np. dwie rolki zamiast jednej,

dwie niezale¿ne blokady sprzê¿one

z os³on¹).

Na rysunku 2. przedstawiono model tego

wypadku w postaci drzewa b³êdów,

z uwzglêdnieniem modelu energetycznego.

* * *

Opisany wypadek wiadczy o nieza-

chowaniu tak wa¿nego kryterium doboru

urz¹dzeñ blokuj¹cych sprzê¿onych z os³o-

nami, jak znaczne prawdopodobieñstwo

uszkodzenia sprzê¿enia jej os³ony z blo-

kad¹ powoduj¹ce utratê podstawowej

funkcji bezpieczeñstwa (kryterium 2) [1].

Przy jednoczenie du¿ym ryzyku urazu

doprowadzi³o to do ciê¿kiego wypadku.

Wypadek ilustruje tak¿e wp³yw nie-

przestrzegania zasad doboru urz¹dzeñ

blokuj¹cych sprzê¿onych z os³onami na

nastêpstwa, pokazuje mo¿liwe konse-

kwencje nieutrzymywania maszyny

w nale¿ytym stanie technicznym oraz nie-

przestrzegania przepisów ustawy o bada-

niach i certyfikacji.

PIMIENNICTWO

[1] Saulewicz A. Urz¹dzenie blokuj¹ce sprzê-

¿one z os³onami. Kryteria i sposób doboru (1).

Bezpieczeñstwo Pracy 4(381), 2003

[2] PN-EN 201:1999. Maszyny do przetwórstwa

tworzyw sztucznych i mieszanek gumowych.

Wtryskarki. Wymagania bezpieczeñstwa.

5

1

4

3

2

1 - obwód mocy

2 - obwód sterowania

3 - os³ona ruchoma zamkniêta

4 - os³ona ruchoma otwarta

5 - g³ówne urz¹dzenie wy³¹czaj¹ce

Rys. 1. Schemat os³ony sprzê¿onej z blokad¹ i uk³a-

dem sterowania wtryskarki

17

17726207.170.png

17726207.171.png

17726207.172.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Czynniki biologiczne w środowisku pracy nowe przepisy.pdf (154 KB)
Bobór sprzętu niemożliwiającego rozpoczęcie spadania.pdf (94 KB)
Bezpieczeństwo pracy na dachach(1).pdf (194 KB)
Badanie sprzętu ochrony dróg oddechowych w świetle ergonomi.pdf (161 KB)
Badanie wpływu zarządzania bhp na wskaźnik wypadków.pdf (360 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin